-17%

ebook Odporność psychiczna dzieci alkoholików Iwona Grzegorzewska

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2013

Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym stanowią grupę wysokiego ryzyka dotyczącego zaburzeń zdrowia psychicznego. Ostatnie szacunki wskazują, że w Polsce około 1,5 mln dzieci wychowuje się przy pijącym rodzicu. Dzięki licznym badaniom empirycznym coraz lepiej rozumiemy ich sytuację.
Zaburzenia psychiczne rodziców bezpośrednio wynikające z uzależnienia oraz z nim współistniejące mogą negatywnie oddziaływać na zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci i młodzieży na różnych etapach życia, jak też prowadzić do wystąpienia objawów eksternalizacyjnych i internalizacyjnych. Najnowsze prace naukowe podkreślają jednak duże zróżnicowanie populacji dzieci alkoholików, a wiedza empiryczna pozwala na coraz lepsze rozumienie mechanizmów odpowiedzialnych za to zróżnicowanie.
Książka stanowi kontynuację zainteresowań autorki problematyką funkcjonowania dzieci alkoholików. Znaczne rozpowszechnienie problemu alkoholizmu w społeczeństwie skłania do nieustannego poszerzania wiedzy na temat dzieci uzależnionych rodziców oraz poszukiwania empirycznych dowodów na obecność istotnych dla ich rozwoju czynników ryzyka i zasobów. Wyniki tych badań mogą wpłynąć na poprawę skuteczności i efektywności programów profilaktycznych oraz działań interwencyjnych, kierowanych do dzieci i młodzieży szczególnie zagrożonych zbyt wczesnym i nadmiernym spożywaniem alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych.

Iwona Grzegorzewska – psycholog dzieci i młodzieży, adiunkt na Uniwersytecie Zielonogórskim. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problemów psychopatologii rozwojowej. Szczególną uwagę zwraca na funkcjonowanie dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. Jest autorką monografii Dorastanie w rodzinach z problemem alkoholowym. Wyniki swoich prac badawczych prezentowała na konferencjach międzynarodowych i ogólnopolskich oraz w wielu publikacjach. Prowadzi też praktykę kliniczną, udzielając pomocy psychologicznej dzieciom, młodzieży i ich rodzinom.

Spis treści ebooka Odporność psychiczna dzieci alkoholików

Wstęp 9
Rozdział 1. Dzieci rodziców z zaburzeniami psychicznymi – perspektywa psychopatologii rozwojowej 11
1.1. Zdrowie i zaburzenia u dzieci i młodzieży z grup ryzyka 12
1.2. Wymiary zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży 16
1.3. Wpływ rodziców z zaburzeniami psychicznymi na rozwój ich potomstwa 20
1.3.1. Charakterystyka zmian rozwojowych 21
1.3.2. Wpływ podatności i ryzyka na rozwój 25
1.3.3. Nieadaptacyjne wzorce przystosowania jako efekt zwiększonej podatności dzieci z grup ryzyka na zaburzenia 27
1.3.4. Pozytywna adaptacja jako efekt działania czynników ochronnych w przebiegu rozwoju dzieci z grup ryzyka 29
1.4. Transakcyjny model rozwoju zaburzeń lub zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży 31
1.4.1. Związki między rozwojem a psychopatologią w cyklu życia 31
1.4.2. Ryzyko i zasoby – dynamika wzajemnych wpływów 36
1.5. Podsumowanie 40
Rozdział 2. Odporność psychiczna jako proces prowadzący do zdrowia dzieci rodziców z zaburzeniami psychicznymi 41
2.1. Istota procesu odporności psychicznej 42
2.2. Mechanizmy odporności psychicznej 46
2.3. Źródła odporności psychicznej dzieci i młodzieży 52
2.3.1. Biologiczne źródła odporności psychicznej 52
2.3.2. Chroniąca rola zasobów psychologicznych jednostki 55
2.3.3. Czynniki środowiskowe jako źródło wsparcia rozwoju dzieci i młodzieży 62
2.4. Zdarzenia życiowe jako czynnik modyfikujący związek między podatnością a zaburzeniem 69
2.5. Podsumowanie 73
Rozdział 3. Wpływ alkoholizmu rodziców na funkcjonowanie ich dzieci 74
3.1. Rodzice alkoholicy jako determinanty rozwoju dziecka 74
3.2. Ryzyko i zasoby w populacji dzieci alkoholików – transakcyjne modele psychopatologii rozwojowej 76
3.3. Charakterystyka zmian rozwojowych dzieci alkoholików w cyklu życia 80
3.3.1. Przebieg rozwoju dzieci alkoholików w okresie wczesnego dzieciństwa 81
3.3.2. Realizacja zadań rozwojowych okresu szkolnego 85
3.3.3. Rozwój adolescentów z rodzin alkoholowych 88
3.3.4. Podsumowanie 92
3.4. Odporność psychiczna dzieci alkoholików w świetle badań 92
3.5. Podsumowanie 98
Rozdział 4. Metodologia badań własnych 99
4.1. Problemy badawcze 99
4.2. Model badań własnych 110
4.3. Pytania i hipotezy badawcze 112
4.4. Kierunki rozstrzygnięć empirycznych 114
4.5. Osoby badane 115
4.6. Metoda 121
4.6.1. Szacowanie ryzyka 121
4.6.2. Szacowanie zdrowia psychicznego 121
4.6.3. Szacowanie zmiennych niezależnych 124
4.7. Procedura badań 127
Rozdział 5. Prezentacja wyników badań 128
5.1. Charakterystyka psychologiczna dzieci alkoholików i dzieci niealkoholików. Porównanie grup 130
5.1.1. Zdrowie psychiczne w badanych grupach 131
5.1.2. Charakterystyka indywidualnych czynników ryzyka i zasobów w badanych grupach 143
5.1.3. Charakterystyka środowiskowych czynników ryzyka i zasobów w badanych grupach 168
5.2. Charakterystyka profilów adaptacyjności dzieci alkoholików i dzieci niealkoholików 183
5.3. Pozytywne przystosowanie dzieci alkoholików – porównania wewnątrzgrupowe 200
5.3.1. Pozytywna adaptacja dzieci alkoholików w wieku szkolnym 201
5.3.2. Pozytywna adaptacja dzieci alkoholików w okresie dorastania 209
5.3.3. Pozytywna adaptacja dzieci alkoholików w okresie późnej adolescencji 216
5.4. Model zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży 223
5.5. Podsumowanie i analiza wyników 244
5.5.1. Funkcjonowanie dzieci alkoholików 247
5.5.2. Odporność psychiczna dzieci alkoholików 254
5.5.3. Czynniki ryzyka i zasoby wpływające na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży 257
5.6. Ograniczenia badań własnych 260
5.7. Implikacje praktyczne 261
5.8. Podsumowanie 267
Załącznik 1. Zmienne demograficzne a grupy badawcze 271
Załącznik 2. Statystyki testu F dla zmiennej „zadania rozwojowe” 275
Załącznik 3. Statystyki testu F dla zmiennej „przywiązanie” 277
Załącznik 4. Statystyki służące do wydzielenia profilów zdrowia 279
Załącznik 5. Statystyki opisowe wyróżnionych profilów zdrowotnych 280
Załącznik 6. Korelacje zmiennych zależnych i niezależnych w całej badanej populacji 286
Bibliografia 293