ebook Jurysprudencja 6/2015 Tomasz Bekrycht

Skomplikowany charakter rzeczywistości - szczególnie tej, którą starożytni Grecy w odróżnieniu od zastanego porządku przyrodniczego, physis, uznali za rzeczywistość thesis, czyli stwarzaną i odtwarzaną przez człowieka za sprawą jego socjo- i kulturotwórczej aktywności - zawsze stanowił wyzwanie nawet dla zawodowych myślicieli, stawiających sobie ambitny cel usystematyzowania wiedzy o tym, co istnieje, jak i mocą czego istnieje, a także o tym, co jako istniejące - zachowuje szczegó1ną ważność poprzez swoje bezwyjątkowe i nieodparte obowiązywanie. Do tej szczegó1nej rzeczywistości należą normy działania, które zawarte są zwłaszcza w treści interesującego nas pojęcia prawa. Również jego powstawanie, istnienie, status ontologiczny i ważnościowy (resp. deontologiczny) są intelektualnym wyzwaniem, które wprawia we frustrację poznawczą.
Problematyka poznania zasadności prawa zawiera się w pytaniach o istnienie uniwersalnych struktur kategorii bytu, jaką jest prawo, a także o możliwość jego obiektywnego poznania (jako kategorii ontologicznej i deontologicznej - czyli bytu, który w osobliwy sposób określa powinność) w zakresie satysfakcjonującym o tyle, o ile poznanie takie odsłania uzasadnienie jego istnienia. Tym samym problem ten staje zagadnieniem transcendentalnym, czyli pytającym o warunki możliwości istnienia prawa. Nie pozwala ono zrezygnować z poszukiwania czegoś uniwersalnego, niezmiennego, być może tylko formalnie uchwytnego, co uzasadnia i warunkuje istnienie prawa niezależnie od przyjęcia tego uzasadnienia jako faktycznego i w jakikolwiek praktyczny sposób nośnego argumentu za istnieniem porządku społecznego bądź jako podstawy do budowy kolejnej czy wzmacniania którejś z istniejących już teorii normatywnych. Poszukiwanie to jest wyrazem transcendentalnej i transcendującej zastany porządek fenomenalny dążności intelektu. Tego rodzaju poznanie mogłoby dostarczyć koronnego, ale także powszechnie zrozumiałego i dlatego też wiążącego argumentu, przemawiającego za tym, by prawa po prostu przestrzegać.