ebook Identyfikacja wartości osobistych w badaniach psychologicznych Artur Domurat

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2009

Monografia z zakresu metodologii badań psychologicznych, dotycząca wskazywania wartości osobistych jako motywów ludzkich zachowań i wyborów. Autor opisuje podejście środków i celów w badaniach nad wartościami. Następnie prezentuje metodę ladderingu realizującą to podejście i służącą do wskazywania atrybutów obiektów i działań, konsekwencji ich wyboru i wartości z nimi związanych. Laddering łączy jakościowy sposób zbierania danych z ilościową ich analizą, prowadzącą do zbudowania map poznawczych, wyrażających zależności między atrybutami, konsekwencjami i wartościami.

Autor przedstawia własne propozycje odnośnie do kodowania i analizy danych, eliminujące wady oryginalnej wersji ladderingu, a zastosowanie metody ilustruje przykładami badań z własnej praktyki. Lektura pracy może wzbogacić warsztat badawczy nie tylko psychologów i studentów psychologii, lecz także badaczy rynku i twórców reklam.

Spis treści ebooka Identyfikacja wartości osobistych w badaniach psychologicznych

Wstęp 9

Rozdział I. Wprowadzenie teoretyczne 13

O wartościach 13
Wartości jako przedmiot badań psychologicznych 13
Wartości w motywacji i systemie poznawczym człowieka 17
Kontekstowe funkcjonowanie wartości a metody ich pomiaru 24
Laddering: podstawy teoretyczne 31
Kelly’ego teoria konstruktów osobistych i ich pomiar 31
Laddering D. Hinklego 33
Zachowania celowe: cele, środki, czynności 36
Pojęcia, kategorie, kategoryzacja 38
Koncepcja środków i celów J. Gutmana: geneza i terminologia 40

Rozdział II. Laddering: pomiar, analiza i interpretacja 51

Pomiar: zbieranie danych surowych 51
Wywiad pogłębiony 51
Laddering miękki lub laddering twardy 54
Techniki zachęcania osób badanych do wypowiadania się 57
Kiedy zakończyć wywiad? 60
Technika papier-ołówek 61
Wybór techniki: wywiad indywidualny czy technika papier-ołówek? 62
Kodowanie danych 65
Procedura kodowania 65
Ocena zgodności sędziów kompetentnych 69
Macierz implikacji (M) 72
Konstrukcja hierarchicznej mapy wartości i interpretacja wyników 74
Ogólny algorytm konstruowania hierarchicznej mapy wartości, H 76
Dodatkowe wskaźniki 78
Interpretacja wyników 79
Zastosowanie metody 81
Zastosowania w badaniach zachowań konsumenckich 81
Identyfikacja wartości w pozostałych dziedzinach psychologii stosowanej 83
Ilustracja zastosowania metody: badania nad przywiązaniem do marki 84

Rozdział III. Rozszerzenie ladderingu o nowe procedury i metody analizy danych 99

Uzasadnienie rozszerzenia: zastrzeżenia wobec metody oryginalnej 99
Etap gromadzenia danych: pojawianie się odpowiedzi rozgałęziających się 99
Ocena zgodności sędziów kompetentnych (wiarygodność kodowania) 101
Wyrazistość danych, wieloznaczność wypowiedzi i bliskoznaczność pojęć 102
Określenie kategorii z właściwego poziomu abstrakcji 104
Redundancja danych 105
Analiza relacji pośrednich 107
Pojawianie się pojęcie izolowanych i relacji zwrotnych 108
Budowa hierarchicznej mapy wartości: ustalenie właściwego poziomu odjęcia 109
Macierz implikacji i hierarchiczna mapa wartości w ladderingu miękkim 110
Pojęcia matematyczne wykorzystane w metodzie rozszerzonej 111
Zbiory klasyczne, rozmyte i przybliżone 111
Relacje klasyczne, rozmyte i przybliżone 113
Grafy zwykłe, rozmyte i przybliżone 116
Kodowanie danych 120
Podstawowe założenia i wymagania 120
Laddering twardy 122
Laddering miękki 123
Określenie przestrzeni pomiaru (zbiór danych) 124
Kodowanie klasyczne, rozmyte i przybliżone – kiedy stosować? 125
Oceny zgodności sędziów kompetentnych: nowe wskaźniki statystyczne 127
Założenia teoretyczne 127
Wskaźniki zgodności dla kategoryzacji klasycznej i rozmytej 131
Jakość pracy sędziów kompetentnych: udział w niezgodności 137
Reguły zgodności w klasyfikacji przybliżonej 140
Wyrazistość kategoryzacji 143
Idea wyrazistości danych 143
Wskaźnik wyrazistości 144
Zgodność i wyrazistość danych: możliwe sytuacje 150
Oszacowanie przynależności 153
Budowa jednostkowych i zbiorczych macierzy implikacji (M) 155
Laddering twardy: analiza par fragmentów zamiast drabin 155
Laddering miękki: kodowanie treści całego wywiadu do macierzy M 163
Budowa hierarchicznej mapy wartości (H) 166
Optymalizacja grafów: poziom odcięcia (_) 166
Wskaźnik pojemności informacyjnej B 167
Wskaźnik podobieństwa grafu do drzewa, H 167
Jednoczesna optymalizacja wskaźników B i H 168
Optymalizacja grafów: wyznaczanie drzewa ekonomicznego 170
Hierarchiczne mapy wartości 171
Ilustracja zastosowania metody rozszerzonej – badanie 2 173
Materiały i techniki 173
Schemat badania i problem badawczy 173
Wyniki 174
Interpretacja treści hierarchicznych map wartości 182

Rozdział IV. Podsumowanie 184

Ocena rozwiązań formalnych 184
Uwagi ogólnometodologiczne 188

Bibliografia 191

Załącznik 1. Zbiory, grafy i relacje: klasyczne, rozmyte i przybliżone 198
Z1.1. Zbiory zwykłe, rozmyte i przybliżone 198
Z1.2. Relacje zwykłe, rozmyte i przybliżone 209
Z1.3. Grafy zwykłe, rozmyte i przybliżone 217
Załącznik 2. Badanie zgodności sędziów kompetentnych 222
Z2.1. Wyprowadzenie wskaźników zgodności 222
Z2.2. Wyprowadzenie reguł zgodności dla kodowania przybliżonego 225
Załącznik 3. Optymalizacja mapy H 230
Z3.1. Wyprowadzenie wzoru wskaźnika podobieństwa do drzewa 230
Z3.2. Wyznaczanie drzewa ekonomicznego 231
Załącznik 4. Koncepcja oprogramowania wspomagającego analizę danych w ladderingu 234
Załącznik 5. Znaczenie użytych symboli 238