ebook Przyjaźń, której nie było Tytus Jaskułowski

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2014

Publikacja poświęcona relacjom wschodnioniemieckich i PRL-owskich resortów bezpieczeństwa w okresie obowiązywania międzyministerialnej umowy o współpracy tych instytucji. Powstała na podstawie analizy porównawczej akt obu służb, uzupełnionej o rozmowy ze świadkami, m.in. tajnymi współpracownikami oraz kadrowymi oficerami MSW. Badania autora pozwoliły na podważenie tezy o znacznych możliwościach operacyjnych Stasi w PRL oraz umożliwiły prezentację, całkowicie nieznanych opinii publicznej, rodzajów aktywności MSW skierowanych przeciwko NRD, włącznie z działalnością podwójnych agentów.

Ponad dwie dekady od transformacji ustrojowej NRD i PRL stało się możliwe dokonanie nowej, krytycznej analizy relacji między służbami specjalnymi tych jedynie formalnie zaprzyjaźnionych państw. Wbrew obiegowym opiniom w relacjach tych nic nie było takie, za jakie uchodziło. Badania autora pokazały, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wcale nie było ani bezczynne, ani tym bardziej bezbronne wobec ofensywnej działalności Stasi w stosunku do Polski. Co więcej, MSW potrafiło działać tak samo zdecydowanie przeciwko NRD, jak służby tej ostatniej przeciwko PRL. Historia kontaktów między MSW a MfS to zatem historia oficjalnej hipokryzji, współpracy w minimalnym zakresie w porównaniu z tym, co robiono samodzielnie oraz permanentnych konfliktów. To historia przyjaźni, której nigdy nie było. Historia MSW, które wobec NRD nie było wcale tak słabe oraz Stasi, która, przynajmniej w PRL, nie była tak silna, jak do tej pory uważano.

Szpiegostwo wśród przyjaciół było i jest politycznie tolerowane. Nawet wśród przyjaciół tolerancja ma jednak swoje granice.

KSIĄŻKA HISTORYCZNA ROKU 2014!

*********

Friendship that never existed. Ministry of State Security of the GDR towards the Polish Ministry of Internal Affairs 1974-1990

The publication is devoted to relations between the GDR and PRL ministries of security when there was an agreement on cooperation of these two institutions. The book was written on the basis of a comparative analysis of both services files, supplemented by the interviews with secret collaborators, officers of the Ministry of the Interior etc.

Spis treści ebooka Przyjaźń, której nie było

Wstęp 7

ROZDZIAŁ I: Teoria, aktorzy, pierwsze kontakty 19
1.1. Zagadnienie „współpracy tajnych służb” – rozważania teoretyczne 19
1.2. MSW i MfS w perspektywie porównawczej 37
1.3. Resorty bezpieczeństwa PRL i NRD – zarys relacji do 1974 r. 52

ROZDZIAŁ II: Dyplomacja tajnych służb 101
2.1. Podstawy prawne stosunków między MfS a MSW 101
2.2. Ideologiczny rytuał? Kontakty przedstawicieli MfS i MSW na szczeblu kierowniczym 124
2.3. Wytyczne kierownictwa MfS dotyczące polityki wobec PRL 160

ROZDZIAŁ III: Wspólnota interesów? (I) – Służby obce 181
3.1. Współpraca wywiadowcza i kontrwywiadowcza 183
3.2. Wymiana raportów politycznych 227
3.3. Kooperacja w zakresie techniki specjalnej i radiokontrwywiadu 238

ROZDZIAŁ IV: Wspólnota interesów? (II) – Zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne 260
4.1. Opozycja antysystemowa 260
4.2. Kościoły i związki wyznaniowe 284
4.3. Infiltracja obywateli 305
4.4. Nadzór granicy państwowej 324
4.5. Kontrola gospodarek narodowych 342

ROZDZIAŁ V: Działania ofensywne przeciwko PRL i obrona przed nimi 361
5.1. Działania we własnym kraju i poza nim 362
5.2. Agentura 391
5.3. Recepcja państwa sąsiada przez MfS/MSW 419

Zakończenie – współpraca nakazana 449
Źródła/bibliografia 459
Indeks osobowy 475
Wykaz skrótów 483