Za darmo

ebook Pacjent w sieci zależności Alicja Łaska-Formejster

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2015

Publikacja mieści się w obszarze nauk społecznych i porusza istotne zagadnienia z perspektywy odbiorcy świadczeń zdrowotnych. Obszar analizy łączy ,,nietypowe” dla tej problematyki ujęcia teoretyczne i oprócz zasadniczego kontekstu społecznego został w niej uwzględniony także kontekst etyczny, moralny, prawny i marketingowy. W książce opisano sieć podstawowych zależności, w które uwikłany jest współczesny odbiorca świadczeń medycznych oraz scharakteryzowano przejawy jego autonomicznych decyzji i zachowań, obrazujących dysfunkcjonalność systemu ochrony zdrowia. Czynników, które wpływają na podejmowanie przez świadczeniobiorców działań w sferze opieki zdrowotnej jest wiele, z konieczności wybrano makrospołeczne determinanty aktywności (szczególnie o charakterze instytucjonalnym) oraz mikrospołeczne, dotyczące przebiegu i kształtowania interakcji. Perspektywa teoretyczna została pogłębiona o wymiar analizy empirycznej (z wykorzystaniem eksperymentu internetowego, ankiety internetowej, socjologicznej analizy dokumentów zastanych oraz techniki mapowania). Analiza empiryczna wzbogaciła i uwiarygodniła charakterystykę badanego fragmentu rzeczywistości społecznej, związanej ze specyficzną sytuacją pacjenta, zmuszonego do radzenia sobie w systemie ochrony zdrowia, który jawi się wciąż jako skomplikowany i nieprzyjazny pacjentowi, a procedury wydają się ważniejsze od dobra człowieka.

Spis treści ebooka Pacjent w sieci zależności

Wprowadzenie i założenia metodologiczne 11

Rozdział I. ROZWÓJ IDEI PRAW PACJENTA 27
1. Idea praw pacjenta 28
2. Prawna operacjonalizacja pojęcia „pacjent” 32
3. Prawa pacjenta a prawa człowieka. Podmiotowy charakter praw pacjenta 36
Podsumowanie 41

Rozdział II. EWOLUCJA KONCEPCJI PRAW PACJENTA W POLSKIM PRAWIE ORAZ PRAWO DO DOCHODZENIA TYCH PRAW – KONTEKST HISTORYCZNY 43
1. Okres II Rzeczpospolitej Polskiej. Okres po odzyskaniu niepodległości 43
2. Okres Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 47
3. Okres III Rzeczpospolitej – od 1989 roku 53
Podsumowanie 62

Rozdział III. SYTUACJA PRAWNA PACJENTA W USTAWODAWSTWIE MIĘDZYNARODOWYM 63
1. Ochrona praw pacjenta na podstawie międzynarodowych standardów praw człowieka 63
1.1. Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury – UNESCO 66
1.2. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) 67
1.3. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) 69
2. Ochrona praw pacjenta na podstawie europejskich standardów praw człowieka: Rada Europy, Unia Europejska 71
2.1. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności 72
2.2. Europejska Karta Społeczna 74
2.3. Europejska Konwencja Bioetyczna 75
2.4. Kompetencje Unii Europejskiej w zakresie opieki zdrowotnej 77
2.5. Ochrona i dochodzenie praw pacjenta na gruncie instytucji i prawa międzynarodowego – zarys wybranych aspektów 79
3. Prawa pacjenta – wiodąca wartość w inicjatywie bioetycznych programów badawczych Unii Europejskiej na przykładzie Programu BIONET 81
3.1. Prezentacja projektu BIONET 84
3.2. Prawa w kontekście krytyki globalizacji etyki 85
3.3. „Nowa taktyka”: Systemy etycznego zarządzania, pozwalające na respektowanie praw 88
3.3.1. Organizacja państwowej deliberacji – zarządzanie bezpośrednie vs zarządzanie eksperckie 89
3.3.2. Etyczne regulacje prawne. Intensyfikacja prac w ustawodawstwie bioetycznym 91
3.3.3. Etyczny nadzór. Etyczna inspekcja 92
3.3.4. Interakcja etyczna 93
Podsumowanie 95

Rozdział IV. AUTONOMIA OSOBY (PACJENTA) – WYBRANE ASPEKTY ANALIZY 97
1. Autonomiczność, jako wartość. Zasada poszanowania autonomii 98
1.1. Racjonalistyczna zasada autonomii 103
1.2. Empiryczna zasada autonomii 105
2. Autonomiczność – perspektywa etyczna 107
2.1. Autonomiczność a zdolność do działań autonomicznych 108
2.2. Kształtowanie autonomii 114
2.3. Relacja lekarz – pacjent w kontekście autonomii pacjenta (wykładnia etyczna) 119
3. Społeczny wymiar autonomii, relacja lekarz – pacjent uwzględniająca autonomię jej uczestników 121
3.1. Relacja lekarz – pacjent w kontekście teorii społecznych 123
3.2. Problem współuczestnictwa w wybranych modelach relacji lekarz – pacjent 129
3.3. Znaczenie autonomii w wybranych modelach lekarz – pacjent 131
Podsumowanie 134

Rozdział V. PACJENCI ERY EMPOWERED – PACJENCI W SIECI: ROZWAŻANIA TEORETYCZNE I EMPIRYCZNE 135
1. Empowered patient i pacjenci w sieci – charakterystyka idei i informatyzacja systemu ochrony zdrowia 135
1.1. „Współczesny pacjent” – ogólna charakterystyka sylwetki 138
1.2. Informatyzacja systemu ochrony zdrowia – nowoczesne technologie komunikacyjne: e-systemy, e-profilaktyka 140
2. Pacjenci w sieci – analiza aktywności 148
2.1. Wybrane wymiary relacji lekarz – pacjent w opinii użytkowników portali o tematyce zdrowotnej (badanie eksperymentalne) 149
2.2. Charakterystyka portali medycznych stanowiących próbę badawczą 152
2.3. Charakterystyka zakresu i rodzaju aktywności użytkowników portali medycznych 156
2.4. Rekonstrukcja przebiegu wizyty lekarskiej na podstawie wypowiedzi użytkowników portali o tematyce zdrowotnej 159
2.5. Pacjenci w sieci. Refleksje metodologiczne po zrealizowaniu badania eksperymentalnego 163
2.6. Analiza znajomości praw pacjenta wśród użytkowników portali medycznych 167
Podsumowanie 189

Rozdział VI. DZIAŁANIA MARKETINGOWE UKIERUNKOWANE NA ODBIORCÓW ŚWIADCZEŃ MEDYCZNYCH 193
1. Marketing usług medycznych – wybrane aspekty charakterystyki 195
2. Cele marketingu medycznego 199
3. Czynniki społeczne oraz wybrane aspekty strategii marketingowych wpływające na de-
cyzje pacjenta 200
4. Skuteczne narzędzia e-marketingu 205
5. Usługi medyczne jako instrument rozwiązywania problemów zdrowotnych pacjentów 207
6. Jakość świadczeń zdrowotnych jako element strategii marketingowej 209
Podsumowanie 214

Rozdział VII. SUBIEKTYWNY WYMIAR PRAW I AUTONOMI PACJENTÓW – WYNIKI ANALIZ 217
1. Zakres praw pacjenta – podstawa ustawodawcza oraz procedury i formy składania skarg 220
2. Rzecznik Praw Pacjenta – kompetencje, zadania 228
2.1. O problemach pacjentów – ogólna charakterystyka zakresu skarg i wniosków składanych do Rzecznika Praw Pacjenta (2009–2013) 233
Wnioski 243
2.2. Problemy odbiorców świadczeń zdrowotnych scharakteryzowane na podstawie analiz spraw skierowanych do Biura Skarg i Wniosków Łódzkiej Regionalnej Kasy Chorych (1999–2002) 247
2.2.1. Analiza pisemnych skarg złożonych do Biura Skarg i Informacji ŁRKCH 249
2.2.2. Zakres problemów zgłaszanych do Biura Skarg i Informacji ŁRKCH 253
2.2.3. Telefon informacyjny Biura Skarg i Informacji ŁRKCH 257
Wnioski 259
2.3. Charakterystyka zakresu skarg składanych do Działu Skarg i Wniosków Łódzkie- go Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia (2007–2011) 261
2.3.1. Zakres problemów zgłaszanych do Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ 264
2.3.2. Charakterystyka zakresu informacji poszukiwanych przez świadczeniobiorców województwa łódzkiego oraz charakter podejmowanych działań 272
2.3.3. Charakterystyka zakresu informacji poszukiwanych przez świadczeniobiorców województwa łódzkiego oraz charakter podejmowanych działań 273
Wnioski 279
3. Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej – kompetencje, zadania, funkcje, procedury 280
3.1. Funkcja rzecznika odpowiedzialności zawodowej i procedura praktykowana pod- czas procesu rozpatrywania skargi 283
3.2. Zakres i charakter skarg kierowanych do Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Łódzkiej Okręgowej Izby Lekarskiej w latach 1990–2010 287
3.2.1. Ogólna ilościowa charakterystyka przewinień – analiza kontekstu społecznego 287
3.2.2. Charakterystyka przewinień będących podstawą zgłoszenia skargi w Kancelarii Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w latach 1990–2010 298
3.2.3. Charakterystyka przewinień będących podstawą zgłoszenia skargi w Kancelarii Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w latach 1990–2010, według grup świadczeniodawców 307
3.2.4. Charakterystyka rozstrzygnięć skarg zgłoszonych do Wojewódzkiego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w Łodzi w latach 1990–2010 310
Podsumowanie 316

ZAMIAST ZAKOŃCZENIA (WNIOSKI, REKOMENDACJE) 319
BIBLIOGRAFIA 333
Wykaz schematów, tabel, wykresów i zestawień 353
ANEKS 1. Problematyka eksperymentu internetowego 357
ANEKS 2. Harmonogram konferencji i warsztatów zorganizowanych w ramach projektu BIONET 359
Od Redakcji 361