ebook Państwa Grupy Wyszehradzkiej: pomiędzy przeszłością a teraźniejszością Anna Czyż, Sebastian Kubas

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2014

Prezentowana książka jest owocem pracy autorów, którzy już wcześniej razem opracowali publikacje: Doświadczenia węgierskiej transformacji ustrojowej od Janosa Kadara do Viktora Orbana (2011), Czechy i Słowacja. Politologiczne studium wspólnej i oddzielnej państwowości (2012).

Praca dotyczy istotnych aspektów funkcjonowania polityki wewnętrznej i zagranicznej państw Grupy Wyszehradzkiej. Została podzielona na cztery rozdziały, w których omówiono problemy związane z procesem transformacji, organami władzy w systemach rządów czterech państw Europy Środkowej, partiami politycznymi w państwach Grupy Wyszehradzkiej oraz rozwojem współpracy w jej ramach.

Publikacja adresowana jest do studentów, wykładowców kierunku politologia, ale także do szerszego grona odbiorców zainteresowanych poruszaną tematyką.

Spis treści ebooka Państwa Grupy Wyszehradzkiej: pomiędzy przeszłością a teraźniejszością

SPIS TREŚCI

Wstęp / 9

Rozdział 1.
Historyczne i metodologiczno-teoretyczne uwarunkowania procesu przemian ustrojowych w państwach Grupy Wyszehradzkiej / 13
1.1. Państwa Europy Środkowej w perspektywie historycznej / 13
1.2. Teoretyczne i metodologiczne założenia przemian polityczno-ustrojowych / 27
1.3. Przebieg zmian w Czechosłowacji, Polsce i na Węgrzech na przełomie lat 80. i 90. XX wieku / 37
1.3.1. Czechosłowacja / 38
1.3.2. Węgry / 42
1.3.3. Polska / 48

Rozdział 2.
Organy władzy w systemach konstytucyjnych państw Grupy Wyszehradzkiej / 55
2.1. Organy władzy państwowej w państwach Grupy Wyszehradzkiej / 55
2.2. Władza ustawodawcza i wykonawcza w socjalistycznych ustrojach Polski, Czechosłowacji i Węgier / 58
2.2.1. Parlamenty / 58
2.2.2. Władza wykonawcza / 62
2.3. Władza ustawodawcza i wykonawcza w demokratycznym ustroju Polski, Republiki Czeskiej, Słowacji i Węgier / 65
2.3.1. Parlamenty / 65
2.3.2. Ewolucja prawa wyborczego i systemów wyborczych w okresie transformacji ustrojowej (lata 1989–2014) / 70
2.3.3. Władza wykonawcza / 76
2.3.4. Władza sądownicza / 89
2.3.5. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa / 91

Rozdział 3.
Partie polityczne w państwach Grupy Wyszehradzkiej / 93
3.1. Partie i quasi-systemy partyjne w okresie poprzedzającym zmianę systemu / 93
3.1.1. Próba określenia roli partii w reżimie autorytarnego socjalizmu przez trzy zmienne: strukturę, funkcje i wybory / 93
3.1.2. Partia komunistyczna i jej otoczenie w socjalistycznej Europie Środkowej / 98
3.2. Czas przełomu. Pojawienie się partii politycznych przed pierwszymi wolnymi wyborami /108
3.2.1. Masowe ruchy opozycyjne i partie z nich wyłonione / 112
3.2.2. Partie postkomunistyczne i dawne ugrupowania satelickie / 115
3.2.3. Nowe byty polityczne i reaktywowane partie historyczne / 117
3.3. Partie polityczne w perspektywie ćwierćwiecza transformacji / 120
3.3.1. Kształtowanie oblicza partii politycznych w okresie tranzycji: pomiędzy pierwszymi i drugimi wyborami parlamentarnymi / 120
3.3.2. Partie polityczne: od drugich wyborów do 2004 roku. Próba określenia partii w odniesieniu do rodzin partyjnych /126
3.3.3. Partie polityczne i ich rodziny w dekadzie lat 2004–2014 / 147

Rozdział 4.
Polityka zagraniczna państw Grupy Wyszehradzkiej / 165
4.1. Powstanie Grupy Wyszehradzkiej / 165
4.1.1. Cele i zadania współpracy / 167
4.1.2. Motywy i formy współpracy wyszehradzkiej / 169
4.1.3. Stanowisko poszczególnych państw wyszehradzkich wobec idei wielostronnej współpracy / 172
4.1.4. Etapy współpracy / 175
4.2. Zabiegi państw Grupy Wyszehradzkiej o przyjęcie do Sojuszu Północnoatlantyckiego / 179
4.2.1. Nowa sytuacja międzynarodowa / 179
4.2.2. Północnoatlantycka Rada Współpracy / 183
4.2.3. „Partnerstwo dla Pokoju” / 186
4.2.4. Studium o rozszerzeniu NATO / 188
4.2.5. W stronę członkostwa – negocjacje i przyjęcie Czech, Polski i Węgier / 190
4.2.6. Odrębna droga Słowacji / 195
4.3. Starania państw Grupy Wyszehradzkiej o wejście do Unii Europejskiej / 199
4.3.1. Stosunki EWG – RWPG przed 1989 rokiem / 199
4.3.2. Układy Europejskie – okres stowarzyszenia ze Wspólnotami Europejskimi / 201
4.3.3. Wnioski o członkostwo w Unii Europejskiej / 206
4.3.4. Negocjacje akcesyjne i wejście do Unii Europejskiej / 213
4.4. Współpraca w ramach Środkowoeuropejskiej Umowy o Wolnym Handlu oraz Inicjatywy Środkowoeuropejskiej jako krok zbliżający do struktur zachodnioeuropejskich / 218
4.4.1. Powstanie CEFTA / 218
4.4.2. Główne założenia umowy i jej modyfikacje / 221
4.4.3. Funkcjonowanie strefy wolnego handlu / 224
4.4.4. Od Quadragonale do Inicjatywy Środkowoeuropejskiej – geneza i członkostwo / 227
4.4.5. Działalność i struktura Inicjatywy Środkowoeuropejskiej / 229

Zakończenie / 233

Bibliografia / 237

Summary /247
Zusammenfassung / 249