ebook Nauka jako obiekt kultu Łukasz Jach

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2015

Książka podejmuje problematykę wysokiego poziomu zainteresowania oraz szacunku, jakimi we współczesnym świecie cieszą się przekazy o tematyce naukowej. W poszczególnych rozdziałach kwestia ta poddawana jest interdyscyplinarnym analizom, uwzględniającym m.in. kontekst popkulturowy, metodologiczny, społeczny i psychologiczny. Punkt kulminacyjny rozprawy stanowi prezentacja koncepcji silnie scjentystycznego światopoglądu (określonego mianem
scjentoteizmu) oraz jego psychologicznych podstaw i korelatów. Książka adresowana jest do psychologów i przedstawicieli innych dyscyplin społecznych, a także wszystkich osób zainteresowanych tematyką wpływu nauki, naukowców i najnowszych odkryć naukowych na funkcjonowanie jednostki i społeczeństwa.

Recenzja książki ukazała się:

- na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 3 (208) marzec 2016 (recenzja dostępna pod adresem: http://www.sprawynauki.edu.pl/index.php?option=com_content&amp,view=article&amp,id=3273:nauka-obiekt-kultu&amp,catid=286&amp,Itemid=30),
- w czasopiśmie „Forum Akademickie” nr 3/2016, s. 69 (Mariusz Karwowski: Wiedza na ołtarze!).

Artykuł o książce ukazał się w czasopiśmie „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 10 (240) lipiec–wrzesień 2016, s. 14–15 (Maria Sztuka: "Dlaczego jedni ufają naukowcom, a inni mają ich za kuglarzy?", artykuł dostępny pod adresem: http://gazeta.us.edu.pl/node/283913).

Spis treści ebooka Nauka jako obiekt kultu

Spis treści

Przedmowa / 9
Wstęp / 11

Rozdział 1
Współczesne sposoby prezentowania nauki w kanałach kultury popularnej / 19
Wprowadzenie / 19
Nauka w telewizji / 21
Ekspert na śniadanie / 22
Naukowy zawrót głowy / 25
Nauka w reklamie / 27
Nauka w prasie i literaturze popularnonaukowej / 30
Nauka w Internecie / 35
„Kopalnia wiedzy”, czyli krótko i na temat / 36
Między memami a wiedzą bezużyteczną / 39
Racjonalista.pl — strona WWW i styl życia / 41
Podsumowanie / 44

Rozdział 2
Jak działa nauka? Wybrane koncepcje metodologiczne / 47
Wprowadzenie / 47
Pozytywizm Augusta Comte’a / 50
Naukowy ekskluzywizm / 52
Systemowość / 52
Finalizacja rozwoju ludzkości i jej zjednoczenie pod szyldem nauki / 53
Świeckie odkupienie / 53
Neopozytywizm Koła Wiedeńskiego / 54
Empiryzm / 55
Pozytywizm / 55
Fizykalizm / 56
Uwolnienie nauki od terminów metafizycznych / 57
Sądy syntetyczne w matematyce / 58
Nauka a szczęście ludzkości / 59
Cztery filary współczesnej refleksji nad funkcjonowaniem nauki — Popper, Kuhn, Lakatos, Feyerabend / 61
Karl Raimund Popper / 61
Thomas Kuhn / 67
Imre Lakatos / 73
Paul Feyerabend / 77
Nauka oczami naukowców / 81
Edward O. Wilson / 81
Richard Dawkins / 86

Rozdział 3
Uprawianie i recepcja nauki w perspektywie psychologicznej / 91
Wprowadzenie / 91
Aktywna psychologia nauki / 93
Jak możliwa jest nauka / 93
Obróbka termiczna pokarmów / 94
Wydłużona niedojrzałość mózgu / 97
Kultura jako agregat nauki / 99
Intuicyjny naukowiec / 102
Uprawianie nauki w perspektywie dyscyplin społecznych / 104
Dlaczego nauka jest trudna / 111
Receptywna psychologia nauki / 119
Społeczna psychologia nauki receptywnej / 119
Poznawcza psychologia nauki receptywnej / 125

Rozdział 4
Scjentoteizm — definicja, charakterystyka i uwarunkowania zjawiska / 135
Wprowadzenie / 135
Identyfikacja nieporozumień na temat nauki oparta na modelu Pascala Boyera / 138
Nieporozumienie 1: Nauka udziela odpowiedzi na pytania metafizyczne / 140
Nieporozumienie 2: Wypowiedzi naukowców mówią o obiektywnej prawdzie / 141
Nieporozumienie 3: Nauka pozwala uwolnić się od lęku i niepokoju / 143
Nieporozumienia 4 i 5: Nauka daje niepodważalne wyjaśnienia zjawisk występujących w przyrodzie oraz opis działania ludzkiej psychiki / 145
Nieporozumienie 6: Nauka daje odpowiedzi na pytania o kwestie ostateczne / 147
Nieporozumienie 7: Nauka daje nadzieję na ostateczne zjednoczenie ludzkości / 148
Nieporozumienie 8: Twierdzenia nauki są oparte na niepodważalnych założeniach / 150
Nieporozumienie 9: Nauka stoi na szczycie drabiny dociekań, w związku z czym badanie nauki jest nieracjonalne / 152
Scjentoteizm — konceptualizacja pojęcia / 153
Czym jest scjentoteizm? / 153
Scjentoteizm jako światopogląd / 155
Przejawy scjentoteizmu / 160
Psychologiczne uwarunkowania scjentoteizmu / 164
Typologia umysłu w modelu Junga—Nosala / 164
Potrzeba poznawczego domknięcia w koncepcjach Arie Kruglanskiego i Małgorzaty Kossowskiej / 170
Orientacje temporalne w koncepcji Philipa Zimbardo i Johna Boyda / 174
Potrzeba poznania w koncepcji Johna Cacioppo i Richarda Petty’ego / 176
Przekonania na temat źródeł natury człowieka — koncepcja Marzeny Żmudy-Trzebiatowskiej / 178

Zakończenie / 181

Bibliografia / 185
Indeks osobowy / 199

Summary / 205
Zusammenfassung / 207