-11%

ebook Państwo tańczące. Mitologiczne źródła Platona nauki o tańcu Juliusz Protazy Grzybowski

Wydawca: Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu

Rok wydania: 2022

W możliwym do obrony uproszczeniu książka dotyczy Platona nauki o tańcu. Z kilku jednak spraw dobrze by się było jednak wytłumaczyć. Platon o tańcu pisze sporo, ale nie zmienia to przecież tego, że jest to u niego kategoria szczególna i rzadko jest przedstawiana przez niego przedmiotowo. Raczej służy mu jako część zestawu narzędziowego. Przeniesienie jej zatem na obszar przedmiotowy musi być ostrożne i musi być szczególnie czułe na kłopoty związane z uprzedmiotowieniem właśnie. Stąd pewne zuchwałe decyzje metodologiczne, które wiodą autora monografii w stronę greckich mitów, które potraktowane zostały po części jako źródło rozstrzygnięć platońskich a po części jako miejsce, w którym nauka Platona mogłaby znaleźć właściwą akustykę. Jako takie właśnie miejsce pojawiają się w pracy mit Ateny, mit Gorgony Meduzy, Marsjasza i Apollina, Pyrrosa-Neoptolemosa czy mit Ariadny.
Czasem mit przedstawi się wraz z odpowiadającym sobie rytuałem i tak też wzajemnie się oświetlając raz będzie się z rytuałem wadził a raz będzie w nim szukał swojej wykładni. W ten sposób pojawiają się w książce Korybanci czy bachantki.
Konstrukcja książki oparta jest na Platona wstępnej klasyfikacji tańca, którą znajdziemy w jego najprawdopodobniej ostatnim dialogu Prawa. Tam właśnie Platon dzieli tańce na dzikie i cywilizowane, tańce poważne i niepoważne, a także na tańce wojenne i pokojowe. Ten techniczny poniekąd zarys klasyfikacyjny oczywiście budzi szereg wątpliwości i to – dodajmy od razu – wątpliwości samego Platona. Ale ten techniczny zarys klasyfikacyjny jest również wykładnią państwa, a zarazem tego, co ludzkie, ale jednak państwu obce. To, co obce, pozostaje wciąż z państwem w relacji, nawet wówczas, gdy jest to relacja wygnańca (tańce dzikie) albo mieszkańca pozbawionego praw obywatelskich (tańce niepoważne).
Taniec zatem daje wyjątkową zdaje się możliwość przyjrzenia się państwu od wewnątrz, ale również z zewnątrz. Państwu i duszy. Od Platona wiemy bowiem, że badanie tych dwu zagadnień jest, do pewnego przynajmniej stopnia, tożsame, różni te badania jedynie dystans obserwatora. Zarówno dla państwa, jak i dla duszy taniec zostaje rozpoznany przez autora jako najwłaściwszy i zarazem najbardziej własny sposób postępowania. Autor stoi na stanowisku, że ruch duszy właściwy a zatem ruch, który szczególnie winien być bliski filozofii, winno się nazwać ruchem tanecznym.

Spis treści ebooka Państwo tańczące. Mitologiczne źródła Platona nauki o tańcu

Wykaz stosowanych skrótów 15
WSTĘP 19
A. Wprowadzenie 19
1. Sformułowanie tematu 19
2. Założenia metodologiczne oraz deklaracje gatunkowe 30
3. Trójjedyna choreia 35
4. Wyprawa do jaskini Zeusa 38
5. Obszar badań oraz założenia metodologiczne 42
6. Struktura pracy 49
B. Dziwadełka 53
1. Złoty łańcuch 53
2. Zeus, Hera i pięć pokoleń 53
3. Łańcuch poetów 60
4. Rozumu namowy 68
5. Napięcie 70
6. Zabawki 72
7. Dobra boskie i dobra ludzkie 78
8. Prehistoria 80
9. Najdziksze zwierzęta 82
10. Oswajanie 87
11. Podwójna natura konieczności 89
12. Nić Ariadny 92
I. TAŃCE WOJENNE 97
A. Taniec Aresa 99
B. Pyrriche 104
1. Mity ajtiologiczne 105
2. Okoliczności 111
3. Konteksty 112
a. Pojedynek 112
b. Cykl wegetacyjny 114
c. Inicjacja 117
d. Pogrzeb 119
4. Rynsztunek 120
5. Figury 122
C. Tańce zbrojne i sztuka wojskowa 129
1. Tańce z bronią i Paflagończycy 133
2. Pyrriche i cheironomia 139
3. Tańca zalety zdrowotne wraz z dodaniem możliwych pożytków dla wojennego fachu płynących 143
D. Wojna i wojownicy 151
1. Dwie twarze 157
II. GORGONA 158
A. Figura Ateny 159
B. Trzy siostry 160
C. Dwie twarze Meduzy 165
D. Przygody Perseusza 170
1. Droga do celu 172
2. Meduza 175
3. Ucieczka 178
E. Odyseusz i zaświaty 187
F. Interpretacje 204
1. Sierp, zboże i pradawne historie miłosne 204
2. Racjonalizacje 205
3. Przodkowie 208
G. Atena – scena przebierania 210
H. Gorgona Chtonia 215
I. Tarcza Agamemnona 222
J. Dociekania słownikowe 229
1. Groza i spór o rdzeń garg(g) 229
2. Konie 235
K. Atena i Gorgona 245
L. Gdzie mieszkają dzikie stwory? Lokalizacja 252
Ł. Lament 258
M. Epilog. Panny morskie 262
III. KORYBANCI 264
A. Eutydem 264
1. Przedstawienie dialogu 264
2. Eutydem i Dionizjodor 270
3. Tancerze z mieczami 271
4. Dionizjodor i Eutydem 273
5. Sokrates i Korybanci 279
B. Źródła 283
C. Szał Korybantów 285
D. Etymologie 286
E. Status 287
1. Genealogia 290
2. W towarzystwie Matki Bogów 292
3. Role 297
a. Kowale, górnicy i czarodzieje 301
F. Korybanci w Atenach 309
1. Przebieg 309
a. Obmycie i ofiara 310
b. Ukrzesłowienie 310
c. Ofiara właściwa 312
d. Narodziny boga 315
e. Elementy szczegółowe 320
f. Choreografia 321
g. Lekarze 331
h. Jaskinia 336
i. Dzikie tańce Korybantów 340
IV. MARSJASZ 346
A. Aulos i Atena 346
B. Wielcy wynalazcy 355
C. Apollo i Marsjasz 358
1. Aulos 363
2. Wygnanie aulecistki 369
3. Niejasna natura sztuki auletycznej 372
D. Marsjasz Sokrates 378
1. Utracony rozum Apollina 386
a. Kłopotliwe kryteria 386
b. Kara 387
c. Kursa 390
d. W orszaku matki bogów 393
E. Epilog. Marsjasz w Rzymie 396
V. PENTEUS ALBO NARODZINY CHOREOGRAFII 397
A. Okoliczności 398
1. Pierwsze rozróżnienie 400
2. Założenie 402
a. Warunki założenia 403
3. Okoliczności dodatkowe 404
a. Założenia wtóre 405
b. Kłopot 407
B. Niebezpieczeństwo 408
C. Mit 415
D. Platon i Penteus 431
VI. PAŃSTWO TAŃCZĄCE 440
A. Piękny taniec Platona 440
1. Jak być poetą w państwie idealnym? 449
B. Posadzka taneczna dla Ariadny 451
1. Czas tańczący 456
2. To, co nam się w głowie nie mieści 462
3. Rozwiązania egipskie 464
4. Ἵμερος 470
5. Taniec rydwanów 485
a. Upadek 495
b. Jeden taniec czy dwa tańce? 497
6. Dusza 498
7. Nieobecny bóg 502
8. Ciało 505
C. Najprawdziwsza tragedia 512
D. Epilog 527
ZAKOŃCZENIE 528
A. Taniec 529
1. Wypracowanie tematu 529
2. Przebieg pracy 531
B. Platon i mit 535
Bibliografia 539
The dancing state. The mythological sources of Plato’s teachings on dance – Summary 577