ebook Badania społeczne w praktyce Earl Babbie

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2024

Nowe wydanie jednego z najważniejszych podręczników na świecie do socjologii i przedmiotów społecznych.

Obejmuje całość podstawowej wiedzy metodologicznej (filozofia nauki, struktura procesu badawczego, typy obserwacji, analiza danych, techniki badawcze, etyka badań społecznych).
• Pokazuje, jak przygotować i prowadzić badania społeczne.
• Wprowadza w teorię i paradygmaty badań społecznych.
• Omawia strukturę procesu badawczego, typy obserwacji i sposoby analizy danych.
• Przedstawia problemy etyczne i społeczny kontekst badań.
• Posiada przejrzysty układ treści oraz użyteczne załączniki przybliżające praktykę badań społecznych.

Książka przeznaczona jest dla studentów socjologii, nauk społecznych, nauk politycznych oraz dziennikarstwa. Jest również niezbędnym źródłem wiedzy dla osób zajmujących się badaniem rynku, opinii publicznej, marketingiem, analizą informacji i reklamą.

Spis treści ebooka Badania społeczne w praktyce

Wstęp xxi
Podziękowania xxvii
List od książki do studentów xxix

Część 1. Wprowadzenie do badań 1

ROZDZIAŁ 1. Działalność badawcza człowieka a nauka 3
Wprowadzenie 4
Zastanów się 5
W poszukiwaniu rzeczywistości 5
Wiedza dzięki rzeczywistości umownej 5
Zwykła działalność badawcza człowieka 6
Tradycja 6
Autorytet 7
Błędy w badaniach oraz jak ich uniknąć 7
Podstawy nauk społecznych 9
Teoria zamiast filozofii lub wiary 9
Prawidłowości społeczne 11
Zbiorowości, nie jednostki 13
Pojęcia i zmienne 14
Cele badań społecznych 18
Etyka działalności badawczej człowieka 19
Nieco dialektyki w badaniach społecznych 19
Wyjaśnianie idiograficzne i nomotetyczne 19
Jak to zrobić 20
Teoria indukcyjna i dedukcyjna 22
Determinizm a sprawczość 23
Dane jakościowe i ilościowe 25
Projekt badawczy 26
Zastanów się… raz jeszcze 27

ROZDZIAŁ 2. Paradygmaty, teoria i badania społeczne 29
Wprowadzenie 30
Zastanów się 31
Kilka paradygmatów nauk społecznych 32
Makroteoria i mikroteoria 33
Początki pozytywizmu 33
Paradygmat konfliktu 33
Interakcjonizm symboliczny 34
Etnometodologia 35
Funkcjonalizm strukturalny 35
Paradygmaty feministyczne 36
Krytyczna teoria rasy 38
Powrót do racjonalnej obiektywności 38
Elementy teorii społecznej 41
Powrót do dwóch systemów logicznych 42
Tradycyjny model nauki 42
Jak to zrobić 43
Rozumowanie dedukcyjne a indukcyjne 46
Budowa teorii dedukcyjnej 50
Zaczynamy 50
Tworzenie własnej teorii 50
Przykład teorii dedukcyjnej: sprawiedliwość dystrybutywna 50
Budowa teorii indukcyjnej 52
Przykład teorii indukcyjnej: dlaczego ludzie palą marihuanę? 53
Związki między teorią a badaniami 53
Znaczenie teorii dla „realnego świata” 54
Zastanów się… raz jeszcze 55
Etyka badań i teorii 55

ROZDZIAŁ 3. Etyka i polityka nauk społecznych 58
Wprowadzenie 59
Zastanów się 60
Zagadnienia etyczne w badaniach społecznych 60
Dobrowolne uczestnictwo 60
Nie krzywdzić badanych 62
Jak to zrobić 64
Anonimowość i poufność 64
Oszukiwanie badanych 67
Analiza i prezentacja wyników 68
Instytucjonalne organy kontrolne 69
Kodeksy etyki zawodowej 71
Dwie kontrowersje etyczne 71
Kłopoty w kafejce 74
Obserwacja posłuszeństwa 75
Polityczne aspekty badań społecznych 76
Obiektywność a ideologia 77
Polityka przez małe „p” 80
Polityka we właściwych proporcjach 81
Zastanów się… raz jeszcze 82

Część 2. Struktura badań: ilościowych i jakościowych 85

ROZDZIAŁ 4. Plan badań 87
Wprowadzenie 88
Zastanów się 89
Trzy cele badań 89
Eksploracja 89
Opis 90
Wyjaśnienie 90
Wyjaśnienie idiograficzne 91
Jak to zrobić 92
Logika wyjaśnienia nomotetycznego 92
Kryteria przyczynowości nomotetycznej 92
Analiza przyczynowości nomotetycznej i weryfikacja hipotez 94
Fałszywe kryteria przyczynowości nomotetycznej 94
Przyczyny konieczne i wystarczające 95
Jednostki analizy 96
Jednostki 97
Grupy 97
Organizacje 98
Interakcje społeczne 98
Artefakty społeczne 98
Przykładowe jednostki analizy 99
Jak to zrobić 100
Błędne wnioskowanie o jednostkach analizy: błąd ekologiczny i redukcjonizm 100
Wymiar czasowy 102
Badania przekrojowe 103
Badania dynamiczne 103
Badania zbliżone do dynamicznych 106
Przykłady strategii badawczych 108
Tryby mieszane 109
Jak zaplanować projekt badawczy 109
Zaczynamy 111
Konceptualizacja 111
Wybór metody badawczej 112
Operacjonalizacja 112
Populacja i dobór próby 112
Obserwacje 112
Przetwarzanie danych 113
Analiza 113
Zastosowanie 113
Przegląd procesu planowania badań 113
Oferta badawcza 114
Elementy oferty badawczej 115
Zastanów się… raz jeszcze 116
Etyka procesu planowania badań 116

ROZDZIAŁ 5. Konceptualizacja, operacjonalizacja i pomiar 120
Wprowadzenie 121
Mierzenie wszystkiego, co istnieje 121
Zastanów się 122
Koncepcje, pojęcia i rzeczywistość 123
Pojęcia jako konstrukty 124
Konceptualizacja 125
Wskaźniki i wymiary 125
Wymienialność wskaźników 127
Definicje realne, nominalne i operacyjne 128
Jak to zrobić 129
Tworzenie ładu pojęciowego 129
Przykład konceptualizacji: pojęcie anomii 130
Definicje w badaniach opisowych i eksplanacyjnych 132
Wybory dokonywane w procesie operacjonalizacji 133
Zakres zmienności 133
Zmienność między skrajnościami 134
Uwaga na temat wymiarów 135
Definiowanie zmiennych i wartości 135
Poziomy pomiaru 136
Wskaźniki proste i złożone 140
Kilka przykładów możliwych wyborów w procesie operacjonalizacji 140
Jak to zrobić 141
Nieustanna operacjonalizacja 141
Kryteria jakości pomiaru 142
Precyzja i poprawność 142
Rzetelność 142
Trafność 145
Kto decyduje, co jest trafne? 146
Napięcie między rzetelnością a trafnością 148
Etyka pomiaru 148
Zastanów się… raz jeszcze 149

ROZDZIAŁ 6. Indeksy, skale i typologie 151
Wprowadzenie 152
Indeksy a skale 153
Zastanów się 153
Budowa indeksu 155
Dobór pytań 155
Badanie zależności empirycznych 156
Jak to zrobić 157
Punktacja indeksu 160
Braki danych 161
Walidacja indeksu 165
Status kobiet: przykład procesu tworzenia indeksu 167
Budowa skali 168
Skala dystansu społecznego Bogardusa 169
Skala Thurstone’a 170
Skala Likerta 171
Dyferencjał semantyczny 172
Skala Guttmana 172
Typologie 175
Zastanów się… raz jeszcze 176

ROZDZIAŁ 7. Logika doboru próby 178
Wprowadzenie 179
Zastanów się 180
Krótka historia doboru próby 181
Prezydent Alf Landon 181
Prezydent Thomas E. Dewey 182
Dwa typy doboru próby 182
Nieprobabilistyczny dobór grupy 183
Dobór oparty na dostępności badanych 183
Dobór celowy lub arbitralny 184
Metoda kuli śnieżnej 184
Dobór kwotowy 185
Wybór informatorów 186
Logika i techniki doboru losowego 187
Świadome i nieświadome obciążenia próby 188
Reprezentatywność i prawdopodobieństwo wyboru grupy 189
Losowanie 190
Rachunek prawdopodobieństwa, rozkład z prób i szacowanie błędu z próby 191
Populacje i operaty losowania 198
Przegląd populacji i operatów losowania 202
Schematy losowania 202
Prosty dobór losowy 202
Jak to zrobić 203
Dobór systematyczny 204
Dobór warstwowy 205
Ukryty podział na warstwy w doborze systematycznym 207
Przykład: dobór próby spośród studentów uniwersytetu 207
Modyfikacja próby 208
Dobór wielostopniowy grupy kontrolnej 208
Schematy doboru wielostopniowego i błąd z próby 209
Warstwowanie w wielostopniowej próbie grupowej 210
Metoda prawdopodobieństwa proporcjonalnego do rozmiaru (PPS) 211
Dobór nieproporcjonalny i ważenie 213
Przegląd prób losowych 214
Etyka doboru próby 214
Zastanów się… raz jeszcze 215

Część 3. Typy obserwacji 217

ROZDZIAŁ 8. Eksperyment 219
Wprowadzenie 220
Wybór zagadnienia do eksperymentu 220
Zastanów się 221
Eksperyment klasyczny 221
Zmienne niezależne i zależne 221
Pretest i posttest 222
Grupy eksperymentalne i kontrolne 222
Eksperyment podwójnie ślepy 224
Dobór uczestników 224
Dobór losowy 225
Randomizacja 225
Dobór przez dopasowanie 225
Dobór przez dopasowanie czy randomizacja? 226
Rodzaje schematów eksperymentalnych 227
Preeksperymentalne schematy badawcze 227
Trafność w badaniach eksperymentalnych 228
Przykłady eksperymentów 232
Eksperymenty prowadzone w internecie 234
Eksperymenty „naturalne” 234
Zastanów się… raz jeszcze 236
Mocne i słabe strony metody eksperymentalnej 236
Etyka i eksperymenty 236

ROZDZIAŁ 9. Badania sondażowe 239
Wprowadzenie 240
Wybór zagadnień do badań sondażowych 240
Wytyczne dotyczące zadawanych pytań 241
Zastanów się 241
Wybierz właściwą formę pytania 242
Spraw, by pytania były jasne 243
Unikaj pytań podwójnych 243
Respondenci muszą być w stanie udzielić odpowiedzi 243
Respondenci muszą chcieć odpowiadać 243
Pytania powinny być adekwatne 244
Najlepsze są krótkie pytania 244
Unikaj form przeczących 244
Unikaj obciążonych pytań i pojęć 245
Budowa kwestionariusza 246
Ogólny format kwestionariusza 246
Formaty odpowiedzi 246
Pytania warunkowe 247
Pytania tabelaryczne 248
Kolejność pytań w kwestionariuszu 249
Instrukcje do kwestionariusza 249
Pilotaż kwestionariusza 250
Przykładowy kwestionariusz 250
Kwestionariusz do samodzielnego wypełnienia 250
Dystrybucja pocztowa i zwroty 252
Monitorowanie zwrotów 253
Listy przypominające 254
Wystarczający poziom zwrotów 254
Wynagrodzenie dla respondentów 255
Opis przypadku 256
Wywiad kwestionariuszowy 257
Rola ankietera w wywiadzie 257
Ogólne zasady prowadzenia wywiadu 258
Koordynacja i kontrola 260
Sondaż telefoniczny 261
Zalety i wady 262
Wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (CATI) 262
Wskaźniki odpowiedzi w wywiadzie 263
Sondaże online 264
Narzędzia internetowe 265
Projektowanie narzędzia pomiarowego 266
Zwiększenie wskaźników odpowiedzi 267
Badania mieszane 267
Jak to zrobić 268
Porównanie różnych metod badań sondażowych 268
Mocne i słabe strony badań sondażowych 270
Analiza wtórna 271
Zastanów się… raz jeszcze 274
Etyka i badania sondażowe 274

ROZDZIAŁ 10. Jakościowe badania terenowe 277
Wprowadzenie 278
Zastanów się 279
Tematy odpowiednie dla badań terenowych 279
Rzeczy, które należy brać pod uwagę w jakościowych badaniach terenowych 282
Różne role obserwatora 282
Stosunek do badanych 284
Niektóre paradygmaty jakościowych badań terenowych 287
Naturalizm 287
Etnometodologia 288
Teoria ugruntowana 290
Studium przypadku i metoda rozszerzonych przypadków 292
Etnografia instytucjonalna 294
Badania partycypacyjne 295
Prowadzenie jakościowych badań terenowych 298
Przygotowanie do pracy w terenie 298
Jak to zrobić 299
Wywiad jakościowy 300
Grupy fokusowe 302
Rejestrowanie obserwacji 304
Mocne i słabe strony jakościowych badań terenowych 306
Trafność 307
Rzetelność 307
Etyka w jakościowych badaniach terenowych 308
Zastanów się… raz jeszcze 309

ROZDZIAŁ 11. Badania niereaktywne 311
Wprowadzenie 312
Zastanów się 313
Analiza treści 313
Tematy odpowiednie dla analizy treści 313
Dobór próby w analizie treści 314
Kodowanie w analizie treści 317
Analiza danych jakościowych 320
Silne i słabe strony analizy treści 323
Analiza zastanych danych statystycznych 323
Badania nad samobójstwami Durkheima 324
Konsekwencje globalizacji 325
Jednostki analizy 326
Problem trafności 326
Problem rzetelności 327
Źródła zastanych danych statystycznych 327
Analizy historyczno-porównawcze 330
Przykłady analiz historyczno-porównawczych 330
Źródła danych historyczno-porównawczych 332
Jak to zrobić 334
Techniki analityczne 334
Badania niereaktywne online 335
Zastanów się… raz jeszcze 337
Etyka i badania niereaktywne 337

ROZDZIAŁ 12. Badania ewaluacyjne 339
Wprowadzenie 340
Zastanów się 341
Zagadnienia odpowiednie dla badań ewaluacyjnych 342
Sformułowanie problemu: kwestia pomiaru 344
Określenie wyników 345
Mierzenie tła eksperymentu 346
Określenie interwencji 347
Jak to zrobić 347
Określenie populacji 348
Nowe mierniki a mierniki już istniejące 348
Operacjonalizacja sukcesu lub porażki 348
Typy schematów badań ewaluacyjnych 349
Schematy eksperymentalne 349
Schematy quasi-eksperymentalne 350
Ewaluacja jakościowa 354
Problemy logistyczne 355
Wykorzystanie wyników badań 357
Badania wskaźników społecznych 361
Kara śmierci i odstraszanie 362
Symulacja komputerowa 363
Etyka i badania ewaluacyjne 364
Zastanów się… raz jeszcze 365

Część 4. Analiza danych: ilościowych i jakościowych 367

ROZDZIAŁ 13. Analiza danych jakościowych 369
Wprowadzenie 370
Powiązanie teorii z praktyką 370
Zastanów się 371
Odkrywanie prawidłowości 371
Metodologia teorii ugruntowanej 372
Semiotyka 373
Analiza konwersacyjna 375
Przetwarzanie danych jakościowych 375
Kodowanie 376
Zapisywanie notatek 380
Tworzenie mapy pojęciowej 380
Programy komputerowe dla badań jakościowych 381
Programy QDA 381
Księga Kapłańska według programu Qualrus 383
NVivo 389
Analiza jakościowa danych ilościowych 393
Określenie jakości badań jakościowych 394
Etyka i analiza danych jakościowych 396
Zastanów się… raz jeszcze 397

ROZDZIAŁ 14. Analiza danych ilościowych 399
Wprowadzenie 400
Kwantyfikacja danych 400
Zastanów się 401
Tworzenie kategorii kodowych 401
Opracowanie książki kodowej 403
Wprowadzanie danych 404
Analiza jednozmiennowa 404
Rozkład wartości 404
Tendencja centralna 405
Rozproszenie 408
Zmienne ciągłe i dyskretne 409
Szczegółowość a czytelność 409
Porównanie podgrup 410
Łączenie kategorii odpowiedzi 410
Sposoby postępowania z kategorią „nie wiem” 411
Opisy liczbowe w badaniach jakościowych 412
Analiza dwuzmiennowa 412
Procentowanie w tabeli 413
Tworzenie i odczytywanie tabel dwuzmiennowych (krzyżowych) 415
Wprowadzenie do analizy wielozmiennowej 416
Diagnozy społeczne 417
Zastanów się… raz jeszcze 419
Etyka i analiza danych ilościowych 419

ROZDZIAŁ 15. Logika analizy rozbudowanej (wielozmiennowej) 422
Wprowadzenie 423
Zastanów się 424
Początki modelu analizy rozbudowanej (wielozmiennowej) 424
Paradygmat analizy rozbudowanej (wielozmiennowej) 428
Replikacja 429
Eksplanacja 429
Interpretacja 431
Specyfikacja 431
Doskonalenie paradygmatu 433
Analiza rozbudowana i hipotezy post factum 435
Zastanów się… raz jeszcze 436

ROZDZIAŁ 16. Statystyka w naukach społecznych 438
Wprowadzenie 439
Statystyka opisowa 439
Redukcja danych 439
Zastanów się 440
Miary siły związku 440
Analiza regresji 444
Wnioskowanie statystyczne 447
Wnioskowanie jednozmiennowe 448
Testy istotności statystycznej 449
Logika istotności statystycznej 449
Test chi-kwadrat 453
Test t 454
Mała przestroga 455
Inne techniki wielozmiennowe 457
Analiza ścieżkowa 457
Analiza szeregów czasowych 459
Analiza czynnikowa 460
Analiza wariancji 462
Modele log-liniowe 464
Iloraz szans 464
Systemy Informacji Geograficznej 465
Analiza demograficzna 465
Zastanów się… raz jeszcze 467

ROZDZIAŁ 17. Odczytywanie i opisywanie badań społecznych 471
Wprowadzenie 472
Czytanie badań społecznych 472
Przygotowanie przeglądu literatury 472
Zastanów się 473
Czytać czasopisma czy książki? 473
Ewaluacja raportów z badań 474
Rozsądne korzystanie z internetu 478
Jak to zrobić 481
Opisywanie badań społecznych 484
Kilka podstawowych uwag 485
Przygotowanie raportu 486
Jak to zrobić 489
Zasady raportowania analiz 489
Publikacja 490
Etyka czytania i pisania badań społecznych 491
Zastanów się… raz jeszcze 492

Dodatki 495
A Jak korzystać z biblioteki 496
B Liczby losowe 502
C Rozkład chi-kwadrat 504
D Obszary pod rozkładem normalnym 506
E Szacunkowy błąd z próby 507

Słowniczek 509
Bibliografia 521
Indeks osób 537
Indeks rzeczowy 541