ebook Nekropolie. Socjologiczne studium cmentarzy Katowic Barbara Lewicka

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2017

Książka pod tytułem Nekropolie. Socjologiczne studium cmentarzy Katowic jest zmienioną wersją pracy doktorskiej, poświęconej zagadnieniu społecznego funkcjonowania miejskich przestrzeni pochówku. Celem autorki było odtworzenie wieloaspektowego obrazu cmentarzy, które stanowią integralny fragment przestrzeni miejskiej.
Punktem wyjścia stał się opis społecznej historii nekropolii kultury zachodniej. Dalej uwaga skoncentrowana została na przykładzie cmentarzy konkretnego miasta – Katowic. Opis jego nekropolii uwzględnia analizę struktury przestrzeni pochówku, przegląd pełnionych funkcji, czy charakterystykę praktyk i rytuałów cmentarnych. Nekropolie ujmowane są jako tekst kultury, którego odczytania dokonuje autorka w kontekście społeczno-historycznym. Z drugiej strony cmentarze stanowią wyodrębniony fragment tkanki miasta przeistaczając się w miejsca o specjalnym znaczeniu dla lokalnej społeczności. W tym sensie nekropolia okazuje się przestrzenią pamięci, której analizę odnaleźć można w ostatnim rozdziale pracy.

Spis treści ebooka Nekropolie. Socjologiczne studium cmentarzy Katowic

Spis treści

Wstęp / 7

Rozdział I Społeczna historia cmentarzy / 21
Etapy rozwoju przestrzeni pochówku / 23
Etap I: Starożytność (do czasów chrześcijańskich) / 27
Etap II: X–
XVIII wiek – cmentarze lokowane w mieście / 31
Etap III: XVIII/XIX wiek – cmentarze lokowane poza miastem / 41
Etap IV: XX/XXI wiek – cmentarze lokowane w mieście / 50

Rozdział II Cmentarze Katowic / 53
Śląskie miasto Katowice – początki / 53
Powstanie i rozwój miejskich nekropolii / 57
Dzieje najnowsze / 71
Forma i kształt nekropolii Katowic / 76
Infrastruktura nekropolii Katowic / 86
Charakterystyka ogólna / 101
Rozdział III Cmentarz – wyodrębniony obszar miejski / 109
Przestrzeń – miasto – miejsce – nie‑miejsce / 109
Funkcjonalny podział przestrzeni / 119
Role i sposoby funkcjonowania cmentarzy miejskich – rys historyczny / 127
Funkcje przestrzeni grzebalnych w wymiarze empirycznym (na przykładzie cmentarzy Katowic) / 138
Społeczne funkcje cmentarzy / 153
Funkcja przestrzeni grzebalnej – cmentarz jako miejsce pochówku / 154
Funkcja obszaru pamięci indywidualnej i zbiorowej – cmentarz jako obszar znaczący, przestrzeń sacrum / 155
Funkcja integrowania społeczności – cmentarz jako obszar spotkania i wymiany, obszar wspólny / 159
Funkcja sceny – cmentarz jako obszar interakcji i praktyk społecznych / 162
Funkcja psychologiczna – cmentarz jako obszar ukojenia bólu / 164
Funkcje rekreacyjno‑poznawcze – cmentarz jako park, ogród, muzeum / 165
Funkcje usługowo‑handlowe – cmentarz jako przestrzeń konsumpcji / 167
Funkcje archiwalne – cmentarz jako źródło informacji o minionych pokoleniach / 168

Rozdział IV Obraz nekropolii, rytm nekropolii
Cmentarze Katowic jako teksty kultury / 169
Obraz nekropolii Katowic / 172
Usytuowanie nagrobków / 174
Formy nagrobków / 187
Wzory cmentarnych praktyk / 217
Powtarzalne praktyki mieszkańców / 218
Rytm funkcjonowania cmentarzy / 229

Rozdział V Miejsca pamięci, miejsca święte – współczesne znaczenie nekropolii / 245
Przestrzeń znacząca – przestrzeń pamięci / 245
Miejskie sacrum – miejskie profanum / 265
Teraźniejszość – przyszłość / 273

Zakończenie / 285
Cmentarze jako miejsca czynnie odwiedzane / 295
Cmentarze jako miejsca wypełnione zadbanymi pomnikami / 296
Cmentarze jako nośnik przeszłości / 297

Aneks / 301
Bibliografia / 307
Summary / 318