ebook Jak uczy się mózg Manfred Spitzer

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2012

Książka poświęcona jest szeroko rozumianej problematyce uczenia się widzianej z perspektywy neurobiologii, psychologii i pedagogiki. Autor w ciekawy sposób omawia zagadnienia dotyczące neurologicznych podstaw uczenia się, opierając się na najnowszych badaniach nad mózgiem. Stara się przekonać czytelnika, że z badań nad mózgiem można wyprowadzić wnioski praktyczne istotne dla szkoły, uniwersytetu i społeczeństwa. Szczegółowo przedstawia proces uczenia się w ciągu życia, także w okresie prenatalnym. Wyjaśnia dlaczego dzieci przejawiają trudności w uczeniu się (np. czytanie, matematyka). Omawia procesy uczenia się w świetle różnych zagadnień i problemów społecznych (kooperacja, wartości, przemoc).
Prezentuje wnioski dotyczące nauczania szkolnego, np. wyniki międzynarodowych badań nad poziomem osiągnięć szkolnych (PISA) przeprowadzonych także w Polsce.

Spis treści ebooka Jak uczy się mózg

Przedmowa 11
1. Wprowadzenie 15
Lejek norymberski 15
Supermarket „Internet” 16
Aktywność 17
Manipulowanie treściami 17
Przyjemność i daremność 21
Lęk 22
Ślady 22
Mózg 23
Pól mózgu 24
Plan 24
Część 1 JAK SIĘ UCZYMY 27
2. Zdarzenia 29
Hipokamp 30
Nawigacja dzięki komórkom miejsc 31
Reprezentacje neuronowe 34
Wzrost neuronów odpowiadających za miejsca i słówka 35
Wykrywacz nowości 38
Historie 38
Uczenie się bez hipokampa 39
Podsumowanie 39
Metodyczne postscriptum: Obrazowanie czynności mózgu 40
3. Neurony 43
Impulsy i synapsy 43
Reprezentacja przez silę synaps 45
Anatomia w liczbach 49
Wejście i wyjście 51
Podsumowanie 52
Postscriptum dla zaawansowanych: Neuronowy rachunek wektorowy 53
4. Wiedza i umiejętności 55
Duże umiejętności i mała wiedza 55
Siła synaps wiele umie 57
Synapsy się uczą, ale powoli 59
Powolne uczenie się umiejętności 59
Rozwój języka: uczenie się zasad przez przykłady 62
Radzenie sobie z przeszłością 64
Pomidory w głowie 66
Regularny świat 67
Podsumowanie 67
5. Reprezentacje neuronowe 69
Więcej niż wewnętrzne obrazy 69
Reprezentacja w populacjach neuronów 70
Neuronowe aspekty i perspektywy 71
Od krawędzi do zasad 73
Neurony kategorii 74
Neurony reguł 76
Plastyczność neuronów: zmieniające się reprezentacje 79
Podsumowanie 80
6. Plastyczne mapy 83
Mapy 84
Zasady map 85
Powstawanie map 87
Plastyczne mapy 87
Plastyczne rozumienie mowy 88
Czy w głowie robi się ciasno? 89
O dotykaniu i mówieniu 90
Daleko posunięta plastyczność korowa 93
Poznawcze mapy korowe u pracowników poczty 93
Współdziałanie map 95
Podsumowanie 95
7. Sen i marzenia senne 97
Konsolidacja i fazy snu 97
Uczenie się we śnie 99
Zeberki uczą się śpiewu we śnie 100
Uczenie się w marzeniach sennych? 100
Pozostałości dnia w marzeniach sennych 103
Higiena snu w życiu i uczeniu się 104
Podsumowanie 104
Postscriptum: Delfiny, ptaki i pytanie dlaczego 105
Część 2 CO WPŁYWA NA UCZENIE SIĘ 109
8. Uwaga 111
Czujność 111
Uwaga selektywna 112
Aktywność w uczeniu się 114
Koncentracja na miejscu albo na obiekcie 117
Zwracać uwagę lub nie 118
Podsumowanie 120
9. Emocje 121
Wzburzenie: zaangażowanie w sprawę 122
Lęk zżera duszę 124
Podpatrywanie mózgu w trakcie emocjonalnego uczenia się 126
Stres 127
Stres ostry i przewlekły 129
Podsumowanie 130
Postscriptum: Skąd się bierze stres 130
10. Motywacja 133
Lepiej niż myśleliśmy 134
Dopamina 134
Kokaina 136
Nagroda 136
Nowość i ocena 137
Nagroda i plastyczność 138
Czekolada, muzyka, kontakt wzrokowy 139
Wytwarzanie motywacji? 144
Motywacja w szkole 145
Podsumowanie: dopamina, nowość i nagroda 146
Psychiatryczne postscriptum: Szaleństwo - kiedy system oceny wariuje 146
11. Uczenie się przed narodzeniem i po nim 149
Uczenie w łonie matki 149
Wrodzone i/lub wyuczone 152
Okresy krytyczne 152
Wczesne dostrajanie do dźwięków 154
Prototypy twarzy 155
Realizacja możliwości 158
Ciche połączenia 159
Komputer w pokoju dziecinnym? 163
Podsumowanie 164
Część 3 UCZENIE SIĘ W CIĄGU CAŁEGO ŻYCIA 167
12. Dzieciństwo 169
Połączenia dojrzewają 169
Obszary pracują w trybie on-line 171
Zdrowe dzieci i nauka mówienia 173
Język migowy 174
Ewolucja: bycie gotowym czy stawanie się gotowym 175
Podsumowanie: czego Jaś się nie nauczy 176
13. Czytanie 177
Poznanie 177
Okablowanie 178
Diagnoza mikrozaburzeń w zakresie połączeń nerwowych 179
Terapia i neuroplastycznośc 181
Podsumowanie 182
14. Kształcenie: matematyka, nauki przyrodnicze i humanistyczne 183
Matematyka 183
Mózg Einsteina 185
Matematyka £ matematyce: moduły 185
Oś, zmysł i moduł 186
Dokładnie liczyć czy szacować z grubsza 188
Lekcje matematyki 192
Kształcenie w zakresie przedmiotów przyrodniczych i humanistycznych 195
Podsumowanie 196
15. Szybka młodość, mądra starość 199
Kończąca się egzystencja i dopasowana powolność 199
Statystyka: o dokładności wartości średnich 200
Powoli do mądrości 201
Szybka fizyka i powolny pokój 201
Im więcej tym lepiej 203
Mężczyźni: doświadczenie albo siła 203
Słonice i płodność 204
Dlaczego się starzejemy? 206
Podsumowanie: sens starości 207
Część 4 UCZENIE SIĘ WSPÓLNOTY 209
16. Współpraca 211
Ewolucyjne mechanizmy współpracy 212
Od wymiany towarów do wymiany myśli 213
Uwięzieni w grze 214
Dylemat w skanerze 215
Rzeczywistość: wielu graczy, wiele gier 216
Gniew i kara 217
Dobra opinia 221
Warunki zewnętrzne społecznego uczenia się 223
Wilk czy owca? 224
Podsumowanie: korzenie współpracy 225
17. Oceny 227
Depresja i mania 227
Kapusta, jabłka i banany 228
Dylemat zwrotnicy 229
Moralność w skanerze 232
O funkcji reprezentacji ocen 233
Dobry smak 235
Koty, Whiskas i moralność 236
Podsumowanie 237
18. Wartości 239
Wartości w mózgu 240
Choroby i odkrycie modułów 240
Przypadek Phineasa Gage’a 241
Ocena i wartość jak dom i rzeczownik 242
Kardex i kodeks 244
Zasady: lingwistyka i etyka 245
Rozwój: wartości dojrzewają późno 246
Zróżnicowanie doświadczeń otwiera przestrzenie 248
Wychowanie: co mamy robie? 249
Podsumowanie 250
19. Uczenie się przemocy z telewizji 253
25 000 godzin przed telewizorem 254
Czy telewizja wyzwala przemoc? 254
Efekty po dwóch dziesięcioleciach 255
Uczenie się przez modelowanie: przemoc w laboratorium 256
Eksperymenty naturalne 257
Telewizja tworzy przemoc 258
Wpuścić czy wypuścić? 258
Desensytyzacja 259
Dzieci przed telewizorem 259
Także dziewczynki, także bez skłonności 260
Podsumowanie: przemoc jako zanieczyszczenie środowiska 262
Postscriptum: Gry komputerowe - uczenie się przez robienie 264
Część 5 WNIOSKI: OD BADANIA PISA DO PIZY 267
20. Badania PISA 269
Sto osiemdziesiąt tysięcy uczniów i uczennic 269
Czytanie, liczenie, nauki przyrodnicze 270
Wyniki: średnie i rozrzuty 271
Fińskie szkoły z fińskiego punktu widzenia 272
Niemieckie szkoły z tasmańskiego punktu widzenia 273
PISA-E 274
Podsumowanie 275
Postscriptum: OCED odkrywa mózg 275
21. Szkoła 277
Co się dzieje naprawdę 278
Nauczanie klasyczne, wariancja, Jim i słowo na O 279
Niemiecki w przedszkolu 281
Angielski w szkole podstawowej 283
Uczenie się: dla życia, nie do klasówki! 284
Dyscyplina 284
Osoba nauczyciela 284
Kształcenie nauczycieli 286
Powiązania 287
... i zdarzenia 287
... zamiast przekazywania 288
Pochwała i nagana, lęk i stres 288
Komputery w szkole 289
Podsumowanie 290
22. Lekcje religii 293
Religia i państwo 294
Przedmiot szkolny w ustawie zasadniczej 294
Islam i nowe kraje związkowe 296
Neuroplastycznośc, piaty czołowe i trzeźwa rzeczywistość 297
Oświecenie 298
Filozofia, etyka, religioznawstwo 299
Etyka w 7 klasie? 300
Obszar problematyczny: kolędy 300
Podsumowanie: Od piatów czołowych do zmiany konstytucji 302
Postscriptum: Medytacje na temat trawy, pierwiastka z dwóch, Boga i świata 303
23. Treści życia 309
Pokemony i ochrona środowiska 310
Warunki życia 311
Jakie treści? 312
Struktury. 313
... historie 313
... metafory 313
... i mity 314
Natura 314
... i kultura 315
Kiedy inni decydują 315
... i sami decydujemy 316
Postscriptum: Piza 316
24. Epilog: Terra II 319
Literatura 335
Indeks 343