ebook Międzynarodowy alfabet fonetyczny w slawistyce Piotr Rybka

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2015

Książkę można określić jednym słowem jako swoisty przewodnik po transkrypcji międzynarodowej. Zawarto w niej spotykane w literaturze fonetycznej wzory transkrypcji oraz opracowane na podstawie tych wzorów autorskie propozycje konstruowania bardziej skomplikowanych symboli fonetycznych. W polskim piśmiennictwie językoznawczym brakuje pełnego opisu obecnie obowiązujących symboli alfabetu międzynarodowego. W zamyśle autora omawiana publikacja ma wypełnić tę lukę.

Dobór przykładów i symboli ma służyć przede wszystkim badaczom języków słowiańskich. Z monografii mogą korzystać także lingwiści innych specjalności, a także logopedzi. Jest to jednak pozycja raczej specjalistyczna niż popularnonaukowa, dlatego może być trudna w odbiorze dla czytelnika bez podstawowego przygotowania fonetycznego.

Praca składa się z 10 rozdziałów. Pierwszy rozdział zawiera w skrócie zarysowaną historię Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego i samego alfabetu międzynarodowego. Kolejne dwa rozdziały zawierają wszystkie zestawy symboli IPA wraz z klasyfikacją objaśniającą sposób użycia tych symboli, a także ogólne zalecenia Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego dotyczące transkrypcji w konwencji międzynarodowej.

Dalsze rozdziały poświęcono, odpowiednio, sposobom transkrybowania typów fonacji i cech prozodycznych, spółgłosek oraz samogłosek. W oddzielnej części zebrano wzory transkrybowania różnorodnych artykulacji złożonych (artykulacje podwójne, palatalizacja, labializacja, afrykaty, geminacja, typy wybuchu, nazalizacja, dyftongi).

Przedostatni rozdział poświęcony jest szczególnym zagadnieniom fonetyki języków słowiańskich, gdzie omówiono między innymi kwestie związane z transkrybowaniem r frykatywnego, spółgłosek spalatalizowanych lub trących wariantów spółgłosek nosowych.

Dodatkowo opracowanie zawiera przykłady transkrypcji pojedynczych wyrazów i dłuższych tekstów z różnych języków słowiańskich, zestawienie porównawcze symboli alfabetu slawistycznego i międzynarodowego, a także szczegółowy spis symboli IPA z podaniem ich wartości, nazw, kodów komputerowych i sposobów transkrypcji uproszczonej.

Spis treści ebooka Międzynarodowy alfabet fonetyczny w slawistyce

Spis treści

Wstęp / 5

1. Zarys historii IPA / 13

2. Zestawy i typologia symboli IPA / 19

3. Zasady Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego / 31

4. IPA a alfabet slawistyczny / 35

5. Fonacja i prozodia / 49
5.1. Odmiany fonacji / 49
5.2. Prozodia i sylabiczność / 51

6. Spółgłoski / 61
6.1. Spółgłoski w IPA / 61
6.2. Spółgłoski wargowe (labialne) / 66
6.3. Spółgłoski zębowe (dentalne) i dziąsłowe (alweolarne) / 67
6.4. Spółgłoski retrofleksyjne i dorsalne (grzbietowe) / 69
6.5. Spółgłoski gardłowe (faryngalne) i krtaniowe (glottalne) / 71
6.6. Zwarcie krtaniowe „dźwięczne” i „bezdźwięczne” / 72

7. Samogłoski / 75
7.1. Samogłoski w IPA / 75
7.2. Samogłoski niezgłoskotwórcze / 77
7.3. Symbole samogłosek w alfabecie slawistycznym i ich odpowiedniki w IPA / 79

8. Artykulacje złożone / 83
8.1. Artykulacje podwójne / 83
8.2. Palatalizacja / 84
8.3. Labializacja i delabializacja / 86
8.4. Afrykaty / 88
8.5. Odmiany wybuchu (plozji) / 90
8.6. Geminaty / 92
8.7. Unosowienie samogłosek i odnosowienie spółgłosek nosowych / 94
8.8. Dyftongi / 97

9. Szczególne problemy fonetyki języków słowiańskich / 99
9.1. Polskie spółgłoski przedniojęzykowe / 99
9.2. Polskie spółgłoski pre- i postpalatalne / 101
9.3. Spalatalizowane spółgłoski szumiące / 104
9.4. [r] trące (frykatywne) / 105
9.5. [r] jednouderzeniowe / 106
9.6. Trące warianty spółgłosek nosowych / 107
9.7. Spółgłoski boczne w językach słowiańskich / 108

10. Przykłady transkrypcji / 111
10.1. Język czeski / 111
10.2. Język polski / 112
10.3. Język rosyjski / 114
10.4. Język słoweński / 114

11. Spis symboli IPA / 117

Bibliografia / 153
Spis rysunków i tabel / 158

Summary / 160
Резюме / 161