Za darmo

ebook Izby rolnicze w modelu społecznej gospodarki rynkowej Beata Jeżyńska, Monika A. Król

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2021

Zrzeszenie w ramach izb rolniczych wszystkich producentów rolnych, bez względu na wielkość i formę organizacyjną gospodarstwa rolnego, profil i rozmiar produkcji, powiązanie z rynkiem towarowym czy organizację procesu produkcyjnego, skutkowało tym, że 25 lat temu powstała organizacja samorządu gospodarczego skupiająca niemal 1/4 całego społeczeństwa kraju.
Masowa i obowiązkowa przynależność do izby rolniczej decyduje o jej potencjale integracyjnym, społeczno-gospodarczym i możliwościach decyzyjnych, administracyjnych, organizacyjnych i funkcjonalnych, istotnych dla polskiego rolnictwa. Izby mogą i powinny reprezentować producentów rolnych oraz tworzyć jedyne w swoim rodzaju forum współpracy umożliwiające inicjowanie zasadniczych procesów zmian wyrażanych w strategiach polityki rolnej we wszystkich jej obszarach.
Nowe wyzwania dla izb niosą również procesy globalizacyjne, zwłaszcza zmiany klimatyczne i biologiczne. Zjawiska te wywierają nieodwracalne skutki, które w pierwszej kolejności dotykają rolnictwo, a zwłaszcza produkcję żywności. Ich konsekwencją będzie konieczność wdrożenia odmiennych zasad funkcjonowania rolnictwa, dostosowanie wielkości i profilu produkcji do możliwości biologicznych oraz zdolności reagowania na mogące pojawiać się kryzysy ekosystemowe. Dlatego społeczna odpowiedzialność agrobiznesu musi zostać uformowana i dostosowana do współczesnych i przyszłych zagrożeń. Konieczne są działania edukacyjne, innowacyjne, promowanie prośrodowiskowych zmian i wypracowanie mechanizmów osłonowych.
Czy przepisy obowiązującej ustawy o izbach rolniczych tworzą ramy adekwatne dla realizacji tak określonych współczesnych zadań samorządu gospodarczego rolników? Po upływie 25 lat od obowiązywania ustawy o izbach rolniczych należy podjąć próbę oceny ich statusu prawnego, miejsca w strukturach administracji rolnej, znaczenia gospodarczego, społecznego i reprezentatywnego dla rolników, a także zakreślić dalszą perspektywę, która uwzględnić musi nowe okoliczności, w jakich funkcjonować będzie polskie rolnictwo.
Monografia zawiera analizę obowiązujących przepisów ustrojowych i szczególnych, uwagi prawno-porównawcze oraz propozycje zmian. Skierowana jest do praktyków – członków izb rolniczych i ich organizacji krajowej, zarządów, instytucji uczestniczących w procesach legislacyjnych i założeń polityki rolnej – krajowej i europejskiej. Stanowi także opracowanie z zakresu dogmatyki prawniczej.

Spis treści ebooka Izby rolnicze w modelu społecznej gospodarki rynkowej

Rozdział I. Założenia analityczne 11

Rozdział II. Samorząd w koncepcji społeczeństwa obywatelskiego 15
1. Uwagi wprowadzające 15
2. Koncepcja społeczeństwa obywatelskiego 16
3. Podstawy partycypacji społecznej w Polsce 18

Rozdział III. Korporacyjne formy partycypacji społecznej 23
1. Rys historyczny korporacji 23
2. Prawne pojęcie korporacji 24
3. Podstawowa typologia korporacji 25
3.1. Korporacje prywatnoprawne 26
3.2. Korporacje publicznoprawne 27

Rozdział IV. Samorząd jako korporacja publicznoprawna 33
1. Pojęcie samorządu 33
2. Elementy konstrukcyjne samorządu 35
2.1. Decentralizacja i samodzielność 36
2.2. Cechy samorządu 38
2.3. Rodzaje samorządu 40
3. Samorząd specjalny 41
4. Samorząd gospodarczy 44
4.1. Koncepcja samorządu gospodarczego 45
4.2. Funkcje samorządu gospodarczego 47
4.3. Cele samorządu gospodarczego 50
5. Samorząd rolniczy w strukturze samorządu specjalnego 51
6. Konkluzje 53

Rozdział V. Koncepcja samorządu rolniczego w II Rzeczypospolitej 55
1. Uwarunkowania historyczne samorządów specjalnych 55
2. Izby rolnicze w ustroju społeczno-gospodarczym II Rzeczypospolitej 57
3. Administrowanie rolnictwem w kompetencjach izb 61
4. Kompetencje legislacyjne izb rolniczych 63
5. Koncepcja izb eksportu rolniczego 64
6. Koncepcja izb rolniczych z Memorandum z 1932 r. 67
7. Konkluzje 69

Rozdział VI. Ustrojowy status izb rolniczych 71
1. Uwagi wprowadzające 71
2. Samorząd gospodarczy rolników w aktach prawa międzynarodowego 73
3. Samorząd rolników w traktatach europejskich 75
4. Izby rolnicze w ustroju gospodarczym Rzeczypospolitej 77
4.1. Czynniki kształtujące ustrój gospodarczy 78
4.2. Ustrój rolny w społecznej gospodarce rynkowej 80
4.3. Izby rolnicze w świetle postanowień Konstytucji RP 82
5. Konkluzje 87

Rozdział VII. Kompetencje izb rolniczych 89
1. Uwagi wprowadzające 89
2. Kompetencje izb w świetle ustawy o izbach rolniczych 89
3. Kompetencje izb w świetle ustaw szczególnych 92
3.1. Gospodarka nieruchomościami rolnymi 92
3.2. Kompetencje izb na rynkach rolnych i na rynku pracy 97
3.3. Kompetencje izb w sprawach finansowych 99
3.4. Kompetencje doradcze izb rolniczych 102
4. Konkluzje 107

Rozdział VIII. Geneza samorządu rolniczego w Europie 111
1. Uwagi wprowadzające 111
2. Francja 112
3. Niemcy 114
4. Austria 118
5. Państwa włoskie 120
6. Hiszpania 121
7. Inne kraje 122

Rozdział IX. Modele samorządu rolniczego w państwach europejskich 125
1. Uwagi wprowadzające 125
2. Model kontynentalny 126
2.1. Submodel francuski 127
2.2. Submodel niemiecki 130
2.3. Submodel austriacki 132
2.4. Submodel włoski 135
3. Model anglosaski 138
3.1. Submodel brytyjski 139
3.2. Submodel czeski 140
3.3. Inne państwa 142
4. Model mieszany 143
4.1. Hiszpania 144
4.2. Rumunia 146
4.3. Chorwacja 147
4.4. Litwa 148
4.5. Słowacja 149
4.6. Turcja 150
5. Model administracyjny węgierski 151
6. Konkluzje 153

Rozdział X. Konkluzje końcowe 155
1. Podsumowanie rozważań 155
2. Ocena bieżącej sytuacji 158
3. Wnioski de lege ferenda 163
3.1. Delimitacja kompetencji 164
3.2. Kompetencje władcze 167
4. Ad extremum verbum 174

Bibliografia 177
Wykaz literatury 177
Wykaz aktów prawnych 187
Prawo międzynarodowe 187
Prawo europejskie 188
Prawo polskie 188
Prawo obce 191
Wykaz orzecznictwa 192
Wykaz źródeł internetowych 193