23,19 zł

ebook Piękna nasza Polska cała... Stan wojenny w krzywym(?) zwierciadle Tytus Jaskułowski

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2022

Kontynuacja wydanej w 2015 roku książki "Szpiedzy tacy jak wy. Wywiadowcza (nie)codzienność kontaktów między PRL a NRD 1970–1990".

Pracując później nad wydaniem edycji dokumentów wschodnioniemieckiej Stasi poświęconych analizie sytuacji w PRL od 1981 roku, autor konfrontował je m.in. z "Informacjami Dziennymi" – periodycznymi opracowaniami polskiego MSW. Właśnie lektura tych ostatnich stała się
jednym z impulsów do powstania niniejszej publikacji.

Czy z problematyki służb specjalnych można się śmiać? Na to pytanie autor odpowiedział twierdząco już w 2015 roku. Zastrzegł się jednak, że śmiech w żadnym razie nie może oznaczać braku szacunku dla ofiar działania wspomnianych służb.

Zgodnie ze stwierdzeniem gen. Czesława Kiszczaka: „Informacja pomyślana była jako jedna z ważnych form bieżącego informowania naczelnych władz politycznych i państwowych o problemach, zwłaszcza zagrożeniowych, pozostających w zainteresowaniu resortu spraw wewnętrznych”. Stan wojenny był pierwszym tak znaczącym wydarzeniem politycznym, które regularnie prezentowano w kolejnych numerach periodyku.

Książka składa się ze 115 opowieści opartych na fragmentach 272 "Informacji Dziennych" obejmujących okres od 13 grudnia 1981 roku do 22 lipca 1983 roku. Ilustrują one resortowy fatalizm, konformizm, manipulację czy ograniczenia intelektualne funkcjonariuszy. Pomagają w zrozumieniu historii gospodarczej i społecznej PRL, jak również oficjalnej propagandy lat stanu wojennego. Czytelnik dowie się z nich również wiele o kondycji, nie tylko moralnej, ówczesnych mieszkańców PRL.

Obraz stanu wojennego zawarty w "Informacjach Dziennych" może się wydać szokujący. Należy jednak pamiętać, że omawiały one jedynie fragment rzeczywistości. Czasem obrzydliwy, czasem budzący zadumę nad ludzkimi postawami. Ale tylko jeden z wielu fragmentów. Większości cytowanych dokumentów władza nie zamierzała ujawniać publicznie. Może zatem dzięki przypomnieniu tej smutno-groteskowej strony stanu wojennego trochę
inaczej będziemy postrzegali rzeczywistość? A zatem, Drogi Czytelniku, jeżeli pamiętasz cokolwiek z obrazów stanu wojennego – zapomnij o wszystkim. I zważ, że granica między groteską a tragedią w służbach specjalnych pozostaje płynna.

******

Our beautiful Poland... Martial law in the distorting(?) mirror of the "Daily Information" of the Ministry of Interior 1981–1983

The publication is based on the analysis of the periodical bulletin of the Polish Ministry of the Interior - the so-called "Daily Information", covering the martial law period in Poland (13 December 13 1981 to 22 July 1983). It consists of 115 short "stories". The subjective selection of quotations from the official ministerial documents shows the sad and grotesque side of the martial law, but on a deeper level it helps to understand the economic and social history of the Polish People's Republic, as well as the official propaganda of this period.

*********

Dr hab. Tytus Jaskułowski – profesor w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Zielonogórskiego, kierownik Katedry Historii Najnowszej i Myśli Politycznej UZ. Studiował politologię i nauki społeczne na Uniwersytecie Gdańskim, Politechnice Gdańskiej oraz na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Rozprawę doktorską obronił w Instytucie Studiów Politycznych PAN, habilitował się na Uniwersytecie Technicznym w Chemnitz.
Specjalizuje się w historii Niemiec, ze szczególnym uwzględnieniem NRD oraz jej służb specjalnych. Członek International Association of Intelligence History.
Autor ponad 150 publikacji, w tym 6 samodzielnych monografii. Polska wersja rozprawy habilitacyjnej Przyjaźń, której nie było. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD wobec MSW 1974–1990, wydana w Wydawnictwach UW, zdobyła tytuł Książki Historycznej Roku 2014. Obecnie pracuje nad drugim tomem polskiej krytycznej edycji raportów tygodniowych wschodnioniemieckiej służby bezpieczeństwa (Stasi)
dotyczących sytuacji w PRL w okresie obowiązywania stanu wojennego.

Spis treści ebooka Piękna nasza Polska cała...

Wstęp 15

A więc wojna: 22.12.1981 29
Adolf: 12.02.1982, 23.05.1982, 27.05.1982, 19.07.1983 31
Akcja Trzeźwość: 11.03.1982, 16.05.1983, 17.05.1983, 24.05.1983 33
Ale jaja: 7.03.1982 37
Antysemityzm: 5.03.1983, 7.04.1983 39
Biblia stalowa: 10.06.1982 40
Bliżej świata: 7.09.1982, 8.09.1982, 12.09.1982 42
Bunt: 29.01.1982, 25.11.1982, 22.12.1982, 7.06.1983, 16.06.1983 45
Cenzura: 6.10.1982, 6.02.1983 49
Chłop żywemu nie przepuści: 5.03.1982, 4.11.1982, 15.09.1982, 12.05.1983
Co wiedziano? 29.08.1982 53
Czarnobyl: 25.08.1982 55
Czas gniewu: 3.03.1982, 7.03.1982, 10.05.1983 56
Definicja postaw: 11.09.1982 59
Dna nie ma: 20.12.1981, 21.12.1981, 7.01.1982, 9.01.1982, 25.01.1982, 3.02.1982, 2.04.1982, 5.10.1982, 12.10.1982, 15.10.1982 60
Dowód: 2.04.1982 64
Drakoński wyrok: 21.03.1983 65
Druga Japonia: 10.01.1982, 11.03.1982, 14.05.1983, 10.06.1983 66
Druga Młodość Chuliganki: 3.05.1982, 21.03.1983 69
Dyscyplina alkoholowa: 21.12.1981 71
Dyskrecja: 10.02.1982, 4.04.1982, 25.06.1983 73
Działacze: 28.05.1983 75
Działalność związkowa: 23.05.1982, 25.05.1982 76
Dzielnica dyplomatyczna: 14.12.1981, 30.12.1981, 2.01.1982, 17.09.1982, 23.12.1982, 12.05.1983, 13.05.1983, 22.07.1983 78
Dzień Kobiet: 28.05.1982 82
Dzień pierwszy: 14.12.1981, 15.12.1981 84
Ekologia wolności: 12.06.1983 87
Eksmisja: 22.05.1982 88
Fake news: 22.01.1982, 31.08.1982 90
Fałszywe światło: 8.11.1982, 31.05.1983 91
Film: 27.05.1983 93
Gospodarka rynkowa: 9.12.1982 94
Infantylność: 9.03.1982, 10.03.1982 95
Inna strona propagandy: 2.06.1983 97
Izba: 26.08.1982, 8.11.1982 99
Kazanie na górze: 21.12.1981 101
Klikowość: 8.09.1982, 11.05.1983 102
Komandosi: 14.05.1983 104
Koniec: 1.07.1983, 19.07.1983, 20.07.1983, 22.07.1983 105
Kradzież zuchwała: 17.02.1982 107
Kradzieże na szkodę społeczną: 27.05.1983 109
Krawat: 5.02.1982 110
Kryptonim „Porządek”: 05.09.1982 111
Kryptonim „Spokój”: 24.11.1982, 28.05.1983 113
Kurier: 20.12.1981 116
Lechu: 21.11.1982, 25.11.1982, 3.01.1983, 26.05.1983 118
Mały sabotaż: 9.02.1982, 22.05.1982, 4.09.1982, 11.09.1982, 2.05.1983, 4.05.1983, 8.05.1983, 19.05.1983 121
Marchew i ciosy karate: 6.01.1982, 15.01.1982, 19.01.1982 124
Marynarze: 9.06.1982 128
Mecze podwyższonego ryzyka 23.05.1983 129
Mord polski: 31.01.1982, 28.02.1982, 14.02.1983, 18.02.1983, 21.05.1983, 10.06.1983 131
Mowa nienawiści: 19.12.1981, 20.01.1982, 2.03.1982, 4.03.1982, 14.03.1982, 26.05.1982, 10.07.1982 133
Na bosaka: 11.09.1982 137
Narada: 2.04.1982 139
Nędza: 13.01.1982 140
Nieświadomość telewizyjna: 7.03.1982, 23.08.1982 141
Nigeryjska perswazja: 3.03.1982 143
Nowy Rok: 30.12.1981, 1.01.1982, 4.02.1982 144
O pomocy nieco inaczej: 4.02.1982 146
Obserwatorzy: 5.11.1982 148
Odezwa: 21.11.1982 150
Ogłoszenia parafialne: 29.01.1982 151
Opozycja totalna: 24.12.1981 152
Osiemdziesiąt milionów – mała (?) reaktywacja: 3.01.1982, 12.01.1982, 12.03.1982, 6.03.1983, 20.07.1983 154
Ozyrys: 3.02.1982 158
Pani tu nie stała: 31.01.1982, 9.02.1982, 5.01.1983 160
Partyzantka: 4.03.1982, 9.10.1982, 22.11.1982 162
Petenci: 15.09.1982, 21.11.1982 164
Pewex: 25.08.1982 165
Pielgrzymka: 15.06.1983, 16.06.1983, 17.06.1983, 18.06.1983, 19.06.1983,
20.06.1983, 21.06.1983, 22.06.1983, 23.06.1983, 24.06.1983, 25.06.1983 167
Pistolet wypalił jakby sam 21.08.1982 179
Plenum: 17.01.1983, 6.02.1983 181
Ploteczki Pana Rzecznika: 12.01.1982, 9.04.1982, 9.02.1983 183
Płaski Węzeł: 16.06.1983 185
Płock: 11.01.1982, 5.02.1982 186
Polityka historyczna: 4.06.1983, 9.06.1983 188
Preludium: 12.12.1981, 13.12.1981 191
Protesty kulinarne: 3.02.1982, 1.04.1982, 2.04.1982, 14.04.1982, 24.04.1982,
6.05.1982, 8.06.1982 197
Prowodyrzy pedagogiczni: 3.03.1982, 5.03.1982 200
Przemyt: 9.02.1982, 8.03.1982, 15.05.1983 203
Przesada: 7.01.1982 205
Przestroga: 7.11.1982 206
Przypadek charakterystyczny: 20.12.1981 208
Radio: 11.07.1982, 1.11.1982, 8.11.1982, 23.11.1982, 30.12.1982 209
Represje: 29.12.1982 212
Rozbój: 4.11.1982 214
Rozmowy kontrolowane – nieco inaczej: 21.12.1982, 24.08.1982, 16.09.1982 215
Salwador 8.03.1983 217
Solidarność: 8.06.1982 219
Sprostowanie: 24.01.1982, 4.02.1982 220
Stonka: 1.06.1983 221
Sylwester: 31.12.1981 222
Sytuacja w szkolnictwie: 11.09.1982 223
Szabla: 1.06.1982, 4.09.1982, 15.10.1982 224
Szpiedzy: 29.01.1982, 7.05.1982, 11.05.1983, 1.06.1983 226
Sztandar: 6.01.1983 229
Śmierć jak kromka chleba: 17.12.1981, 18.12.1981, 19.12.1981, 20.12.1981 230
Środowiska opiniotwórcze: 12.03.1982 233
Święto Zmarłych: 2.11.1982 234
Teatr: 7.01.1982, 3.03.1982, 28.08.1982, 11.09.1982, 3.11.1982, 24.11.1982, 22.01.1983, 26.05.1983 236
Trybuna Ludu – wydanie świąteczne: 11.09.1982, 23.12.1982 240
Tzw. środowisko: 22.12.1982 242
Ucieczka prowincjonalna: 21.01.1982 244
Ulotki: 7.01.1982, 3.01.1983 245
W zasadzie: 27.12.1982, 28.12.1982 248
Walka: 16.12.1981 251
Wiarygodność: 2.01.1982, 6.01.1983, 30.05.1983, 17.06.1983 252
Wroga działalność: 18.02.1983 254
Wypłata: 1.02.1982, 10.10.1982 256
Wyprawka: 24.05.1983 258
Zachód, czyli Chiny: 16.12.1981, 8.01.1982, 24.08.1982, 30.11.1982 259
Zdumienie: 26.08.1982 262
Złość: 09.06.1983 263
ZOMOZA: 14.02.1982, 29.04.1982, 2.05.1982, 3.05.1982, 4.05.1982, 26.05.1982,
2.09.1982, 14.02.1983, 2.05.1983 264
Żeby nie było śladów: 15.05.1983, 18.05.1983, 19.05.1983, 20.05.1983, 1.07.1983 271
Żywiec: 3.11.1982, 23.11.1982 274
Zamiast zakończenia 276

Podziękowania 279
Przypisy 283
Bibliografia 321