ebook O niewspółmierności wartości i jej konwencjach dla stosowania prawa Sylwia Wojtczak

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2010

Książka dotyczy słabo opracowanego w polskiej literaturze filozoficznej i filozoficznoprawnej zjawiska niewspółmierności wartości oraz jego konsekwencji dla procesu stosowania prawa. Przedstawiono w niej różne sposoby rozumienia pojęcia niewspółmierności wartości oraz opisano, z jakimi kierunkami filozoficznymi założenie o niewspółmierności może się łączyć. Przeprowadzono analizę problemów związanych z podejmowaniem decyzji w sytuacji niewspółmierności wartości, będącą odpowiedzią na niepokoje krytyków założenia o niewspółmierności wartości, którzy twierdzą, że zjawisko takie – gdyby faktycznie występowało – stanowiłoby zagrożenie dla ludzkiej racjonalności. Przedstawiono argumentację zwolenników tezy o niewspółmierności wartości, zdaniem których w sytuacji niewspółmierności wartości można podejmować decyzje w sposób w pełni racjonalny. Następnym analizowanym w pracy zagadnieniem jest wpływ zjawiska niewspółmierności na proces stosowania prawa, przy czym temat ten został przedstawiony na kilku wybranych przykładach: zadośćuczynienia za krzywdę oraz sądowego wymiaru kary kryminalnej. Przeanalizowano także związki pomiędzy niewspółmiernością wartości a warunkami przeprowadzania wnioskowania a fortiori. Na koniec zbadano, jaki jest związek pomiędzy przyjętym stanowiskiem w kwestii niewspółmierności wartości a głoszoną przez R. Dworkina tezą o jednym słusznym rozwiązaniu.

Spis treści ebooka O niewspółmierności wartości i jej konwencjach dla stosowania prawa

Spis treści 5
WSTĘP 9
CZĘŚĆ PIERWSZA 35
1. Ustalenia pojęciowe 37
1.1. Sposoby rozumienia niewspółmierności 39
1.1.1. Niewspółmierność jako prosta nieporównywalność 39
1.1.2. Niewspółmierność jako brak wspólnej miary 44
1.1.3. Niewspółmierność jako niemożliwość uporządkowania 48
1.1.4. Niewspółmierność jako brak przechodniości 50
1.1.5. Niewspółmierność jako nieokreśloność 52
1.1.6. Niewspółmierność jako tragedia oraz jako brak jednolitego schematu podejmowania decyzji 59
1.1.7. Niewspółmierność według Elisabeth Anderson 65
1.2. Czym nie jest niewspółmierność 77
1.3. Przedmiot niewspółmierności wartości 86
1.4. Filozoficzne konotacje tezy o niewspółmierności wartości 101
1.4.1. Monizm. Relatywizm. Pluralizm 101
1.4.2. Krytyka konsekwencjalizmu 119
1.5. Źródła niewspółmierności wartości 124
1.6. Rodzaje niewspółmierności wartości 126
2. Niewspółmierność konstytutywna 131
3. Racjonalne podejmowanie decyzji a niewspółmierność wartości – stan dyskusji 173
3.1. Niewspółmierność wartości jako potencjalne zagrożenie racjonalności albo jej warunek 174
3.2. Racjonalność możliwa i odpowiednia w sytuacji niewspółmierności wartości 180
3.3. Warunki racjonalności ze względu na występowanie zjawiska niewspółmierności wartości 219
3.4. Indywidualne strategie podejmowania decyzji w sytuacji niewspółmierności wartości 223
3.5. Strategie podejmowania decyzji społecznych w sytuacji niewspółmierności wartości 230
3.6. Podsumowanie 248
CZĘŚĆ DRUGA 251
4. Niewspółmierność wartości jako czynnik wpływający na proces stosowania prawa 253
4.1. Niewspółmierność wartości jako czynnik wpływający na (nie)jednolitość orzekania 254
4.2. Niewspółmierność wartości jako czynnik wpływający na orzekanie zadośćuczynienia 277
4.3. Niewspółmierność wartości jako czynnik wpływający na sądowy wymiar kary 309
4.3.1. Różne ujęcia zasady proporcjonalności 311
4.3.2. Odpowiedniość kary i przestępstwa na gruncie zasady proporcjonalności w ujęciu materialnym 316
4.3.3. Zasada proporcjonalności w ujęciu porównawczym a zasada proporcjonalności w ujęciu materialnym 322
4.3.4. Realizacja zasady proporcjonalności w ujęciu materialnym oraz zasady proporcjonalności w ujęciu porównawczym w koncepcjach prawnokarnych 325
4.3.5. Wnioski. Rola analogii w realizowaniu zasady proporcjonalności 337
4.3.6. Znaczenie założenia niewspółmierności wartości dla sądowego wymiaru kary kryminalnej na gruncie aktualnie obowiązującego prawa polskiego 340
4.4. Wpływ zjawiska niewspółmierności wartości na warunki przeprowadzania niektórych wnioskowań prawniczych na przykładzie wnioskowania a fortiori 351
5. Ronalda Dworkina teza o jedynym słusznym rozstrzygnięciu
a założenie niewspółmierności wartości 371
5.1. Poglądy Ronalda Dworkina w kwestii tezy o jedynym słusznym rozstrzygnięciu 372
5.2. Filozoficzne fundamenty Dworkinowskiej tezy o jedynym słusznym rozstrzygnięciu 379
5.3. Założenie niewspółmierności wartości a teza o jedynym słusznym rozstrzygnięciu 389
5.4. Krytyka Dworkinowskiej tezy o jedynym słusznym rozstrzygnięciu z perspektywy założenia niewspółmierności wartości 418
5.5. Podsumowanie 452
ZAKOŃCZENIE 455
INDEKS OSÓB 465
BIBLIOGRAFIA 471
ON INCOMMENSURABILITY OF VALUES
AND ITS CONSEQUENCES FOR THE APPLICATION OF LAW
SUMMARY 491