ebook Kapitał kulturowy. Inteligencja w Polsce i w Rosji Tomasz Zarycki

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2008

Autor stawia pytanie o możliwe sposoby odniesienia teorii kapitału kulturowego - będącej elementem systemu teoretycznego rozwiniętego przez znanego francuskiego socjologa Pierre`a Bourdieu - do analizy współczesnych społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej, w szczególności Polski i Rosji. Przedstawia próbę reinterpretacji, w kategoriach teoretycznych współczesnych nauk społecznych, pytań o rolę inteligencji jako specyficznej grupy społecznej. Jednocześnie omawia autorskie badania nad postawami studentów moskiewskich i warszawskich, pokazujące różnice w stosunku do wartości inteligenckich w młodym pokoleniu inteligencji obu krajów. Objęły one także kwestię postaw politycznych, co pozwoliło na powiązanie problematyki kapitału kulturowego z logiką podziałów politycznych w obu krajach. Autor proponuje posłużenie się pojęciami kapitału kulturowego, a także kapitału politycznego do redefinicji zadań tzw. socjologii krytycznej w krajach peryferyjnych, za jakie można uznać Polskę i Rosję.

Spis treści ebooka Kapitał kulturowy. Inteligencja w Polsce i w Rosji

Podziękowania 9

I. Teoria kapitału kulturowego i jej zastosowania w Europie Środkowej i Wschodniej 11

1. Wprowadzenie 11
2. Kapitał kulturowy: pojęcie i jego zakres teoretyczny 17
3. Kapitał kulturowy w Europie Środkowej i Wschodniej 28
4. Koncepcje zastosowania teorii kapitału kulturowego Ivana Szelényiego i jego współpracowników 34
5. Badania nad kapitałem kulturowym w Europie Środkowej i Wschodniej idące śladami Ivana Szelényiego 42
6. Kontrowersje wokół podejścia Szelényiego 50
7. Propozycja rozbudowy dotychczasowych zastosowań koncepcji kapitału kulturowego do opisu społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej 62

II. Współczesne debaty nad rolą inteligencji w Polsce i w Rosji w świetle teorii kapitału kulturowego 85

1. Spór o definicję inteligencji jako przykład znaczenia pola kapitału inteligenckiego 86
2. Dyskurs na temat dominacji symbolicznej inteligencji 99
3. Kapitał kulturowy i kapitał społeczny jako konkurujące składniki tożsamości inteligenckiej 111
4. Dyskurs na temat upadku inteligencji i jego odmiany 114
4.1. Wyzwania kapitału ekonomicznego: inteligencja a klasa średnia 114
4.2. Wyzwania kultury popularnej: inteligencja a komercjalizacja kultury 122
4.3. Wyzwania pola kapitału politycznego: inteligencja a państwo 130
5. Podsumowanie: o odmienności debat inteligenckich w Polsce i w Rosji 145

III. Kapitał kulturowy jako zasób symboliczny studentów moskiewskich i warszawskich 149

1. Rola kapitału kulturowego jako czynnika warunkującego dostęp do szkolnictwa wyższego w świetle wyników badań studentów uczelni moskiewskich i warszawskich 150
1.1. Zasoby rodzinnego kapitału kulturowego młodzieży studenckiej Moskwy i Warszawy 150
1.2. Formy rekrutacji na studia a bariera kapitału kulturowego 158
1.3. Opinie studentów o zasadach rekrutacji i systemie stypendialnym 178
2. Tożsamość i wartości uznawane przez studentów jako wyznaczniki postrzegania roli kapitału kulturowego 181
2.1. Tożsamość inteligencka na tle innych tożsamości kulturowych i politycznych 181
2.2. Wiara w inteligencję i jej misję 191
2.3. Idealizm młodego pokolenia inteligencji 197
2.4. Spójność świadomości historycznej studentów 205
2.5. Gusty muzyczne jako aspekt wzorców konsumpcji kulturowej 212
3. Kapitał kulturowy a orientacje polityczne młodego pokolenia inteligencji polskiej i rosyjskiej 218
3.1. Zainteresowanie polityką studentów moskiewskich i warszawskich 218
3.2. Preferencje polityczne a zasoby rodzinnego kapitału kulturowego 222
3.3. Podziały pomiędzy partiami liberalnymi w Polsce i w Rosji a problem kapitału kulturowego 225
3.3.1. Partie liberalne w Polsce: Unia Wolności/Partia Demokratyczna i Platforma Obywatelska 225
3.3.2. Partie liberalne w Rosji: SPS i Jabłoko 229
3.4. Studenci jako wyborcy czterech najpopularniejszych partii w Polsce i w Rosji 234
3.5. Poglądy na nierówności społeczne 247
3.6. Idealny ustrój społeczny 250
4. Podsumowanie 257

IV. Zakończenie 263

1. Teoria kapitału kulturowego jako narzędzie porównania roli inteligencji w społeczeństwie polskim i rosyjskim 263
2. Rola kapitału kulturowego w interpretacji centroperyferyjnej 268
3. Socjologia krytyczna na peryferiach 271
4. Kapitał kulturowy i społeczny a nowoczesność społeczeństw Polski i Rosji 275
5. Teoria Pierra’a Bourdieu a Europa Środkowa i Wschodnia 279

V. Załączniki 281

VI. Opis badania ankietowego 289

VII. Literatura 293

VIII. Teksty ankiet 307