ebook Literatura a myśl słaba Andrzej Zawadzki

Wydawca: Universitas

Rok wydania: 2009

Książka Literatura a myśl słaba przedstawia podstawowe założenia filozoficzne tzw. myśli słabej - ważnego zjawiska w dzisiejszej panoramie myślowej - ukształtowanej m.in. przez dwóch myślicieli: Constantina Noikę i Gianniego Vattimo, którą cechuje zwrócenie szczególnej uwagi na to wszystko, co bytowo kruche, ułomne, kalekie, wybrakowane, i uczynienie z tych obszarów doświadczenia punktu wyjścia refleksji filozoficznej oraz kulturowej. W myśli słabej istotne jest też założenie, że sposób manifestowania się bytu słabego, czy też „osłabionego”, można wyrazić najlepiej za pomocą pojęcia śladu. Pewne wątki myśli słabej - a szczególnie właśnie pojęcie śladu - zastosowane zostały w książce do próby reinterpretacji podstawowych pojęć poetyki: pojęcia mimesis, tu traktowanego jako naśladowanie, ze szczególnym akcentem położonym właśnie na śladowość, pojęcia podmiotu tekstowego jako śladu-rysy, a także szeroko pojętej słabej formy dzieła literackiego, znamiennej zwłaszcza dla późnego modernizmu. Literatura a myśl słaba opisuje również te tendencje w literaturze nowoczesnej, w których najpełniej doszła do głosu intuicja „słabego” bytu, rzeczywistości, która - mówiąc najogólniej - utraciła swą substancjalność. Intuicja ta jest wyrażona najczęściej przy pomocy motywu śladu, w różnych jego znaczeniach: jako odcisku, resztki, znaku-przekazu. W ostatniej części książki zostały opisane trzy metafory mimesis, które można odnaleźć w nowoczesnej literaturze, a także filozofii: przenośnie tańca, mimiki i ornamentu, które stanowią istotny kontekst interpretacyjny dla problematyki śladu i naśladowania.

Spis treści ebooka Literatura a myśl słaba

Przedmowa

Część I: MYŚL SŁABA – PODSTAWY FILOZOFICZNE

Wstęp

Noica: rumuńska kruchość bytu

Vattimo: nihilizm, hermeneutyka, sztuka

Myśl słaba wobec tradycji filozoficznej i kulturowej

Osłabianie Nietzschego

Nietzsche, Marks, emancypacja

Pomiędzy rozumem dialektycznym a rozumem hermeneutycznym

Nietzsche, Heidegger, hermeneutyka

Myśl słaba a poststrukturalizm

Słownik myśli słabej: Verwindung, Andenken, pietas

Nihilizm i hermeneutyka

Śmierć sztuki, śmierć w sztuce

Przepaść języka

Część II: SŁABA ONTOLOGIA DZIEŁA LITERACKIEGO

Wstęp

Naśladowanie świata

Trzy odmiany mimesis w filozofii Platona

Państwo: mimesis partycypacji

Sofista: mimesis podobieństwa

Teajtet: mimesis śladu

Etyka śladu

Trzy odmiany śladu we współczesnej filozofii

Aneks: mimetyczny trójkąt Platona

Zarysowywanie autora

Kryzys podmiotu: różnica, wykładnia, przesilenie

„Nieszczęsna sprzeczność” nowoczesnej podmiotowości:

rozpoznanie wstępne

Rysy podmiotu. Ślad jako nowa formuła obecności autora w tekście

Część III: LITERATURA NOWOCZESNA I ŚLADY

Wstęp

„Odnajdywanie śladem śladów”. Słaba ontologia w literaturze

polskiej XX wieku: rekonesans

„Nic przed Cosiem przodkuje”: nihilizm przed nihilizmem

„Ubożenie, słabnięcie, rozkład”. Słaba forma w sztuce XX wieku

„Znikanie treści świata”

„Odnajdywanie śladem śladów”

„Ślad hojny”. O Śniegu Leśmiana

Gombrowicz a myśl słaba

Słabość i ślad w poezji Tadeusza Różewicza

„Słabnie poeta / obrazy tracą siłę”. Różewiczowska forma słaba

„Wyniszczone przez czas rysy / rysują naszą wspólną twarz”.

Ślady podmiotu, podmiot jako ślad

Część IV: O NAŚLADOWANIU INACZEJ: TANIEC, MIM, ORNAMENT

„W tańcu tylko wypowiadać potrafię najwyższych rzeczy przenośnie”.

Metafora tańca w tradycji modernistycznej

„Tańczyć w łańcuchach”. Taniec jako metafora kultury w pismach

Nietzschego

„Ut choreia poesis” – taniec jako metafora języka poetyckiego

w twórczości Valéry’ego i Mallarmégo

„Poeci [...] nie chcą, nie śmieją już tańczyć” – metafora tańca

w twórczości Leśmiana

„Pląsy gwiezdne, wszechświatów taneczność” – taniec jako

metafora kosmosu

Balet struktur. Metafora tancerza i tańca w twórczości Gombrowicza

Mimika i mimetyka, czyli o naśladowaniu inaczej

Język ruchu: mim i pantomima w koncepcjach twórców wielkiej

reformy teatralnej

Norwid, Mallarmé, Leśmian: mimika jako przedstawienie przedstawienia

Stwarzanie obecności. Mim a zjawisko reprezentacji

Metafora ornamentu w dyskursie filozoficznym: od Kanta do Vattimo

Bibliografia

Indeks nazwisk

Indeks rzeczowy

Summary