ebook Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Wyd. 2. Ewa Jarosz

Spis treści ebooka Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Wyd. 2.

WPROWADZENIE
Dziecko krzywdzone – społeczny, moralny i polityczny wymiar zagadnienia . . . 1
ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE I METODOLOGICZNE
1. Dzieciństwo globalne i lokalne. Perspektywy teoretyczne w analizie
problemów ochrony dzieci przed krzywdzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
1.1. Globalne i lokalne konteksty sytuacyjne „dziecka krzywdzonego” . . . . . .13
1.2. Ochrona dzieci przed krzywdzeniem na tle pojęć, koncepcji i teorii
pedagogicznych oraz socjologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
2. Ochrona dziecka krzywdzonego w perspektywie pedagogiki społecznej . . . .31
2.1.Tematyka dziecka krzywdzonego w pedagogice społecznej . . . . . . . . . . . .31
2.2. Problematyka ochrony dzieci przed krzywdzeniem na tle
podstawowych myśli i pojęć pedagogiki społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
3. Metodologiczne aspekty podejmowanych analiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
3.1. Charakter badań, ich przedmiot i cel oraz przyjęte perspektywy
badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
3.2. Kierunki i sposoby postępowania badawczego – problemy badawcze
i metody badań. Antycypacje badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54
ROZDZIAŁ I
Sytuacja dzieci i ich złe traktowanie
w perspektywie historyczno-antropologicznej
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61
1. Dzieciństwo i krzywdzenie dzieci na tle cech kultur i epok . . . . . . . . . . . . . . .62
2. Szanse przeżycia dzieci w różnych warunkach kulturowych i czasowych
– prawo do życia jako podstawowy wskaźnik sytuacji życiowej dzieci
i traktowania ich przez dorosłych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
2.1. Motywy społeczno-biologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
2.2. Motywy wierzeniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
2.3. Ograniczanie dzieciobójstwa w perspektywie historii . . . . . . . . . . . . . . . .72
2.4. Szanse dzieci na przeżycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74
3. Porzucanie, oddawanie i handel dziećmi w perspektywie dziejów
społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75
3.1. Motywy porzucania dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75
3.2. Zakres i formy zjawiska pozbywania się dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77
3.3. Dzieci jako żywy towar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
4. Idee i praktyka wychowawcza jako obszary krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . .80
4.1. Obraz dziecka jako „złego” – motywy karania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
4.2. Historia „używania” kar fizycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83
4.3. Kontestacja kar fizycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
4.4. Przełom w wychowawczym stosunku do dziecka. Krzywdzenie dzieci
poprzez praktyki wychowawcze – poglądy XX-wieczne a rzeczywistość . . . .88
5. Sytuacja dziecka i jego relacje z dorosłymi – próba systematyzacji
historyczno-kulturowych trendów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93
6. Społeczno-polityczny kontekst współczesnego zainteresowania
zjawiskiem krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102
7. Eksplikacja występowania zjawiska krzywdzenia dzieci w dziejach
społecznych – próba syntezy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105
ROZDZIAŁ II
Geneza i główne nurty w badaniach i analizach zjawiska
krzywdzenia dzieci do końca XX wieku
1. Ogólny kontekst rozwoju społecznego i naukowego zainteresowania
dzieckiem krzywdzonym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108
2. Zainteresowanie różnych dyscyplin naukowych zjawiskiem krzywdzenia
dzieci – geneza i rozwój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112
2.1. Prekursorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112
2.2. Początki naukowej kariery zjawiska krzywdzenia dzieci – battered
child syndrome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .115
3. Badania i analizy zjawiska krzywdzenia dzieci do końca XX wieku . . . . . . .118
3.1. Profil badań nad krzywdzeniem dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118
3.2. Podejścia metodologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119
3.3. Definicje i mechanizmy zjawiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121
3.4. Intensywność i kierunki rozwoju wiedzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124
4. Problem krzywdzenia dzieci w nauce polskiej w latach 70. i 80. . . . . . . . . . .126
5. Naukowy a publiczny obraz problemu krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . . . . . .131
6. Krzywdzenie dzieci jako problem transkulturowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .135
ROZDZIAŁ III
Instytucjonalizacja i profesjonalizacja działań ochrony dzieci
przed krzywdzeniem
1. Ogólny zarys rozwoju instytucjonalizacji ochrony dzieci przed
krzywdzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138
2. Początki działań społecznych wobec dzieci krzywdzonych . . . . . . . . . . . . . . .142
2.1. Obraz ogólny historii działań na rzecz ochrony dzieci . . . . . . . . . . . . . . .142
2.2. Wczesne działania – ratowanie dzieci porzuconych . . . . . . . . . . . . . . . . .143
2.3. Pojawienie się regulacji i innych form instytucjonalizacji oraz ich kontekst 147
3. Początki i rozwój instytucjonalizacji ochrony dzieci przed krzywdzeniem .149
3.1. Pierwsze inicjatywy w sprawie dzieci maltretowanych przez rodziców 149
3.2. Społeczne ruchy obrony dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152
3.3. Międzynarodowe regulacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .154
3.4. Nurty instytucjonalizacji i profesjonalizacji ochrony dzieci przed
krzywdzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .157
4. Ewolucja współczesnych strategii i form działań wobec problemu
krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159
4.1. Ogólne stanowiska w sprawie działań ochrony dzieci przed krzywdzeniem 160
4.2. Dyskusja nad skutecznością działań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162
4.3. Systematyzacja współczesnych działań ochrony dzieci przed
krzywdzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164
5. Krytyka działań ochrony dzieci przed krzywdzeniem podejmowanych do
końca XX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .170
ROZDZIAŁ IV
Ochrona dzieci przed krzywdzeniem na poziomie globalnym
– prawo, regulacje i inicjatywy międzynarodowe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .175
1. Konwencja o Prawach Dziecka jako uniwersalny zbiór standardów
ochrony dzieci przed krzywdzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177
1.1. Ogólne idee i zasady praw dziecka wyrażane w Konwencji o Prawach
Dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .178
1.2. Ogólne idee Konwencji a ochrona dzieci przed krzywdzeniem . . . . . . .183
1.3. Bezpośrednie komentarze Konwencji w kwestii ochrony dzieci przed
krzywdzeniem oraz ich interpretacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .186
2. Następstwa Konwencji o Prawach Dziecka – dokumenty i raporty
sekwencyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .190
2.1. Raport Komitetu Praw Dziecka ONZ o przemocy wobec dzieci
z 2001 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .192
2.2. Problem kar fizycznych – Komentarz Ogólny nr 8 Komitetu Praw
Dziecka ONZ i inne inicjatywy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .198
2.3. Światowy raport o przemocy wobec dzieci z 2006 roku . . . . . . . . . . . . . .202
3. Działania i rekomendacje globalnych organizacji wobec kwestii
krzywdzenia dzieci w rodzinie – UNICEF i WHO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .211
3.1. UNICEF wobec kwestii krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .212
3.2. Krzywdzenie dzieci w perspektywie problemów ogólnoświatowego
zdrowia – stanowisko WHO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218
ROZDZIAŁ V
Ochrona dzieci przed krzywdzeniem na poziomie regionalnym –
Rada Europy i Unia Europejska wobec kwestii krzywdzenia dzieci
1. Problem krzywdzenia dzieci w polityce europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .234
2. Kwestie krzywdzenia dzieci w podstawowych dokumentach wspólnoty
europejskiej na temat praw człowieka, dziecka i rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . .238
3. Szczegółowe instrumenty ochrony dzieci przed krzywdzeniem –
rekomendacje Rady Europy i Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .243
4. Inne źródła standardów europejskich w zakresie ochrony dzieci przed
krzywdzeniem – raporty, sprawozdania, komunikaty, programy unijne
i pozarządowe inicjatywy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .260
5. Obraz i perspektywy ochrony dzieci przed krzywdzeniem w Europie . . . . .271
ROZDZIAŁ VI
Współczesne naukowe standardy na temat krzywdzenia dzieci
jako argumentacja i ukierunkowanie działań społecznych
1. Uwagi wprowadzające: Czy można ograniczać zjawiska krzywdzenia dzieci? .279
2. Ewolucja rozumienia pojęcia: „krzywdzenia dziecka” . . . . . . . . . . . . . . . . . . .281
3. Epidemiologia – powszechność zjawiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .284
4. Etiologia krzywdzenia dziecka w rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .286
5. Znaczenie zjawiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .289
6. Przeciwdziałanie zjawisku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .299
7. Współczesna wiedza a społeczna świadomość i działania wobec
problemu krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .302
ROZDZIAŁ VII
Tworzenie lokalnych systemów ochrony dzieci przed
krzywdzeniem – obszary, rozwiązania i zasady
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .306
1. Profilaktyka zjawiska i przypadków krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . .307
1.1. Podstawowe kierunki profilaktyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .307
1.2. Charakter i ogólne zasady współczesnej profilaktyki zjawiska
krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .314
1.3. Organizowanie profilaktyki w środowisku lokalnym . . . . . . . . . . . . . . . .317
1.4. Poziomy działań profilaktycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .319
2. Interwencje wobec przypadków krzywdzenia dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . .334
2.1. Wykrywanie przypadków krzywdzenia dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .337
2.2. Zgłaszanie przypadków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .339
2.3. Diagnoza – rozpoznawanie sytuacji dziecka i rodziny . . . . . . . . . . . . . . .343
2.4. Projekt działań i ich realizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .346
2.5. Działania postinterwencyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348
2.6. Działanie na rzecz dorosłych ofiar krzywdzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348
2.7. Formalno-prawna ochrona dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348
3. „Ideologia” współczesnych systemów ochrony dzieci przed krzywdzeniem .350
4. Pryncypia działań – synteza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .354
ROZDZIAŁ VIII
Idea zintegrowanej wielosektorowości działań w lokalnym
systemie ochrony dzieci przed krzywdzeniem
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .361
1. Podmioty i elementy działań wielosektorowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .362
1.1. Sektor społeczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .362
1.2. Sektor zdrowotny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .363
1.3. Sektor prawny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364
1.4. Sektor edukacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .365
1.5. Sektor polityczny i władze lokalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .369
1.6. Organizacje pozarządowe i stowarzyszenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .369
1.7. Sektor mass mediów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .370
1.8. Spoleczność wyznaniowa i jej instytucje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .370
2. Zasady prowadzenia działań wielosektorowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .371
3. Współdziałanie wielosektorowe – istota, cele i poziomy realizacji . . . . . . . . .375
4. Czynniki utrudniające zintegrowaną działalność wielosektorową . . . . . . . . .386
5. Determinanty efektywności współdziałania międzysektorowego:
rekomendacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .394
ROZDZIAŁ IX
Bezpośredni kontekst tworzenia lokalnych systemów ochrony
dzieci przed krzywdzeniem – warunki na poziomie państwowym
1. Ogólny kontekst rozwoju lokalnych systemów ochrony dzieci przed
krzywdzeniem w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .401
2. Standardy prawa polskiego określające zachowania wobec dzieci jako
przestępstwo lub wykroczenie krzywdzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .406
3. Standardy prawne dotyczące podejmowania działań wobec sytuacji
krzywdzenia dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .410
4. Krytyka i potrzeby modyfikacji prawnej ochrony dzieci przed
krzywdzeniem w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .417
5. Standardy prawa i rozporządzenia na temat charakteru pomocy
i przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .419
6. Programy państwowe jako źródła standardów na temat charakteru
działań na rzecz ochrony dzieci przed krzywdzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . .425
7. Inne dokumenty, programy i procedury państwowe na temat standardów
i zasad działań na rzecz ochrony dzieci przed krzywdzeniem . . . . . . . . . . . .432
8. Propozycje polskich ekspertów, badaczy i praktyków na temat standardów
działań i tworzenia systemu ochrony dzieci przed krzywdzeniem . . . . . . . . .437
9. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .443
ROZDZIAŁ X
Finalna synteza – model tworzenia lokalnych systemów ochrony
dzieci przed krzywdzeniem
1. Introdukcja. Metodologiczny kontekst propozycji modelu . . . . . . . . . . . . . . .445
2. Model tworzenia i modernizowania lokalnego systemu ochrony dzieci
przed krzywdzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .451
3. Komponenty Modelu – treść . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .453
– założenia systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .453
– zasady działania systemu i jego aktywności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .457
– obszary działań systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .461
– zadania systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .465
– metodyka tworzenia systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .468
4. Obszary badawczej aktywności lokalnego systemu ochrony dzieci przed
krzywdzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .472
4.1. Trudności w doborze wskaźników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .476
4.2. Identyfikacja lokalnych czynników ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .479
4.3. Problemy ewaluacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .482
SŁOWO KOŃCOWE
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .487
BIBLIOGRAFIA
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .494
ANEKS
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .540
INDEKS NAZWISK
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .546
ABSTRACT
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .555

Szczegóły ebooka Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Wyd. 2.

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania:

2014

Typ publikacji:

Ebook

Język:

polski

Format:

pdf

ISBN:

978-83-226-2342-8

Wydanie:

1

Autorzy:

Ewa Jarosz

Miejsce wydania:

Katowice

Liczba Stron:

574

Recenzje ebooka Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Wyd. 2.