ebook Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa. Wybór źródeł

Wydawca: Uniwersytet Jana Kochanowskiego

Rok wydania: 2017

Celem publikacji jest zebranie w jeden zbiór i opatrzenie komentarzem wybranych źródeł prawa tak powszechnego, jak polskiego, mających fundamentalne znaczenie dla kształtowania się instytucji odpowiedzialności majątkowej państwa i innych podmiotów władzy publicznej za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działania i zaniechania urzędników, a także źródeł prawa obecnie obowiązującego w tej dziedzinie w Polsce. Przedstawiono akty o precedensowym znaczeniu dla dalszego rozwoju prawodawstwa (taką rolę na gruncie niemieckim odegrały np. ustawa bawarska z 9 czerwca 1899 r. i pruska ustawa z 1 sierpnia 1909 r. o odpowiedzialności odszkodowawczej państwa i innych związków za naruszenia obowiązków służbowych urzędników przy wykonywaniu władzy publicznej czy Crown Proceedings Act z 1947 r. dla prawa angielskiego). Pomimo dużego zainteresowania doktryny zagadnieniem odpowiedzialności odszkodowawczej państwa nie opracowano jak dotąd wyboru źródeł o pierwszorzędnym znaczeniu dla rozważań historycznoprawnych. Część źródeł prawa zostało przedrukowanych w oparciu o dostępne, choć bardzo rozproszone publikacje polskie (dotyczy to zwłaszcza źródeł prawa niemieckiego i austriackiego obowiązujących na ziemiach polskich), część zaś przetłumaczona z języka niemieckiego i angielskiego (dotyczy to zwłaszcza źródeł prawa anglosaskiego). Publikacja powinna zainteresować historyków prawa oraz historyków administracji. Stanowi też materiał dydaktyczny dla studentów prawa i administracji.

Spis treści ebooka Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa. Wybór źródeł

Spis treści
Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Rozdział I
System odpowiedzialności odszkodowawczej władzy publicznej
1. Źródła prawa regulujące odpowiedzialność odszkodowawczą państwa
w Polsce w ujęciu historycznym (Andrzej Adamczyk) . . . . . . . . . . . 11
2. Podstawy prawne odpowiedzialności odszkodowawczej władzy
publicznej (Monika Adamczyk) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Rozdział II
Akty historyczne
1. Spuścizna zaborów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.1. Pruskie Prawo Krajowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.2. Ustawa z dnia 21 marca 1804 r. – Kodeks Napoleona . . . . . . . . . . 33
1.3. Zwód Praw b. Cesarstwa Rosyjskiego t. X cz. 1 . . . . . . . . . . . . . . 34
1.4. Austriacki kodeks cywilny (ABGB) z 1 czerwca 1811 r. . . . . . . . . 35
1.5. Zasadnicza Ustawa Państwowa z dnia 21 grudnia 1867 r.
o sprawowaniu władzy rządowej i wykonawczej . . . . . . . . . . . . . . 35
1.6. Zasadnicza Ustawa Państwowa z dnia 21 grudnia 1867 r.
o władzy sędziowskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
1.7. Ustawa z dnia 12 lipca 1872 r. o prawie powództwa stron z tytułu
naruszenia prawa przez urzędników sędziowskich przy
wykonywaniu czynności urzędowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
1.8. Ustawa z dnia 16 marca 1892 r. o odszkodowaniu za niewinne
zasądzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
1.9. Niemiecki kodeks cywilny (BGB) z dnia 18 sierpnia 1896 r. . . . . 39
1.10. Artykuł 77 ustawy wprowadzającej BGB (EG BGB) z dnia
18 sierpnia 1896 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
6
1.11. Ustawa Rzeszy Niemieckiej nr 2480 z dnia 20 maja 1898 r.
dotycząca odszkodowania osób uniewinnionych w postępowaniu
wznowionym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
1.12. Ustawa Rzeszy Niemieckiej nr 3069 z dnia 14 lipca 1904 r.
dotycząca odszkodowania za niewinnie odbyty areszt . . . . . . . . . 48
1.13. Ustawa pruska z dnia 1 sierpnia 1909 r. o odpowiedzialności
Państwa i innych związków za naruszenie obowiązków
urzędowych przez urzędnika przy wykonywaniu władzy
publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
1.14. Ustawa Rzeszy Niemieckiej z dnia 22 maja 1910 r.
o odpowiedzialności Rzeszy za jej urzędników . . . . . . . . . . . . . . 52
1.15. Ustawa austriacka z dnia 21 marca 1918 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
1.16. Ustawa z dnia 18 sierpnia 1918 r. o odszkodowaniu za areszt
śledczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
2. Regulacje prawne II Rzeczypospolitej Polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
2.1. Ustawa z dnia 17 marca 1921 roku Konstytucja Rzeczypospolitej
Polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
2.2. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca
1928 r. – Kodeks postępowania karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
2.3. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca
1928 r. Przepisy wprowadzające kodeks postępowania karnego . . 61
2.4. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 listopada
1930 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks Postępowania
Cywilnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
2.5. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia
27 października 1932 r. – Prawo o sądowem postępowaniu
egzekucyjnem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
2.6. Kodeks Postępowania Cywilnego z dnia 29 listopada 1930 r. . . . . 63
2.7. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia
27 października 1933 r. – Kodeks zobowiązań . . . . . . . . . . . . . . . 64
3. Regulacje prawne w okresie Polski Ludowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
3.1. Dekret z dnia 12 listopada 1946 r. – Przepisy ogólne prawa
cywilnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
3.2. Ustawa z dnia 18 lipca 1950 r. – Przepisy wprowadzające przepisy
ogólne prawa cywilnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
3.3. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 22 lipca
1952 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
3.4. Ustawa z dnia 15 listopada 1956 r. o odpowiedzialności Państwa
za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszów państwowych . . . . 72
3.5. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny . . . . . . . . . . 75
3.6. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
3.7. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Przepisy wprowadzające
kodeks cywilny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
7
3.8. Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. – Kodeks postępowania
karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
3.9. Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym oraz o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
3.10. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
3.11. Ustawa z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach
podatkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
3.12. Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji
Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Rozdział III
Akty obowiązujące
1. Prawo materialne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
1.1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. 89
1.2. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności sporządzona w Rzymie z dnia 4 listopada 1950 r. . . . . 91
1.3. Protokół nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolności, zmieniony Protokołem Nr 11,
Strasburg 22 listopada 1984 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
1.4. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny . . . . . . . . . 93
1.5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania
karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
1.6. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy . . 98
1.7. Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania
w sprawach o wykroczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
1.8. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach . . . . . . . . . . 100
1.9. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych
i egzekucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
1.10. Ustawa z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat
majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu
nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela . . . . . . . 101
1.11. Ustawa z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń
wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz
niepodległego bytu Państwa Polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
1.12. Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar
zbiorowych wystąpień wolnościowych w latach 1956–1989 . . . . 107
2. Prawo procesowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
2.1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
2.2. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
2.3. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa . . . . . . 129
2.4. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
2.5. Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa
strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym
prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora
i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki . . . . . . . . . 141
2.6. Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym . . . . . . .