Za darmo

ebook Kontrola przepływu kapitału we współczesnej gospodarce światowej Iwona Maciejczyk-Bujnowicz

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2023

Zarządzanie międzynarodowymi przepływami kapitału stanowi nowe zjawisko w międzynarodowych stosunkach finansowych. Podejście instytucjonalne Międzynarodowego Funduszu Walutowego do kontroli kapitału jest nową koncepcją w stosunkach międzynarodowych. W polskiej literaturze po raz pierwszy zostało zaprezentowane w tym opracowaniu. Celem monografii jest przegląd wybranych podejść i badań na temat uwarunkowań zastosowania kontroli kapitału w gospodarce światowej z perspektywy Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Rewolucja finansowa, której początek sięga XX wieku, globalizacja gospodarki światowej oraz rozwój technologii stwarzają z jednej strony szansę na rozwój poszczególnych krajów, z drugiej zaś niosą ze sobą zagrożenia niespotykane w dotychczasowej historii gospodarczej świata. Nagłe zatrzymania, kryzysy finansowe w latach 90. ubiegłego stulecia oraz na początku XXI wieku wywołane często przepływami kapitału dały asumpt do ich instytucjonalnego usytuowania. Po raz pierwszy w 2012 roku Międzynarodowy Fundusz Walutowy, w następstwie wybuchu światowego kryzysu finansowego, przyjął Pogląd instytucjonalny, w którym dopuszczono zastosowanie przez władze poszczególnych państw środków kontroli międzynarodowe go przepływu kapitału.
Pandemia COVID-19 oraz wybuch wojny w Ukrainie w 2022 roku wpłynęły na ponowną rewizję poglądów na temat zarządzania międzynarodowymi przepływami kapitału. Dokonana w 2022 roku w Międzynarodowym Funduszu Walutowym aktualizacja Poglądu instytucjonalnego stanowi, że problem kontroli kapitału jest aktualny, ważny i pilny do rozwiązania w kontekście utrzymania stabilności finansowej gospodarki światowej.

Spis treści ebooka Kontrola przepływu kapitału we współczesnej gospodarce światowej

Wprowadzenie 7

Rozdział 1. Przepływy kapitału w świetle teorii i badań empirycznych 11
1.1. Przegląd wybranych koncepcji teoretycznych dotyczących przepływu kapitału 11
1.1.1. Klasyczne ujęcie modelu Mundella-Fleminga 15
1.1.2. Teoria optymalnych obszarów walutowych 18
1.2. Przepływy kapitału w świetle najnowszych wyników badań 20
1.3. Korzyści i koszty związane z przepływami kapitału 23
1.4. Zmienność przepływu kapitału – istota zjawiska 26
1.5. Finansowe efekty zewnętrzne związane z przepływami kapitału 28
1.6. Zewnętrzne efekty zagregowanego popytu 32
1.7. Inne zakłócenia międzynarodowych przepływów kapitału i efektów zewnętrznych – nadmierne pożyczanie 33
1.7.1. Pokusa nadużycia i ratowanie upadających podmiotów 33
1.7.2. Nadmierny optymizm 34
1.8. Wyzwania dla współczesnych gospodarek. Wnioski z badań 35
1.8.1. Chile 42
1.8.2. Kryzys azjatycki 44
1.8.3. Malezja i Brazylia 46

Rozdział 2. Istota, pomiar i efektywność kontroli kapitału 49
2.1. Kontrola przepływu kapitału – istota zjawiska 50
2.2. Środki zarządzania przepływami kapitału – pojęcie 53
2.3. Projekcja i cechy wybranych środków kontroli kapitału 58
2.4. Motywy zastosowania środków kontroli kapitału 62
2.5. Kanały oddziaływania kontroli kapitału 67
2.6. Wpływ kontroli kapitału na stabilność finansową 69
2.7. Wpływ kontroli kapitału na wyniki makroekonomiczne 70
2.7.1. Kontrola kapitału a długoterminowe efekty wzrostu gospodarczego 71
2.7.2. Zmienność produkcji i konsumpcji a wzrost gospodarczy 72
2.7.3. Efekt realnego kursu walutowego i wzrost gospodarczy 73
2.7.4. Kontrola kapitału i niezależność polityki pieniężnej 74
2.8. Skutki uboczne kontroli kapitału 75
2.9. Reakcje polityki makroekonomicznej na kontrolę kapitału w Brazylii, Republice Południowej Afryki i Turcji 76
2.9.1. Brazylia 78
2.9.2. Republika Południowej Afryki 78
2.9.3. Turcja 79
2.10. Ocena efektywności zastosowanych
środków kontroli kapitału w Brazylii, Republice Południowej Afryki i Turcji 80
2.11. Działania makroostrożnościowe w wybranych gospodarkach azjatyckich 83

Rozdział 3. Pogląd instytucjonalny MFW 2012. Motywy przyjęcia i wdrożenie 87
3.1. Uwarunkowania wprowadzenia i stosowania zasad poglądu instytucjonalnego 88
3.2. Główne założenia i zasady poglądu instytucjonalnego z 2012 roku 90
3.3. Kryzys COVID-19 i przepływy kapitału 94
3.4. Napływ kapitału – implikacje dla gospodarek 99
3.5. Odpływ kapitału – zarządzanie środkami kontroli kapitału 104
3.6. Rola krajów pochodzenia i współpraca międzynarodowa 109
3.7. Pogląd instytucjonalny z 2012 roku – doświadczenia i wnioski z badań 111

Rozdział 4. Podejście instytucjonalne Międzynarodowego Funduszu Walutowego z 2022 roku – aktualizacja 117
4.1. Środki kontroli kapitału w przeglądzie instytucjonalnym 121
4.1.1. Prewencyjne środki CFM/MPM w przypadku napływu długu 122
4.1.2. Instrumenty CFM/MPM z wywłaszczeniem 130
4.2. Monitoring i znoszenie środków kontroli przepływów kapitału 130
4.3. Środki specjalnego traktowania 131
4.3.1. Środki kontroli kapitału ze względu na bezpieczeństwo narodowe lub międzynarodowe 132
4.3.2. Środki oparte na uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym standardach ostrożnościowych 133
4.3.3. Instrumenty kontroli i przeciwdziałania nielegalnym przepływom kapitału 135
4.3.4. Środki kontroli wynikające z międzynarodowych standardów współpracy przeciwko unikaniu lub uchylaniu się od płacenia podatków 137
4.4. Makrokrytyczność, gwałtowne napływy kapitału, zbliżające się sytuacje kryzysowe i przedwczesna liberalizacja 138
4.4.1. Makrokrytyczność 138
4.4.2. Ocena gwałtownego napływu kapitału 139
4.4.3. Identyfikacja determinant zbliżającego się kryzysu w obliczu gwałtownego odpływu kapitału z gospodarki 141
4.4.4. Przedwczesna liberalizacja przepływów kapitału 141
4.5. Działania antykryzysowe i zapobiegające stosowaniu środków CFM 144
4.6. Zagrożenia wynikające ze stosowania instrumentów CFM i CFM/MPM 149
4.7. Ewolucja poglądów Międzynarodowego Funduszu Walutowego wobec kontroli przepływów kapitału – perspektywa instytucjonalna MFW 152

Zakończenie 161

Bibliografia 163

Spis rysunków i tabel 175

Spis wykresów 177