ebook Konsument a reklama. Studium cywilnoprawne Agnieszka Malarewicz

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2009

Książka w obszerny sposób ukazuje relacje między konsumentem a reklamodawcą. Z jednej strony przedstawia charakter prawny reklamy jako instytucji przedumownej, z drugiej zaś prezentuje prawa konsumentów do korzystania z dobrodziejstw przekazu reklamowego i jego instrumentów. Autorka proponuje konstrukcję prawną odpowiedzialności reklamodawców wobec konsumentów, jak również omawia analizowaną problematykę w kontekście prawa USA i wybranych porządków prawnych krajów europejskich.

W pracy wykorzystano bogaty materiał źródłowy polskiej i obcojęzycznej literatury przedmiotu, akty normatywne prawa polskiego, wspólnotowego, wybranych systemów państw obcych oraz konwencje międzynarodowe, a także orzecznictwo ETS, sądów polskich i sądów państw obcych. Kompleksowe opracowanie tematu zasługuje na szczególną uwagę w dobie rozwoju nowych technologii, internetu, jak i stale wzrastających zagrożeń oraz naruszeń spowodowanych wszechobecną reklamą.

Spis treści ebooka Konsument a reklama. Studium cywilnoprawne

Wprowadzenie 13
Rozdział I Cywilnoprawny charakter reklamy 19
1. Reklama jako oświadczenie woli 19
1.1. Pojęcie - zakres oświadczenia woli 19 1.2. Adresat i złożenie oświadczenia woli a adresat reklamy 25 1.3. Wykładnia oświadczenia woli - komunikatu reklamowego 33 1.3.1. Pojęcie i cele wykładni oświadczeń woli 33 1.3.2. Metody wykładni oświadczeń woli 36
2. Reklama jako czynność prawna zmierzająca do zawarcia umowy cywilnoprawnej 38
2.1. Analiza pojęcia reklamy 38 2.2. Znaczenie prawne reklamyw świetle kodeksu cywilnego 44 2.3. Sposoby zmierzające do zawarcia umowy 47 2.4. Reklama jako zaproszenie do negocjacji 5 4 2.5. Reklama jako oferta 65 2.6. Reklama jako informacja 96
3. Umowne prawo odstąpienia od umowy zawartej pod wpływem reklamy 100
4. Pojęcie konsumenta 104
4.1. Uzasadnienie konieczności zdefiniowania konsumenta 104 4.2. Kształtowanie się definicji konsumenta w prawie polskim 105
Rozdział II Zagrożenia dla konsumentów ze strony reklamy 121
1. Reklama jako czyn nieuczciwej konkurencji 121
1.1. Prawne granice czynu nieuczciwej konkurencji wyznaczone przepisami ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - klauzula generalna art. 3 ust. 1 u.z.n.k 121 1.2. Relacje między klauzulą generalną u.z.n.k. a zakresem przedmiotowym art. 16 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k 131
2. Reklama w świetle wykładni art. 16 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k. - analiza zagrożeń 132
2.1. Reklama sprzeczna z przepisami prawa 132 2.1.1. Bezwzględny zakaz reklamy sprzecznej z prawem 133 2.1.1.1. Reklama alkoholu 134 2.1.1.2. Reklama tytoniu i wyrobów tytoniowych 135 2.1.1.3. Reklama gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach 138 2.1.1.4. Ogłoszenia o odpłatnym pobieraniu i przeszczepianiu organów 141 2.1.2. Względny zakaz reklamy 142 2.1.2.1. Reklama leków i innych środków farmaceutycznych 142 2.1.2.2. Reklama żywności 144 2.1.2.3. Reklama kosmetyków 146 2.1.2.4. Zasady używania w reklamie oznaczonych przez przepisy prawne określeń usług 147 Reklama usług związanych z bankowością 147 Reklama usług w zakresie ubezpieczeń 149 Reklama funduszy inwestycyjnych 150 2.2. Reklama sprzeczna z dobrymi obyczajami 151 2.3. Reklama uchybiająca godności człowieka 152 2.3.1. Pojęcie godności człowieka 152 2.3.2. Kryteria oceny reklamy niegodziwej 153 2.4. Dobra osobiste a reklama 155 2.4.1. Pojęcie dóbr osobistych 155 2.4.2. Naruszenie dóbr osobistych w reklamie 158 2.4.2.1. Prawo do wizerunku 158 2.4.2.2. Prawo do nazwiska 161 2.4.2.3. Prawo do ochrony życia prywatnego 162 2.4.2.4. Prawo do firmy 164 2.4.3. Możliwość naruszenia przez reklamę dóbr osobistych - ich ochrona w świetle przepisów kodeksu cywilnego 165
3. Reklama wprowadzająca w błąd 169
3.1. Pojęcie błędu w świetle przepisów kodeksu cywilnego 169 3.2. Pojęcie reklamy wprowadzającej w błąd w świetle u.z.n.k 172 3.3. Ciężar dowodu przy wprowadzeniu w błąd 176
4. Reklama nierzeczowa - art. 16 ust. 1 pkt 3 177
4.1. Pojęcie reklamy nierzeczowej 177 4.2. Reklama jako niedozwolony środek manipulacji 178 4.2.1. Wywołanie uczucia lęku 179 4.2.2. Reklama wykorzystująca przesądy 179 4.2.3. Problematyka dziecka jako konsumenta 180
5. Reklama ukryta 191
5.1. Reklama ukryta w świetle przepisów u.z.n.k 191 5.2. Reklama ukryta w świetle prawa prasowego 192 5.3. Product placement 194 5.4. Reklama ukryta jako środek perswazji - tzw. reklama podprogowa 195
6. Reklama uciążliwa 197
6.1. Ochrona prywatności jako jednego z dóbr osobistych człowieka 197 6.2. Pojęcie reklamy uciążliwej 198 6.3. Formy reklamy uciążliwej 199 6.3.1. Nagabywanie w miejscach publicznych i przesyłanie niezamówionych towarów 199 6.3.2. Nadmierne wykorzystywanie środków technicznych 201
7. Reklama porównawcza 202
7.1. Dopuszczalność i definicja reklamy porównawczej 202 7.2. Przesłanki dopuszczalnej reklamy porównawczej 204 7.2.1. Niewprowadzanie w błąd 204 7.2.2. Obiektywne porównanie potrzeb lub celów porównywanych towarów - usług 204 7.2.3. Obiektywne porównanie cech towarów-usług 205 7.2.4. Zakaz wprowadzania zamieszania na rynku przez reklamę porównawczą 205 7.2.5. Zakaz dyskredytowania 206 7.2.6. Reklama porównawcza a ochrona interesu konsumenta 206
8. Konsument wobec reklamy internetowej - zagrożenia dla konsumenta 208
8.1. Problematyka reklamy w internecie - przepisy prawa prasowego oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji 208 8.2. Odrębność reklamy internetowej w stosunku do reklamy w innych mediach 213 8.3. Spamming - istota i skutki prawne 219 8.4. Odpowiedzialność prawna z tytułu reklamy internetowej 225 8.5. Problem prawa właściwego dla reklamy internetowej 231
Rozdział III Ochrona konsumentów w związku z nadużyciami w reklamie 244
1. Odpowiedzialność cywilnoprawna reklamodawcy w stosunku do konsumenta 244
1.1. Reklama jako źródło stosunku zobowiązaniowego 245 1.2. Odpowiedzialność odszkodowawcza wynikająca z nieuczciwej lub zakazanej reklamy 250 1.3. Culpa in contrahendo w kontekście nieuczciwej reklamy 261
2. Odpowiedzialność cywilnoprawna reklamodawcy na podstawie przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji 264
2.1. Roszczenie o zaniechanie (art. 18 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k.) 267 2.2. Roszczenie o usunięcie skutków (art. 18 ust. 1 pkt 2 u.z.n.k.) 270 2.3. Roszczenie o złożenie oświadczenia (art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k.) 272 2.4. Roszczenie o zasądzenie kwoty pieniężnej(art. 18 ust. 1 pkt 6 u.z.n.k.) 275 2.5. Wniosek poszkodowanego o orzeczenie o przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji (art. 18 ust. 2 u.z.n.k.) 277 2.6. Legitymacja czynna w procesie o czyny nieuczciwej konkurencji 279 2.7. Legitymacja bierna w procesie o czyny nieuczciwej konkurencji i przedawnienie roszczeń 281
3. Instrumenty ochrony konsumenta 282
3.1. Środki ochrony indywidualnej konsumenta przewidziane przepisami kodeksu cywilnego - wprowadzenie 282 3.1.1. Rękojmia za wady 282 3.1.2. Gwarancja i koncepcja przyrzeczenia gwarancyjnego 292 3.2. Środki ochrony indywidualnej konsumenta przewidziane przepisami ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej 296 3.2.1. Sprzedaż konsumencka 296 3.2.2. Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową a odpowiedzialność reklamodawcy wobec konsumenta 299 3.2.3. Obowiązki i odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu umowy sprzedaży konsumenckiej 303 3.2.4. Uprawnienia konsumenta z tytułu umowy sprzedaży konsumenckiej 308 3.2.5. Sekwencyjność realizacji uprawnień konsumenta 310 3.2.6. Terminy i tryb dochodzenia roszczeń 314 3.2.7. Gwarancja komercjalna 317 3.3. Środki ochrony indywidualnej przewidziane przepisami ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym 320 3.3.1. Przedmiot indywidualnej ochrony konsumenta przewidziany ustawą o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym 320 3.3.2. Pojęcie konsumenta i przeciętnego konsumenta 322 3.3.3. Nieuczciwa praktyka rynkowa 323 3.4. Środki ochrony instytucjonalnej konsumenta. Postępowanie uproszczone specjalnym trybem dochodzenia roszczeń przez konsumentów 333 3.5. Stałe polubowne sądy konsumenckie 339
4. Wybrane instytucjonalne środki ochrony konsumenta 345
4.1.1. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 346 4.1.2. Inspekcja Handlowa 351 4.1.3. Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów 354 4.2. Organizacje konsumenckie 357 4.2.1. Federacja Konsumentów 361 4.2.2. Stowarzyszenie Konsumentów Polskich 364
Rozdział IV Ochrona konsumenta i reklama w prawie wspólnotowym oraz w wybranych systemach państw obcych 366
1. Środki regulacji reklamy i ochrony konsumenta 366
1.1. Polityka konsumencka Unii Europejskiej 366 1.2. Pojęcie konsumenta (prawo wspólnotowe UE) 367 1.3. Europejski kodeks cywilny - próba zdefiniowania konsumenta 370 1.4. Europejska Konwencja o Telewizji Ponadgranicznej 371 1.5. Dyrektywa dotycząca przekazu i działalności telewizyjnej 373 1.6. Dyrektywa dotycząca reklamy wprowadzającej w błąd 374 1.7. Dyrektywa dotycząca reklamy porównawczej 378 1.8. Dyrektywa dotycząca reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych 380 1.9. Dyrektywa dotycząca reklamy produktów medycznych 380 1.10. Rezolucja w sprawie wizerunku kobiet i mężczyzn w reklamie i środkach masowego przekazu 382 1.11. Zakaz reklamy a prawa człowieka 383
2. Problematyka reklamy i ochrony konsumenta w świetle prawa wybranych państw europejskich 386
2.1. Pojęcie konsumenta - Francja 386 2.1.1. Reklama wprowadzająca w błąd 390 2.1.2. Reklama uciążliwa 392 2.1.3. Reklama porównawcza 393 2.2. Pojęcie konsumenta - Hiszpania 395 2.2.1. Reklama wprowadzająca w błąd 395 2.3. Pojęcie konsumenta - Niemcy 396 2.3.1. Reklama wprowadzająca w błąd 398 2.3.2. Reklama uciążliwa 401 2.3.3. Reklama porównawcza 402 2.4. Pojęcie konsumenta - Włochy 403 2.5.1. Reklama wprowadzająca w błąd 403 2.5.2. Reklama uciążliwa 405 2.5.3. Reklama porównawcza 405 2.6. Pojęcie konsumenta - Wielka Brytania 407 2.6.1. Reklama wprowadzająca w błąd 408 2.6.2. Reklama porównawcza 409
3. Ochrona konsumenta w reklamie - wprowadzenie do regulacji prawnej w USA 410
3.1. Historia prawa federalnego dotycząca ochrony konsumenta przed nieuczciwą reklamą 415 3.2. Zakres działania FTC 416 3.3. Reklama porównawcza 417 3.4. Regulacje wewnętrzne przemysłu 417 3.5. Przepisy regulujące media 418 3.6. Kwestia działalności konsumentów w USA 419 3.7. Rola reklamy w odpowiedzialności za produkty 419 3.8. Kryteria rozpatrywania reklamy pod względem wprowadzenia konsumenta w błąd 420 3.9. Wnioski 425 3.10. Omówienie orzecznictwa FTC oraz sądów w kwestii reklamy naruszającej prawa konsumenta 426 3.11. Rola The Lanham Act w dochodzeniu roszczeń przez konsumentów w USA 445 3.12. Typy stwierdzeń reklamowych będących pogwałceniem The Lanham Act 450 3.13. Środki ochrony prawnej dostępne z The Lanham Act 454 3.14. Przepisy zakazujące rozcieńczania znaków towarowych (Antidilution Statutes): prawa stanowione a reklama komparatywna 455
4. Gwarancje 457
4.1. Dane dotyczące gwarancji przedstawiane w reklamie oraz identyfikacja gwaranta 457 4.2. Przedstawienie charakterystyki i wyszczególnienie zasad działania gwarancji 458 4.3. Typy gwarancji 460 4.4. Informatory federalnej komisji handlu o reklamowaniu gwarancji 461 4.5. Rola The Magnuson - Moss Warranty Act 463 4.6. Związek klienta i agencji reklamowej. Odpowiedzialność agencji 463 4.7. Reklamowanie profesjonalnego biznesu, reklamy polityczne 464
5. Modelowy zbiór przepisów dotyczących komunikatów odnoszących się do usług prawniczych zawartych w reklamie w USA 466
5.1. Reklama 466 5.2. Bezpośredni kontakt z potencjalnymi klientami 467 5.3. Informacje o zakresie praktyki 467 5.4. Nazwy firm lub nagłówki 467
6. Reklama polityczna 468
Zakończenie 469
Bibliografia 479