ebook Oczami dziecka Malka Lee

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2022

Oczami dziecka to spisane na początku lat dwudziestych XX wieku wspomnienia poetki jidysz Malki Lee (1904?1976). Opowiadają one historię pierwszej wojny światowej przez pryzmat doświadczenia kobiecego, żydowskiego i uchodźczego zarazem, widzianego z perspektywy dziecka i dojrzewającej nastolatki. Jest to jeden z nielicznych kobiecych egodokumentów tego okresu, który tak odważnie porusza temat wojennej przemocy seksualnej. Autorka powraca też pamięcią do dzieciństwa spędzonego w chasydzkiej rodzinie w Monasterzyskach i maluje barwny obraz obyczajów związanych z życiem codziennym i czasem świątecznym. W zakończeniu opisuje emigrację do Stanów Zjednoczonych i pierwsze lata spędzone w Ameryce ? podróż statkiem Zeeland, pracę w warsztatach, edukację i pierwsze kroki na amerykańsko-żydowskiej scenie literackiej. W serii ukazały się: Ludwig Kalisch, Obrazki z moich lat chłopięcych Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM I Najstarsze pamiętniki Żydów krakowskich: Meir ben Jechiel Kadosz z Brodu, Zwój pana Meira, Jom Tow Lipmann Heller, Zwój nienawiści Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM II Estera Rachela Kamińska, Boso przez ciernie i kwiaty. Memuary „matki teatru żydowskiego” Mordechaj Aron Gincburg, Awiezer. Wyznania maskila Beniamin R., „Płonęli gniewem”. Autobiografia młodego Żyda Rachela Fajgenberg, Dziewczęce lata. Młodość w poleskim sztetlu Kadia Mołodowska, Spadek po pradziadku. Opowieść Natan Sternharz, Dni Natana Josef R. Ehrlich, Droga mojego życia. Wspomnienia byłego chasyda Mendele Mojcher Sforim, Szlojme od reb Chaima Adele von Mises, Ciotka Adela opowiada… Icchok Lejbusz Perec, Mogliste lata dzieciństwa. Wspomnienia z Zamościa

Spis treści ebooka Oczami dziecka

Wstęp IX
Amerykańska poetka z Galicji. Kilka słów o Malce Lee IX
Miasteczko XII
Portret biograficzny XVIII
Krótki rys twórczości XXXVIII
Oczami dziecka. Kilka uwag o tekście XLVI
Dwa początki, trzy postawy autobiograficzne XLVI
Oczami dziecka jako egodokument okresu pierwszej wojny światowej XLVI
Oczami dziecka jako narracja pozagładowa LIII
Oczami dziecka jako opowieść o traumie LVI
Recepcja LVIII
Oczami dziecka jako źródło do badań nad historią żydowską LXI
Nota edytorska LXXII
Datowanie tekstu i tytuł LXXII
Odmiany tekstu LXXIII
Rękopisy LXXIII
Pierwodruk prasowy LXXIV
Maszynopisy wersji książkowej LXXIV
Różnice między poszczególnymi wersjami LXXVI
Różnice stylistyczne LXXVI
Usunięcia i wstawienia LXXVII
Rekonstrukcje tekstu LXXVII
Zasady edycji LXXX
Bibliografia LXXXIII
Podziękowania LXXXVII
Oczami dziecka 1
[Przedmowa] 5
Część pierwsza 7
Moje miasteczko Monasterzyska 9
Moja mama zapomniała twarz narzeczonego... 12
Ślub 14
Pamiętam siebie w kołysce 16
Czepek 17
Balia mojej mamy... 20
Piątkowe wieczory 21
Dziadek rozkoszuje się wodą źródlaną 23
Moja pierwsza nauczycielka: panna Szuszczenko 23
Pierwsza wycieczka 25
Lulki mojego dziadka 26
Płomiennoczerwona parasolka 27
Ciocia Mircia 30
Ciocia Pesia 35
Moja koleżanka Cyrl 37
Wujek Sender 37
Moja siostrzyczka Henele 38
Strach przed śmiercią 41
Trupa teatralna 44
Mindl się pali 45
Jarmark 46
Miasteczko w przededniu wojny 47
Część druga 51
1914 53
Czarny pociąg 54
Przybycie Rosjan 56
Powrót do domu dziadka 57
Z powrotem w naszym mieście 57
Zasłona z białych ciał 60
Żydzi wypędzeni z Niżniowa 62
Gdy zmarli zmartwychwstają 62
Cnotliwa peruka... 64
Procesja 65
Zostaliśmy oszukani 67
Dybuk 68
Sprzedaję papierosy 70
Cholera 71
Ślub na cmentarzu 74
Znów wracamy do naszego miasteczka... 76
Pieśń przebudzenia 78
Bomby 79
Uciekamy do Stanisławowa 81
W tyfusowej gorączce 83
Uciekamy na ślepo wagonami towarowymi 85
Jedziemy dalej 87
We wsi Perenye 89
Pobór do wojska 91
W przeddzień Jom Kipur 92
Jadę do Wiednia 94
Wiedeń 98
Moja pierwsza randka... 99
Na wakacjach 101
Z powrotem w moim mieście 103
Pokój na świecie 105
Wojna domowa 107
Wychłostani bracia 108
Zastrzelono człowieka 110
Żydowska krew wydana na pastwę bezprawia 112
Mam sen i się śmieję 113
Zabawa w kotka i myszkę 114
U progu śmierci 115
Porozumienie matki i córki 118
Wszystkie dziewczęta uciekają z miasta 119
Ponownie w Stanisławowie 121
Głód 122
Dom, mój dom... 123
Moja mama omal nie straciła życia przez złoty łańcuszek... 125
Część trzecia 127
Biały śnieg... 129
Mój dziadek pisze list do prezydenta Ameryki... 131
Worek mąki z Ameryki 132
Kadryl 136
Mój tato pali moje wiersze 137
Białe bułeczki 139
Jadę do Ameryki 140
Do Warszawy 143
Na statku Zeeland 145
Koleją do Nowego Jorku 150
Mój pierwszy job 155
Tęsknota za domem i za mamą... 156
Chanele 159
Bal pisarzy... 162
W Ameryce też są drzewa 165
Summary 171
Spis ilustracji 174
Indeks 176