Nowość

ebook Młodzież z „dobrych domów”, chłopaki ze „złych dzielnic” Paulina Potasińska

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2024

Publikacja jest poświęcona tekstom autobiograficznym, których twórcy utożsamiali się z „dobrymi domami” bądź „złymi dzielnicami” XX-wiecznej Warszawy. Analizowane są autonarracje Jeremiego Przybory, Jarosława Abramowa-Newerlego, Agnieszki Osieckiej, Stanisława Grzesiuka, Marka Hłaski i Andrzeja Stasiuka. Akcent pada na trzy tryby autobiograficzne: osobisty (relacjonowanie przebiegu życia), środowiskowy (przedstawianie relacji z otoczeniem, czyli przede wszystkim rodziną i/lub rówieśnikami) oraz topograficzny (zaznaczanie miejsc na mapie autobiograficznej i przenoszenie ich na mapę narracyjną).

******

The Youth from ‘Good Homes’, the Boys from ‘Bad Districts’. The Topography of Warsaw

The publication is devoted to autobiographical texts whose writers identified themselves with either ‘good homes’ or ‘bad districts’ of the 20th century Warsaw. It analyses the self-narratives of Jeremi Przybora, Jarosław Abramow-Newerly, Agnieszka Osiecka, Stanisław Grzesiuk, Marek Hłasko, and Andrzej Stasiuk. It emphasises three autobiographical types: personal (recounting the course of life), environmental (presenting the relation with the environment, primarily with the family and/or peers), and topographical (marking the places on the autobiographical map and transferring them to the narrative map).

Spis treści ebooka Młodzież z „dobrych domów”, chłopaki ze „złych dzielnic”

WSTĘP 11

ROZDZIAŁ 1. POCHWAŁA INTERDYSCYPLINARNOŚCI 21

ROZDZIAŁ 2. PANICZ JEREMI ZE ŚRÓDMIEŚCIA 49
2.1. W popkulturowym klinczu: pamięć o Przyborze i
pamięć Przybory 49
„Przybora-nie-tylko-Starszy-Pan” 49
„Meteorologia wspomnień” 54
Manifest amnetyka 57
2.2. Azymut autokreacji 60
Wzór na azymut autokreacji 60
Panicz Jeremi, czyli o korzeniach szlachecko-
inteligenckich 63
Chłopiec przedwojenny, czyli o tęsknocie za minioną
epoką 69
Natus Varsoviensis, czyli o przywiązaniu do miasta
rodzinnego 73
2.3. Warszawa utracona. Oswajanie braku w czterech
krokach 77
Tryptyk stołeczny – wejście 77
Krok pierwszy. Próba generalna – straty odwracalne 81
Krok drugi. Dramat wojenny – straty bezpowrotne 87
Krok trzeci. Zmiana dekoracji – wyparcie straty 93
Krok czwarty. Wznowienie – przepracowanie straty 98
Tryptyk stołeczny – wyjście 102

ROZDZIAŁ 3. ŻOLIBORSKI LEW 105
3.1. Trajektorie życia i twórczości 105
Taktyka debiutanta: epika, liryka, dramat 105
Periodyzacja i mapowanie twórczości 116
Warsztat pisarski „późnego autobiografa” 121
3.2. Autokreacyjne zwielokrotnienie 125
Potrójny portret, autoportret wielokrotny 125
„Autorzy autora” 131
Przedwojenny model inteligenta w PRL-u 135
3.3. Lwia trylogia jako zapis wyrastania z Żoliborza
140
Żoliborz – topograficzny aksjomat 140
Podwórkowi „pariasi” i „mandaryni” 143
„Wodzowie podwórka” i okolic 150
Od lwa podwórkowego do lwa salonowego 153

ROZDZIAŁ 4. PANIENKA Z SASKIEJ KĘPY 158
4.1. „Wielki spis marzeń, tęsknot i bzików” 158
Pamiętamy o Osieckiej? 158
Quasi-autobiograficzny patchwork 165
Poli-biografia „szpetnych czterdziestoletnich” 169
4.2. Meandry autokreacji – między mówieniem a
zaniemówieniem 176
Strategie niedozwierzenia: rozmycie, dupleks i kolaż
176
Kundel „z pochodzenia i z przekonania” – rozmycie 183
Księżniczka i cyganka – dupleks 188
„Trochę o mnie, trochę o kolegach” – kolaż 192
4.3. Panna Agnieszka Osiecka, w podróży 202
Poetyckie credo współczesnej nomadki 202
Figura panienki z Saskiej Kępy 207
Figura podróżnej „w drodze pod wiatr” 214

ROZDZIAŁ 5. „CWANIAKI” I „CWANIARY” Z WARSZAWSKICH
PRZEDMIEŚĆ 226
5.1. „Szemrane dzielnice” Warszawy w cieniu wielkich
przemian 226
Mit fundacyjny „złych dzielnic” 226
Warszawski kodeks honorowy – pierwowzór i wariacje
231
Kodeks honorowy jako motyw literacki 242
5.2. Wyróżniki autokreacyjne chłopaka ze „złej
dzielnicy” 247
Autobiograficzne schronienia w „złych dzielnicach”
247
„My” tekstowe: klasowe, generacyjne, subkulturowe 255
„Ja” – człowiek (z) marginesu 268
5.3. Warszawa i przedmieścia w narracjach miejskich
279
Kreacje ja-w-mieście: swojak, bywalec, wagabunda 279
Ballady podwórzowe o Warszawie 284
Nie takie „złe dzielnice” – retoryki lokalności 293

ZAKOŃCZENIE 302

ANEKS. KALENDARIUM ŻYCIA I TWÓRCZOŚCI JAROSŁAWA
ABRAMOWA-NEWERLEGO 308

BIBLIOGRAFIA 329
Bibliografia podmiotowa 329
Bibliografia przedmiotowa 332

NOTA BIBLIOGRAFICZNA 349

SUMMARY 351

INDEKS OSÓB 354