ebook L’hybridité du roman français à la première personne (1789–1820) Andrzej Rabsztyn

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2017

W napisanej w języku francuskim monografii Hybrydyczność francuskiej powieści o narracji pierwszoosobowej (1789-1820) gatunek powieściowy poddano systematyczno-diachronicznej analizie ze szczególnym uwzględnieniem relacji pomiędzy różnymi formami narracyjnymi (list, pamiętnik i dziennik intymny). Pojęcie hybrydyczności jest tu rozumiane jako zatarcie granic gatunkowych w obrębie powieści stanowiące efekt ewolucji omawianego gatunku w epice XVIII wieku. Nasilenie tego zjawiska uwidacznia się we francuskiej prozie narracyjnej z przełomu XVIII i XIX wieku, a więc w okresie burzliwym zarówno pod względem historycznym, jak i politycznym. Powieść francuska o narracji pierwszoosobowej przybiera wówczas hybrydyczną formę wypowiedzi prowadzącą do jej fragmentaryczności, a także uświadomienia czytelnikowi, że zwyczajny człowiek może stać się ośrodkiem i obserwatorem najistotniejszych wydarzeń historycznych (co znajduje wyraz w epice czasów rewolucyjnych) oraz podmiotem autorefleksji i autoanalizy (charakterystycznych dla utworów z okresu pierwszego romantyzmu).
Książka stanowi opracowanie i uzupełnienie badań dotyczących powieści francuskiej z przełomu XVIII i XIX wieku, okresu określanego w literaturze mianem no man’s land z uwagi na ciągle niezbadany, trudny do zdefiniowania i niejednorodny charakter. Hybrydyczność powieści francuskiej w latach 1789-1820 jest także czymś więcej niż tylko kontynuacją tendencji widocznej w epice od lat 80. XVIII wieku. Zacieranie granic gatunkowych oraz łączenie różnorakich form narracyjnych to zapowiedź nowych dążeń estetycznych, które rozwiną się w epoce romantyzmu. Analiza hybrydycznego charakteru powieści o narracji w pierwszej osobie umożliwia zatem zrozumienie zmian, które nastąpiły w powieści francuskiej i europejskiej po 1820 roku.

Spis treści ebooka L’hybridité du roman français à la première personne (1789–1820)

Sommaire

Introduction / 9

Première partie. Le roman français à la première personne dans l'espace littéraire au déclin des Lumières

Chapitre 1. Le tournant des Lumieres / 23
Les limites temporelles / 24
Les denominations de l’epoque / 30
Le paysage litteraire de l’epoque etudiee / 32
Chapitre 2. L’hybridation du roman francais a la premiere personne / 36
Quelques occurrences et emplois du terme ≪ hybridite ≫ / 39
L’hybridite de forme dans le roman des Lumieres (Marivaux, Diderot, Madame d’Epinay) /44
La Vie de Marianne de Marivaux / 45
La Religieuse de Diderot / 47
Histoire de Madame de Montbrillant de Madame d’Epinay / 49
Vers une impasse de roman au tournant des Lumieres / 50
La question du vraisemblable et de la verite historique / 51
La multiplication de formes au sein du genre romanes que / 54
Chapitre 3. Variations generiques ou les formules discursives dans le roman a la premiere personne / 61
Question du narrateur / 62
L’interference des formules discursives dans le roman a la premiere personne / 72
Le roman-memoires / 76
Le roman par lettres / 81
Le roman-journal intime / 88

Deuxième partie: Les stratégies du discours péritextuel
Chapitre 1. La situation de communication litteraire / 95
≪ Ceci n’est pas un roman ≫ ou les echos des Lumieres dans le discours peritextuel / 97
La Vie de Marianne et le discours peritextuel / 99
Un jeu peritextuel dans La Religieuse de Diderot / 102
Le paradoxe peritextuel dans l’Histoire de Madame de Montbrillant / 106
Chapitre 2. Le discours peritextuel dans le roman a la premiere personne au tournant des Lumieres / 112
La Revolution dans le discours peritextuel et le rapport de la fiction a la realite / 115
Le debat sur le genre romanesque / 127
La question du romanesque et de son absence dans le roman / 139

Troisième partie: L’hybridité thématique
Chapitre 1. Les questions generiques du roman a la premiere personne / 155
Chapitre 2. Le roman personnel / 158
Le roman du moi et la tradition des Lumieres / 159
Oberman ou le motif du voyage dans le roman personnel / 162
Vers le roman autobiographique / 164
Chapitre 3. Le roman sentimental / 169
Chapitre 4. Le roman du libertinage / 177
Vers le libelle pornographique / 181
Madame de Morency : une auteure reconnue du roman de libertinage / 186
Chapitre 5. Reflexions sur la Revolution : de la question socjale au roman noir / 190
Chapitre 6. Aline et Valcour de Sade ou le roman qui echappe a toute tentative de classification / 196

En guise de conclusion / 207
Bibliographie / 215
Corpus de base / 215
Autres romans et oeuvres narratives / 217
Ouvrages generaux. Theorie et critique litteraire / 218
Principaux articles, chapitres et periodiques portant sur les genres, auteurs et oeuvres etudies / 220
Etudes critiques sur la litterature francaise du XVIIIe et du XIXe siecles / 228
Repertoires bibliographiques / 232
Dictionnaires / 232
Index des noms / 233
Streszczenie / 239
Summary / 241