ebook Miasto do mieszkania. Zagadnienia reformy mieszkaniowej na przełomie XIX i XX wieku i jej wprowadzenie w Poznaniu w pierwsze... Hanna Grzeszczuk-Brendel

Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej

Rok wydania: 2012

Tematem pracy jest mieszkaniowa reforma urbanistyczna, która w Europie rozpoczęła się w latach 80. i 90. XIX wieku, poprzedzona próbami likwidacji patologii miejskich. Te doświadczenia wywarły istotny wpływ na kształtowanie miast europejskich w pierwszej połowie XX wieku. Przeniknęły do praktyki budowlanej i stały się elementem myślenia architektonicznego, teorii oraz praktyki urbanistycznej zarówno w kręgach awangardowych, jak i zachowawczych. Autorka ukazuje te problemy na przykładzie Poznania, gdzie koncepcje reformatorskie zdominowały na początku XX wieku myślenie o mieście w bardzo szerokim zakresie, niespotykanym w innych miastach polskich. Poznańskie projekty i realizowane założenia zostały przedstawione na tle rozwiązań miast europejskich: Paryża, Wiednia, Berlina i Kolonii.

Spis treści ebooka Miasto do mieszkania. Zagadnienia reformy mieszkaniowej na przełomie XIX i XX wieku i jej wprowadzenie w Poznaniu w pierwsze...

WSTĘP 7

ROZDZIAŁ I. Dziewiętnastowieczne miasto, ulica, kamienica. Wybrane zjawiska miejskiego środowiska mieszkaniowego na przykładzie Paryża, Wiednia, Kolonii, Berlina oraz Poznania 18

Modelowe miasta dziewiętnastowieczne 19
Paryż 19
Wiedeń 24
Kolonia 30
Ulica dziewiętnastowiecznego miasta 33
Dziewiętnastowieczne pierzeje i fasady 38
Kamienica czynszowa w XIX wieku 40
Ubogie dzielnice dziewiętnastowiecznych miast 52
Poznań w XIX wieku 54
Mieszkania poznańskie w drugiej połowie XIX wieku 63

ROZDZIAŁ II. Dziewiętnastowieczne reformy mieszkaniowe i miejskie w Europie 67

Zapowiedzi reform mieszkaniowych 67
Kolektywne falanstery 69
Robotnicze domy jednorodzinne 71
Pierwsze spółdzielnie mieszkaniowe 77
Legislacyjne inicjatywy naprawcze 82
Urbanistyczna reforma mieszkaniowa w końcu XIX wieku 86
Miasta-ogrody i przedmieścia-ogrody 93
Reforma architektoniczna 103
Kolonie willowe dla klas średnich 103
Nowe typy kamienic 109
Problem stylu, nowoczesności i tradycji 125

ROZDZIAŁ III. Reformowanie Poznania na przełomie XIX i XX wieku 131

Pierwsze inicjatywy rozszerzenia miasta 131
Plan rozszerzenia Poznania Josefa Stübbena 139
Ordynacja budowlana Stübbena dla Poznania 144
Poznańskie zespoły willowe 152
Reformatorskie zespoły mieszkaniowe 160
Kamienice willowe 167
Działalność Deutsche-Beamten-Wohnungs-Bau-Verein 172
Dzielnice robotnicze 178
Niezrealizowane projekty zespołów mieszkaniowych 185

ROZDZIAŁ IV. Inicjatywy reformatorskie w czasie I wojny światowej na terenie zaboru pruskiego i austriackiego 196

Koncepcje odbudowy w Galicji 207

ROZDZIAŁ V. Reformatorskie, zachowawcze i awangardowe programy mieszkaniowe okresu międzywojennego w Europie 214

Awangardowe koncepcje miejskiego środowiska mieszkaniowego 218
Kontynuacja założeń reformatorskich 223
„Czerwony Wiedeń” 223
Niemcy 228
Frankfurt nad Menem 229
Berlin 231
Holandia 234
Działalność Werkbundu 238
Tradycjonalizm i wartości reformatorskie 242
Polska 245
Żoliborz 248
Kolonie Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej 252
Budownictwo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych 255
Warszawskie założenia śródmiejskie 259

ROZDZIAŁ VI. Międzywojenny Poznań – recepcja idei reformatorskich 272

Lata dwudzieste 273
Budownictwo komunalne 274
Osiedla podmiejskie 285
Zespoły i mieszkania pracownicze 290
Osiedla urzędnicze 295
Lata trzydzieste 309
Prywatne kamienice śródmiejskie 312
Mieszkania pracownicze 314
Zespoły domów jednorodzinnych 325
Budynki socjalne dla klas średnich 334
Osiedla ogródkowe 335
Robotnicze zespoły mieszkaniowe 341

ROZDZIAŁ VII. Budownictwo w III Rzeszy, ideologia i/a reforma 348

Programy sanacji miast 351
Architektura w związkach z ziemią i narodem 354
Wzorcowe osiedla 357
Modelowe miasta partyjne 357
Krajobraz miejski 361
Realizacja miast modelowych 363
Program budowy mieszkań po wojnie 366

ROZDZIAŁ VIII. Działalność budowlana w Poznaniu w czasie II wojny światowej 375

Plan rozwoju Poznania autorstwa Waltera Bangerta 376
Programowe osiedla mieszkaniowe 381
Budownictwo tymczasowe 394
Sanacja Starego Miasta 396
Krajobraz miejski (Stadtlandschaft) 398

ZAKOŃCZENIE 404
BIBLIOGRAFIA 413
INDEKS NAZWISK 434
SKRÓTY 442
ZESTAWIENIE POLSKICH I NIEMIECKICH NAZW GEOGRAFICZNYCH 444