ebook Nadzór korporacyjny w spółkach Skarbu Państwa Igor Postuła

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2013

W książce przedstawiono funkcjonowanie mechanizmów nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa oraz wykazano, w jaki sposób państwowy charakter własności determinuje działanie tych mechanizmów.

Atutem publikacji jest zaprezentowanie wyników badań ankietowych przeprowadzonych przez autora wśród członków zarządów i rad nadzorczych spółek oraz nadzorujących spółki pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa, ukazujących problemy praktyki nadzoru korporacyjnego.

Praca zawiera szczegółową analizę aktów prawnych w zakresie m.in.:

relacji pomiędzy poszczególnymi organami spółek,
doboru i kwalifikacji członków zarządów i rad nadzorczych,
kompetencji Ministra Skarbu Państwa wobec spółek,
ustalania wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych.

Adresaci:

Książka będzie pomocna dla członków zarządów i rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa, dla pracowników naukowych i studentów, adwokatów i radców prawnych, dla pracowników administracji rządowej nadzorujących spółki Skarbu Państwa, a także dla pracowników samorządowych nadzorujących spółki komunalne.

"Jestem pod wrażeniem postawionych przez autora hipotez badawczych. Są śmiałe, dobitne i krytyczne dla badanej sfery zjawisk. Nigdy wcześniej z taką pogłębioną krytyką się nie spotkałem, zaś hipotezy wydają się oryginalne. Hipotezy te odnoszą się zarówno do funkcjonowania mechanizmów nadzoru korporacyjnego w praktyce, jak i problemów teorii nadzoru korporacyjnego. Na obydwu tych płaszczyznach autor potrafił przeprowadzić przekonywającą weryfikację postawionych hipotez".

z recenzji prof. Grzegorza Domańskiego

"Książka jest opracowaniem rzetelnym, podejmującym ważne problemy badawcze. Na polskim, ale także zagranicznych rynkach wydawniczych, trudno znaleźć pozycję, która w tak kompleksowy sposób opisywałaby problematykę nadzoru korporacyjnego w spółkach z udziałem państwa. Podkreślenia wymaga także wiarygodność badań ankietowych".

z recenzji prof. Dariusza Jemielniaka

Spis treści ebooka Nadzór korporacyjny w spółkach Skarbu Państwa

Wykaz skrótów
str. 11

Podziękowania
str. 15

Rozdział 1. Wprowadzenie do problematyki nadzoru korporacyjnego - cel i założenia opracowania
str. 17

1.1. Przedmiot i cel opracowania
str. 17

1.2. Struktura opracowania
str. 19

1.3. Podstawowe problemy i hipotezy badawcze
str. 21

1.3.1. Uwagi wprowadzające
str. 21

1.3.2. Problemy teorii nadzoru korporacyjnego
str. 21

1.3.3. Hipotezy badawcze
str. 23

1.4. Metodologia badań
str. 25

1.5. Założenia terminologiczne
str. 33

1.5.1. Tłumaczenie terminu corporate governance
str. 33

1.5.2. Definicja nadzoru korporacyjnego
str. 36

1.5.3. Terminy ",spółka", i ",korporacja",
str. 42

1.5.4. Spółka państwowa - spółka Skarbu Państwa
str. 43

1.5.5. Interesariusze
str. 43

1.5.6. Założenia szczegółowe dotyczące terminów stosowanych w opracowaniu
str. 44

Rozdział 2. Przegląd teorii nadzoru korporacyjnego
str. 46

2.1. Uwagi wprowadzające
str. 46

2.2. Teoria zasobowa
str. 49

2.3. Teoria interesariuszy
str. 51

2.3.1. Założenia teorii interesariuszy
str. 51

2.3.2. Zakres pojęcia interesariusza
str. 51

2.3.3. Perspektywy teorii interesariuszy
str. 52

2.3.4. Krytyka teorii interesariuszy
str. 54

2.3.5. Zastosowanie teorii interesariuszy w spółkach Skarbu Państwa
str. 57

2.4. Teorie integrujące
str. 58

2.4.1. Uwagi wprowadzające
str. 58

2.4.2. Teoria interesariuszy-agencji
str. 58

2.4.3. Teoria interesariuszy-kontraktów
str. 60

2.5. Teoria agencji
str. 62

2.5.1. Założenia i geneza problemu agencji
str. 62

2.5.2. Nurty teorii agencji
str. 64

2.5.3. Kontrakt jako instrument ograniczania problemu agencji
str. 64

2.5.4. Wady i zalety teorii agencji
str. 65

2.5.5. Praktyczne znaczenie teorii agencji w spółkach Skarbu Państwa
str. 66

2.6. Teoria stewarda
str. 68

2.7. Teoria instytucjonalna
str. 68

2.8. Teoria hegemonii menedżerskiej
str. 70

2.9. Teorie neoinstytucjonalne
str. 70

2.10. Teoria kosztów transakcyjnych
str. 72

2.11. Teoria praw własności
str. 74

2.11.1. Własność w sensie ekonomicznym a własność w sensie prawnym
str. 74

2.11.2. Władza wynikająca z własności ekonomicznej
str. 75

2.11.3. Założenia teorii praw własności
str. 75

2.11.4. Koszty transakcyjne a koszty własności
str. 78

2.11.5. Problemy efektywnej alokacji praw własności
str. 80

2.12. Teoria kontraktów
str. 82

2.13. Teoria pogoni za rentą
str. 84

2.14. Teoria sygnałów
str. 84

Rozdział 3. Uwarunkowania funkcjonowania spółek Skarbu Państwa i nadzoru korporacyjnego w tych spółkach
str. 86

3.1. Prawne uwarunkowania działalności gospodarczej państwa
str. 86

3.1.1. Działalność gospodarcza państwa w Konstytucji RP
str. 86

3.1.2. Dobro wspólne jako determinanta działalności gospodarczej państwa
str. 87

3.1.3. Sprawiedliwość społeczna
str. 89

3.1.4. Interes publiczny jako praktyczne odniesienie dobra wspólnego w działalności gospodarczej państwa
str. 90

3.2. Nadzór korporacyjny a własność państwowa
str. 92

3.2.1. Uwagi wprowadzające
str. 92

3.2.2. Własność państwowa
str. 93

3.2.3. Państwo jako imperium i jako dominium
str. 94

3.2.4. Skarb Państwa
str. 95

3.2.5. Prywatyzacja a nadzór korporacyjny
str. 97

3.3. Spółki Skarbu Państwa
str. 100

3.3.1. Szczególne cechy i uwarunkowania funkcjonowania spółek Skarbu Państwa
str. 100

3.3.2. Cel i interes spółki kapitałowej
str. 101

3.3.3. Interes publiczny jako determinanta celów spółek Skarbu Państwa
str. 117

3.3.4. Polityczne uwarunkowania nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa
str. 122

Rozdział 4. Model regulacyjny nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa
str. 130

4.1. Wprowadzenie do problematyki roli prawa w nadzorze korporacyjnym
str. 130

4.1.1. Cel i przedmiot rozdziału
str. 130

4.1.2. Rola prawa w nadzorze korporacyjnym w spółkach Skarbu Państwa
str. 131

4.1.3. Problemy regulacji dotyczących spółek Skarbu Państwa
str. 134

4.2. System regulacji nadzoru korporacyjnego
str. 139

4.2.1. Akty prawne dotyczące nadzoru korporacyjnego
str. 139

4.2.2. Ustawy i rozporządzenia
str. 139

4.2.3. Akty prawa wewnętrznego
str. 140

4.2.4. Zasady nadzoru właścicielskiego
str. 140

4.2.5. Wytyczne OECD dotyczące nadzoru korporacyjnego w przedsiębiorstwach publicznych
str. 143

4.2.6. Regulacje prawa Unii Europejskiej w zakresie nadzoru korporacyjnego
str. 145

4.2.7. Statuty spółek Skarbu Państwa
str. 148

4.3. Regulacje nadzoru korporacyjnego dotyczące członków organów spółek Skarbu Państwa
str. 149

4.3.1. Uwagi wprowadzające
str. 149

4.3.2. Powołanie członków organów spółek Skarbu Państwa
str. 150

4.3.3. Kwalifikacje członków organów spółek kapitałowych
str. 160

4.3.4. Niezależność członków organów spółek Skarbu Państwa
str. 163

4.3.5. Wynagrodzenie członków zarządów i rad nadzorczych
str. 170

4.3.6. Pełnomocnik wspólnika
str. 175

4.4. Relacje pomiędzy organami spółek Skarbu Państwa
str. 176

4.4.1. Uwagi wprowadzające
str. 176

4.4.2. Relacje walne zgromadzenie - zarząd
str. 177

4.4.3. Relacje zarząd - rada nadzorcza
str. 183

4.4.4. Relacje rada nadzorcza - komórki organizacyjne MSP nadzorujące spółki (ZNW)
str. 185

4.5. Prawne ograniczenia dysponowania zyskiem spółek Skarbu Państwa
str. 188

4.6. Uprawnienia pracowników w spółkach Skarbu Państwa
str. 190

4.6.1. Uwagi wprowadzające
str. 190

4.6.2. Uprawnienia pracowników w zakresie wyboru członków organów spółek Skarbu Państwa
str. 190

4.6.3. Prawo pracowników do objęcia akcji spółki
str. 194

4.6.4. Rady pracowników jako forma partycypacji pracowniczej w zarządzaniu spółkami
str. 196

4.6.5. Uprawnienia związków zawodowych w spółkach Skarbu Państwa
str. 198

4.6.6. Pracownicy jako interesariusze spółek Skarbu Państwa - podsumowanie
str. 201

4.7. Nadzór właścicielski Ministra Skarbu Państwa
str. 203

4.7.1. Uwagi wprowadzające
str. 203

4.7.2. Wielość ról Ministra Skarbu Państwa wobec spółek Skarbu Państwa
str. 204

4.7.3. Struktura organizacyjna nadzoru właścicielskiego w spółkach Skarbu Państwa
str. 216

4.7.4. Rola pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa w nadzorze właścicielskim
str. 219

Rozdział 5. Mechanizmy nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa
str. 222

5.1. Rola i rodzaje mechanizmów nadzoru korporacyjnego
str. 222

5.2. Zewnętrzne mechanizmy nadzoru korporacyjnego
str. 223

5.3. Wewnętrzne (prawne) mechanizmy nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa
str. 225

5.3.1. Uwagi wprowadzające
str. 225

5.3.2. Rady nadzorcze
str. 225

5.3.3. Nadzór urzędniczy
str. 252

5.3.4. Prawa akcjonariuszy
str. 269

5.3.5. Wewnętrzne mechanizmy nadzoru korporacyjnego - podsumowanie i wnioski
str. 276

Rozdział 6. Problemy nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa
str. 290

6.1. Podstawowe problemy badawcze
str. 290

6.2. Problem własności ekonomicznej
str. 291

6.3. Problem interesariuszy spółek Skarbu Państwa
str. 306

6.4. Problem agencji
str. 319

Rozdział 7. Podsumowanie
str. 332

7.1. Wnioski w zakresie celu opracowania
str. 332

7.2. Wnioski dotyczące celów spółek Skarbu Państwa
str. 332

7.3. Wnioski dotyczące mechanizmów nadzoru korporacyjnego
str. 335

7.4. Wnioski dotyczące problemów nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa
str. 340

7.4.1. Weryfikacja hipotez badawczych dotyczących problemu teorii praw własności
str. 340

7.4.2. Weryfikacja hipotezy badawczej dotyczącej problemu teorii interesariuszy
str. 343

7.4.3. Weryfikacja hipotezy badawczej dotyczącej problemu teorii agencji
str. 346

7.5. Ograniczenia i propozycje badań na przyszłość
str. 348

7.6. Propozycje nowych rozwiązań w zakresie nadzoru korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa
str. 351

Bibliografia
str. 357

Spis rysunków, tabel i wykresów
str. 373