ebook Odpowiedzialność administracyjnoprawna w ochronie środowiska Marek Górski

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2008

Regulacje prawne związane z ochroną środowiska zostały w ciągu ostatnich lat w bardzo istotny sposób przebudowane, co wynikało przede wszystkim z konieczności dostosowania polskiego prawa wewnętrznego do wymagań prawa wspólnotowego. Proces dostosowania trwa w dalszym ciągu, wchodzą bowiem w życie nowe wymagania. Jednym z najnowszych przykładów są przepisy o odpowiedzialności za szkody w środowisku.

Wprowadzane zmiany nałożyły na przedsiębiorców i inne podmioty korzystające ze środowiska nowe obowiązki, które muszą być wykonywane, i których wykonanie powinno być egzekwowane. Skonstruowano wobec tego szereg instrumentów prawnych służących egzekwowaniu odpowiedzialności z tego tytułu, główną rolę przyznając instrumentom o charakterze administracyjnoprawnym, z których korzystać powinny właściwe organy administracji.

Przykładem regulacji o charakterze prawnoadministracyjnym, stosunkowo niedawno wprowadzonych do polskiego porządku prawnego, są przepisy o odpowiedzialnościza szkody w środowisku (ustawa z 13 kwietnia 2007 r. transponująca do polskiego prawa wewnętrznego wymagania wynikające z dyrektywy nr 2004/35/WE z kwietnia 2004 r.). Analiza konstrukcji prawnych i obowiązków wprowadzonych ustawą jest zasadniczą częścią opracowania, uzupełnioną rozważaniami dotyczącymi innych instytucji odpowiedzialności administracyjnoprawnej z tytułu nieprzestrzegania wymagań ochrony środowiska.

Opracowanie nie ma charakteru klasycznego komentarza do poszczególnych przepisów określonych aktów prawnych, jest bardziej ich omówieniem i prawniczą analizą, niemniej dla wygody czytelnika uzupełniono te rozważania o teksty badanych i omawianych przepisów.

Spis treści ebooka Odpowiedzialność administracyjnoprawna w ochronie środowiska

Rozdział I Ogólne założenia systemu odpowiedzialności prawnej w ochronie środowiska 11
1.1. Pojęcie "odpowiedzialności prawnej" i jej typy 11 1.2. Odpowiedzialność cywilnoprawna w ochronie środowiska 14 1.3. Odpowiedzialność karna w ochronie środowiska 17
Rozdział II Administracyjnoprawna odpowiedzialność za szkody w środowisku 22
2.1. Odpowiedzialność za szkody w środowisku w przepisach prawa wspólnotowego 22 2.2. Transpozycja postanowień dyrektywy 2004/35/WE do polskiego prawa wewnętrznego 23 2.3. Pojęcie "szkody w środowisku" 26 2.3.1. Szkoda w środowisku 26 2.3.2. Szkoda w gatunkach i siedliskach chronionych 27 2.3.3. Szkoda w wodach i powierzchni ziemi 32 2.3.4. Bezpośrednie zagrożenie szkodą 33 2.4. Podmiotowy zakres obowiązywania ustawy 34 2.4.1. Podmiot korzystający ze środowiska 34 2.4.2. Działalność stwarzająca ryzyko szkody 36 2.4.3. Odpowiedzialność za szkodę zawinioną 40 2.5. Wyłączenia spod obowiązywania przepisów ustawy o szkodach 42 2.6. Właściwość organów w sprawach związanych ze szkodami w środowisku 45 2.6.1. Kompetencje o charakterze ogólnym 45 2.6.2. Kompetencje związane z ewidencjonowaniem szkód i informacji o szkodach 46 2.7. Zgłaszanie szkód w środowisku 47 2.8. Obowiązek prowadzenia działań zapobiegawczych i naprawczych 50 2.8.1. Charakter prawny obowiązku 50 2.8.2. Działania zapobiegawcze 52 2.8.3. Zgłoszenie o szkodzie 53 2.8.4. Działania naprawcze 53 2.8.5. Uzgodnienie zakresu działań naprawczych 55 2.9. Nadzór nad prowadzeniem działań zapobiegawczych i naprawczych 57 2.9.1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy nadzoru 57 2.9.2. Decyzje zobowiązujące 58 2.9.3. Przejęcie obowiązku prowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych przez organ 59 2.9.4. Obowiązek prowadzenia pomiarów lub monitoringu 60 2.10. Prowadzenie działań zapobiegawczych lub naprawczych na cudzym gruncie 61 2.11. Koszty prowadzenia działań zapobiegawczych i naprawczych 63 2.11.1. Ustalanie zakresu kosztów i ich egzekwowanie 63 2.11.2. Obowiązek ustanowienia zabezpieczenia roszczeń z tytułu szkód w środowisku 65 2.12. Postępowanie w wypadku szkód transgranicznych 66 2.13. Odpowiedzialność karna z tytułu naruszania przepisów ustawy 67
Rozdział III Inne instrumenty odpowiedzialności administracyjnoprawnej 68
3.1. Sankcyjne decyzje zobowiązujące 68 3.1.1. Decyzje z ustawy p.o.ś. adresowane do podmiotów korzystających ze środowiska 69 3.1.2. Decyzje z ustawy p.o.ś. adresowane do osób fizycznych 71 3.1.3. Decyzje zobowiązujące wydawane na podstawie ustawy o odpadach 73 3.1.4. Decyzje zobowiązujące wydawane na podstawie przepisów o ochronie zwierząt 74 3.2. Wygaśnięcie, cofnięcie lub ograniczenie pozwolenia lub zezwolenia 75 3.2.1. Decyzje związane z pozwoleniami emisyjnymi 75 3.2.2. Decyzje związane z gospodarowaniem odpadami 77 3.2.3. Decyzje związane z prowadzeniem działalności geologicznej lub górniczej 79 3.2.4. Decyzje związane z pozwoleniami wodnoprawnymi 79 3.2.5. Decyzje związane z przepisami o ochronie biosfery 82 3.3. Sankcyjne decyzje wstrzymujące 83 3.3.1. Zakres stosowania i rodzaje 83 3.3.2. Wstrzymanie działalności w przepisach ustawy p.o.ś. 85 3.3.3. Wstrzymanie użytkowania instalacji na podstawie ustawy p.o.ś. 88 3.3.4. Fakultatywne wstrzymanie eksploatacji instalacji na podstawie przepisów Prawa ochrony środowiska 92 3.3.5. Wstrzymanie działalności w oparciu o przepisy ustawy o odpadach z 2001 r. 95 3.3.6. Wstrzymanie ruchu zakładu górniczego 97 3.3.7. Wstrzymanie działalności na podstawie przepisów o doświadczeniach na zwierzętach 98 3.4. Administracyjne sankcje finansowe za naruszanie zasad korzystania z zasobów środowiska 98 3.4.1. Ogólne założenia systemu sankcji finansowych, odraczanie i umarzanie kar i opłat 98 3.4.2. Opłaty podwyższone 101 3.4.3. Administracyjne kary pieniężne 103 3.4.4. Opłata produktowa 111
Rozdział IV Główne akty prawne powoływane w opracowaniu 113
Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu 115 Załącznik I 133 Załącznik II 134 Załącznik III 138 Załącznik IV 140 Załącznik V 141 Załącznik VI 141 Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie 143 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (wybrane przepisy) 160 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (wybrane przepisy) 189 Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (wybrane przepisy) 208