ebook Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej Jacek Raciborski

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2011

Obywatelstwo to temat coraz częściej podejmowany w debacie publicznej. W Polsce od lat narzekamy na jakość obywateli, utożsamiając obywatelstwo z uczestnictwem w wyborach. Tymczasem – jak pokazuje książka Jacka Raciborskiego – jest to zjawisko wieloaspektowe. Status obywatelski oznacza przynależność państwową jednostki, przypisany jej zestaw praw, wolności i obowiązków oraz uczestnictwo w życiu wspólnoty politycznej. Obywatelstwo współczesne to także bardzo silna tożsamość zbiorowa. Autor szczególną uwagę zwraca na kwestie związane z partycypacją wyborczą, kompetencją i tożsamością obywatelską, starając się wyjaśnić wyraźne w Polsce deficyty obywatelskości. Przeciwstawia się obiegowej diagnozie śmiertelnego kryzysu państwa i w końcówce książki broni tezy: państwo współczesne jest potężne jak nigdy w dotychczasowej historii. A największym obrońcą państwa jest naród obywatelski.

Spis treści ebooka Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej

Wstęp 9
Podziękowania 15
Rozdział 1. Obywatel w państwie i w społeczeństwie obywatelskim 19
Historyczne wzorce obywatelstwa 19
Wzorce starożytności 22
Wzorce średniowiecza 26
Nowożytne dylematy obywatelstwa 29
Egzemplifikacja: dwie nowożytne republiki 32
O cykliczności wzorców 36
Dwie postaci społeczeństwa obywatelskiego 38
Wymiary demokratycznego obywatelstwa i ich rekonfiguracja 45
Deterytorializacja obywatelstwa 47
Prawa i obowiązki 48
Partycypacja 49
Tożsamość 50
W obronie tradycyjnego sensu pojęcia obywatel 51
Rozdział 2. Obywatel, obywatelstwo polskie – aspekty prawne 55
Definiowanie instytucji obywatelstwa 55
Reguły uznania 61
Dygresja porównawcza: reguły uznania w republikach nadbałtyckich 71
Prawa, wolności i obowiązki obywatelskie 76
Terminologia i klasyfikacja 76
Specyfikacja najważniejszych praw obywatelskich 82
Obowiązki obywatelskie 103
Rowność obywatelstwa 106
Obywatelstwo europejskie 112
Zamiast podsumowania 116
Rozdział 3. Obywatel jako wyborca 119
Absencja wyborcza a postawy wobec systemu 120
Sens wyborów w świadomości jednostek a uczestnictwo w wyborach 126
Obywatel antypartyjny 134
Reguły wyborów a zachowania wyborcze 136
Elementy wyjaśnienia i spekulacje 145
Rozdział 4. Obywatelstwo jako tożsamość 157
Narodziny tożsamości obywatelskiej 157
Koncepcje tożsamości indywidualnej i zbiorowej 161
Tożsamość zbiorowa 164
Tożsamość obywatelska 169
Aspekt zbiorowy tożsamości obywatelskiej 174
Stawanie się obywatelem i kwestia legitymizacji 178
To ja – obywatel! 183
Poczucie przynależności państwowej 187
Świadomość praw i obowiązków 189
Przynależność do wspólnot obywatelskich 193
Podsumowanie 195
Rozdział 5. Wiedza obywatelska a demokracja 197
Wprowadzenie: co obywatel wiedzieć powinien 197
Wiedza obywatelska: wskaźniki i zagadnienie pomiaru 206
Wiedza obywatelska Polaków: zróżnicowanie i podstawowe determinanty 211
Aspekt praktyczny oraz konkluzje 222
Rozdział 6. Europa jako imperium. Szanse projektu kosmopolitycznego obywatelstwa 227
Kryzys obywatelstwa państwowego 228
Standardowy model obywatelstwa kosmopolitycznego i jego krytyka 230
Koncepcja kosmopolityzmu Ulricha Becka 233
Unia Europejska jako imperium 235
Obywatel Europy kosmopolitycznej 240
Stwarzanie demokratycznej Europy kosmopolitycznej 244
Rozdział 7. Państwo i lud: relacje stare i nowe 251
Koniec państwa? 253
Siła państwa w kryzysie 256
Siła państwa w czasie zwykłym 259
Czego chce lud? 265
Lud w działaniu? 274
Podsumowanie 279
Bibliografia 281
Indeks nazwisk 299