ebook Nowoczesny system transportowy jako czynnik rozwoju regionów w Polsce Aleksandra Koźlak

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego

Rok wydania: 2012

W książce poddano weryfikacji znaczenie modernizacji systemu transportowego dla rozwoju regionów w Polsce w warunkach współczesnej gospodarki. Wpływ zmian w systemie transportowym na rozwój regionów zależy od specyﬁki każdego kraju, tj. wyjściowego stanu infrastruktury, ukierunkowania inwestycji doﬁnansowywanych z funduszy unijnych, występujących problemów społeczno-gospodarczych oraz luki rozwojowej w stosunku do bardziej rozwiniętych krajów UE. Po wejściu do Unii Europejskiej zwiększyła się dynamika rozwoju regionów w Polsce, a realizacja wielu projektów inwestycyjnych w obrębie systemu transportowego i poprawa obsługi transportowej stwarza możliwości zbadania zależności między tymi procesami. Wpływ transportu na rozwój regionów trzeba traktować szerzej niż tylko przez pryzmat rozwoju infrastruktury ﬁzycznej. Innowacyjne i skuteczne sposoby, w jaki działalność transportowa odpowiada na wyzwania zintegrowanych, bardzo szybko zmieniających się systemów produkcji i konsumpcji, powinny skłonić do ujmowania w analizach również pozostałych elementów systemu transportowego. Postulat ten może być w pewnym stopniu spełniony przez włączenie do czynników rozwoju dostępności transportowej, która uwzględnia zarówno wyposażenie infrastrukturalne, ofertę podmiotów świadczących usługi transportowe (lub szerzej – logistyczne), jak i możliwości stworzone przez system transportowy przedsiębiorstwom i ludności.

Spis treści ebooka Nowoczesny system transportowy jako czynnik rozwoju regionów w Polsce

WSTĘP 9

ROZDZIAŁ I. TEORETYCZNE PODSTAWY ROZWOJU REGIONALNEGO 17

1.1. Pojęcie i rodzaje regionów 17
1.2. Istota i metody oceny rozwoju regionalnego 23
1.3. Uwarunkowania i czynniki rozwoju regionalnego 35
1.3.1. Uwarunkowania rozwoju regionalnego 37
1.3.2. Czynniki rozwoju regionalnego 51
1.4. Rozwój a konkurencyjność regionów 57

ROZDZIAŁ II. MOŻLIWOŚCI ODDZIAŁYWANIA NA ROZWÓJ REGIONÓW W POLSCE W ŚWIETLE POLITYKI REGIONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ 61

2.1. Istota polityki regionalnej 62
2.2. Przesłanki prowadzenia wspólnej polityki regionalnej 64
2.3. Poziom zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego regionów UE 66
2.4. Cele i kierunki zmian w polityce regionalnej UE 74
2.5. Rozwój europejskiej infrastruktury transportowej dla poprawy spójności terytorialnej 79
2.6. Znaczenie funduszy UE dla ﬁnansowania infrastruktury transportu 82
2.7. Polityka regionalna w Polsce 87
2.8. Analiza możliwości przyspieszenia rozwoju regionów w Polsce dzięki korzystaniu z funduszy UE 94

ROZDZIAŁ III. TRANSPORT JAKO DETERMINANTA ROZWOJU REGIONALNEGO 105

3.1. Transport a wzrost gospodarczy – podstawowe współzależności 106
3.2. Elementy systemu transportowego 108
3.3. Transport w teoriach i koncepcjach rozwoju regionalnego 112
3.4. Infrastruktura transportu w teoriach wzrostu 125
3.5. Klasyﬁkacja efektów rozwoju transportu 128
3.6. Rozprzestrzenianie się efektów inwestycji infrastrukturalnych w sieci 136
3.7. Mechanizmy oddziaływania transportu na rozwój regionalny 139
3.7.1. Oddziaływanie na gospodarkę regionalną przez koszty transportu 142
3.7.2. Wpływ transportu na rozwój rynków i konkurencji 148
3.7.3. Procesy koncentracji produkcji i dystrybucji jako skutek usprawnienia systemu transportowego 150
3.7.4. Udział transportu w dyfuzji wiedzy i innowacji 153
3.7.5. Interakcje transportu z rynkami pracy 156
3.8. Metody badania wpływu inwestycji w infrastrukturę transportu na rozwój gospodarczy 158

ROZDZIAŁ IV. POPRAWA DOSTĘPNOŚCI TRANSPORTOWEJ REGIONÓW JAKO SPOSÓB ZWIĘKSZENIA ICH SPÓJNOŚCI I KONKURENCYJNOŚCI 171

4.1. Dostępność transportowa w ujęciu teoretycznym 172
4.2. Dotychczasowe osiągnięcia w badaniu dostępności transportowej w Polsce 182
4.3. Dostępność transportowa polskich regionów w przestrzeni europejskiej 185
4.4. Zróżnicowanie dostępności transportowej regionów w Polsce 190
4.4.1. Charakterystyka województw w zakresie wyposażenia w infrastrukturę transportową 190
4.4.2. Zróżnicowanie wewnątrzregionalnej dostępności transportowej na poziomie powiatów 205
4.4.3. Badanie zróżnicowania dostępności transportowej województw w Polsce za pomocą metod taksonomicznych 213
4.4.3.1. Metodologia i zakres badania 213
4.4.3.2. Wyniki badania dostępności transportowej w przewozach osób 217
4.4.3.3. Wyniki badania dostępności transportowej w przewozach ładunków 226
4.4.4. Dostępność transportowa ośrodków wiedzy i innowacji w Polsce 231
4.5. Ocena współzależności między dostępnością transportową a konkurencyjnością regionów w Polsce 233
4.5.1. Wpływ dostępności transportowej na atrakcyjność inwestycyjną regionów 233
4.5.2. Zależności między dostępnością transportową a poziomem innowacyjności regionów 237
4.5.3. Zależności między poprawą dostępności transportowej a rozwojem regionów w Polsce 241
4.6. Dostępność transportowa w integracji polityki rozwoju regionalnego, planowania przestrzennego i transportowej 249

ROZDZIAŁ V. ZNACZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU DLA POLSKICH REGIONÓW 254

5.1. Kierunki rozwoju infrastruktury transportu w Polsce 255
5.2. Priorytety i źródła ﬁnansowania rozwoju infrastruktury transportu w Polsce 258
5.3. Inwestycje w infrastrukturę liniową transportu 265
5.3.1. Modernizacja i rozwój sieci transportu drogowego 265
5.3.2. Poprawa parametrów eksploatacyjnych linii kolejowych i rozwój sieci kolei dużych prędkości 276
5.3.3. Włączenie transportu kolejowego w obsługę portów lotniczych 283
5.4. Inwestycje w infrastrukturę punktową transportu 289
5.4.1. Aktywizacja i rozwój portów lotniczych 289
5.4.2. Rozwój infrastruktury portów morskich 295
5.4.3. Centra logistyczne i terminale transportu intermodalnego w regionach 300
5.5. Poprawa jakości transportu zbiorowego w aglomeracjach miejskich 306

ROZDZIAŁ VI. ROLA PROCESÓW MODERNIZACYJNYCH I INNOWACYJNYCH W SEKTORZE TSL W GOSPODARCE REGIONALNEJ W POLSCE 313

6.1. Znaczenie sprawności przedsiębiorstw TSL dla podmiotów gospodarczych 314
6.2. Poziom innowacyjności sektora TSL na tle innych sektorów 316
6.3. Innowacje w podaży usług transportowo-logistycznych 320
6.4. Nowe modele biznesowe w obsłudze logistycznej przedsiębiorstw 327
6.5. Możliwości wspomagania rozwoju i innowacyjności przedsiębiorstw w ramach polityki regionalnej 331
6.6. Wykorzystanie środków pomocowych UE przez przedsiębiorstwa sektora TSL w Polsce 334
6.7. Efekty korzystania ze środków pomocowych UE w ocenie przedsiębiorstw sektora TSL w Polsce 339

ZAKOŃCZENIE 349
BIBLIOGRAFIA 355
ZAŁĄCZNIKI 375
SPIS TABEL 402
SPIS RYSUNKÓW 404
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW 407