ebook Łańcuchowe zmiany zachowań Katarzyna Byrka

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2015

O efektach zmian łańcuchowych mówimy w sytuacjach, gdy zaangażowanie ludzi w jedno zachowanie prowadzi do wykonania przez nich innego lub wielu innych specyficznych zachowań, należących do tej samej klasy behawioralnej: na przykład, gdy osoba, która angażuje się w bieganie, zmienia swój styl życia i zaczyna zdrowo się odżywiać lub rzuca palenie.
Efektywne wykorzystanie fenomenu zmian łańcuchowych w kampaniach społecznych związanych z ochroną środowiska czy promocją zdrowia miałoby bardzo dużą wartość. Badania empiryczne zarówno w psychologii zdrowia, jak i w środowiskowej nie wskazują jednoznacznie, czy jest to możliwe.
Książka jest monografią naukową eksplorującą fenomen wielokrotnych zmian zachowań, jej celem jest zaproponowanie nowego podejścia, zwanego paradygmatem Campbella, według którego współzależność zachowań jest możliwa do zaobserwowania, gdy skonceptualizuje się zachowania jako kroki o różnej trudności prowadzące do osiągnięcia nadrzędnego celu, na przykład ochrony zdrowia lub ochrony środowiska. Publikacja zawiera opis badań własnych oraz rozległy przegląd literatury światowej.

Spis treści ebooka Łańcuchowe zmiany zachowań

Wprowadzenie 9
1. Podstawy teoretyczne zmian łańcuchowych 15
1.1. Mechanizmy wielokrotnych zmian 16
1.2. Współzależność zachowań 20
1.3. Paradygmat Campbella 22
1.4. Natura związku postaw z zachowaniami 26
1.5. Teleologiczny związek a łańcuchowe zmiany zachowań 28
1.6. Podsumowanie 29
2. Koszt behawioralny – porównanie między krajami 30
2.1. Wstęp teoretyczny 30
2.1.1. Koszt behawioralny w różnych podejściach 30
2.1.2. Koszt behawioralny w paradygmacie Campbella 31
2.1.3. Koszt behawioralny zachowań w różnych krajach 33
2.1.4. Ogólne cele badawcze 34
2.2. Zachowania proekologiczne: porównanie Polski z Holandią (badanie 1) 35
2.2.1. Cele badawcze 35
2.2.2. Osoby badane i procedura badawcza 35
2.2.3. Narzędzia 36
2.2.4. Analiza statystyczna 37
2.2.5. Wyniki i dyskusja 38
2.3. Zachowania prozdrowotne: porównanie Polski z Holandią (badanie 2) 42
2.3.1. Cele badawcze 42
2.3.2. Osoby badane i procedura badawcza 42
2.3.3. Narzędzia 43
2.3.4. Wyniki i dyskusja 44
2.4. Podsumowanie 47
3. Zmiany łańcuchowe jako funkcja kosztu behawioralnego i podobieństwa poznawczego zachowań (badanie 3) 50
3.1. Wstęp teoretyczny 50
3.1.1. Cele badawcze 51
3.2. Metody 52
3.2.1. Schemat badawczy 52
3.2.2. Osoby badane i procedura badawcza 52
3.2.3. Interwencja 53
3.2.4. Narzędzia 53
3.3. Wyniki 56
3.3.1. Efekt interwencji 56
3.3.2. Zmiany łańcuchowe: przewidywane prawdopodobieństwo 58
3.3.3. Efekty łańcuchowe: obserwowane częstości 60
3.4. Dyskusja wyników 65
4. Interwencja psychologiczna i strukturalna a efekty zmian łańcuchowych (badanie 4) 68
4.1. Wstęp teoretyczny 68
4.1.1. Od trudniejszego do łatwiejszego zachowania 68
4.1.2. Redukowanie oporu 69
4.1.3. Usuwanie barier – obniżanie kosztu behawioralnego 70
4.1.4. Ogólne cele badawcze 71
4.2. Badanie pilotażowe 72
4.2.1. Osoby badane i procedura 72
4.2.2. Wyniki badania pilotażowego 72
4.2.3. Wnioski z badania pilotażowego 73
4.2.4. Orzechy piorące 74
4.2.5. Cele badawcze 74
4.3. Metoda 75
4.3.1. Osoby badane 75
4.3.2. Procedura badawcza 76
4.3.3. Interwencja 77
4.3.4. Narzędzia 78
4.4. Wyniki 79
4.4.1. Interwencja strukturalna a używanie orzechów 80
4.4.2. Efekt interwencji a używanie płynu do płukania (dzienniczki) 81
4.4.3. Efekt interwencji a używanie płynu do płukania (deklaracje) 82
4.4.4. Strategia perswazyjna jako moderator 83
4.4.5. Efekt interwencji a liczniki wody 84
4.4.6. Efekt interwencji a zmiana postawy proekologicznej 84
4.4.7. Postawa proekologiczna jako moderator 85
4.5. Dyskusja wyników 86
4.5.1. Negatywne efekty zmian łańcuchowych 87
4.5.2. Efekt jednej aktywności 88
5. Przekonania a zachowania kompensacyjne 90
5.1. Wstęp teoretyczny 90
5.1.1. Jak powstają zachowania kompensacyjne? 91
5.1.2. Teorie tłumaczące powstawanie zachowań kompensacyjnych 92
5.1.3. Proekologiczne przekonania kompensacyjne a podobieństwo poznawcze 93
5.1.4. Cele badawcze 95
5.2. Spontanicznie proponowane zachowania kompensacyjne (badanie 5) 95
5.2.1. Osoby badane i procedura 95
5.2.2. Wyniki i dyskusja 96
5.3. Przekonania kompensacyjne: podobieństwo a trudność (badanie 6) 99
5.3.1. Osoby badane i procedura 99
5.3.2. Narzędzia 99
5.3.3. Wyniki i dyskusja 101
5.4. Podsumowanie wyników 102
6. Normy wewnętrzne a zmiany łańcuchowe (badanie 7) 105
6.1. Wstęp teoretyczny 105
6.1.1. Kontrybucja i moralne przyzwolenie 106
6.1.2. Mechanizm moralnego przyzwolenia 107
6.1.3. Cele badawcze 109
6.2. Metoda 110
6.2.1. Schemat badawczy 110
6.2.2. Osoby badane 110
6.2.3. Procedura badawcza 110
6.2.4. Narzędzia 112
6.3. Wyniki 114
6.3.1. Popularność wybieranych przedmiotów 114
6.3.2. Homogeniczność grup ze względu na zmienne demograficzne 115
6.3.3. Rodzaj aktywowanego schematu a wybór sklepu 115
6.3.4. Zmienne indywidualne a wybór sklepu 117
6.3.5. Analiza ruchów gałek ocznych 118
6.4. Dyskusja wyników 119
7. Interwencje skierowane na wielokrotne zmiany zachowań prozdrowotnych (badanie 8) 121
7.1. Wstęp teoretyczny 121
7.1.1. Współwystępowanie zachowań związanych ze zdrowiem 121
7.1.2. Interwencja a zmiany wielokrotne 123
7.1.3. Wielokrotne zmiany zachowań w grupach ryzyka 124
7.1.4. Ogólne cele badawcze 127
7.2. Badanie pilotażowe 127
7.2.1. Osoby badane i procedura 128
7.2.2. Wyniki i dyskusja 128
7.2.3. Cele badawcze 129
7.3. Metoda 130
7.3.1. Schemat badawczy 130
7.3.2. Osoby badane 130
7.3.3. Procedura badawcza 131
7.3.4. Interwencja 132
7.3.5. Narzędzia 135
7.4. Wyniki 136
7.4.1. Homogeniczność grup ze względu na zmienne demograficzne 137
7.4.2. Dzienniczki 137
7.4.3. Efekt interwencji a aktywne przerwy w pracy 138
7.4.4. Efekt interwencji a spożywanie słodyczy 141
7.4.5. Efekt interwencji a poziom postawy prozdrowotnej 141
7.4.6. Efekt interwencji a zmienne obiektywne 142
7.5. Dyskusja wyników 144
7.5.1. Przełożenie na praktykę 146
8. Wnioski końcowe i propozycja badań 147
8.1. Podsumowanie wyników 147
8.2. Kierunek badań 148
8.3. Efekty łańcuchowe – wyzwania na przyszłość 150
8.4. Słowo na koniec 152
Bibliografia 154
Indeks nazwisk 167
Indeks rzeczowy 172
Spis rysunków 174
Spis tabel 176
O Autorce 178