ebook Pieśń i moc Igor Piotrowski

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2012

Praca o fenomenie funkcjonowania w kulturze polskiej dwóch pieśni Franciszka Karpińskiego, Porannej i Wieczornej. Kluczem do zrozumienia recepcji tych pieśni jest ich codzienność, tzn. występowanie (w formie śpiewanej) w różnych sytuacjach i okolicznościach życiowych.

Książka przedstawia dzieje powszechnej i długotrwałej popularności dwóch krótkich utworów napisanych u schyłku osiemnastego stulecia. Po analizie licznych źródeł: literatury pięknej, piśmiennictwa dokumentu osobistego, druków i pism urzędowych, śpiewników i modlitewników oraz relacji prasowych autor rekonstruuje sposoby funkcjonowania Pieśni porannej i Pieśni wieczornej w polskim społeczeństwie ostatnich dwu wieków. Opowieść o pieśniach Franciszka Karpińskiego jest opowieścią o ich śpiewaniu, o ich trwaniu w codzienności i odświętności, o ich adaptacji w zmieniających się okolicznościach.

Spis treści ebooka Pieśń i moc

Pieśń i moc 7

Pieśni codzienne 7
Nienapisana historia 12
Typy źródeł 14
Pojęcie „obiegu” 16
Kręgi inspiracji 19
„Duch Świata” 22

Rozdział I. Pieśni anonimowe autorstwa Franciszka Karpińskiego 25

Kancjonał autorski a pieśni dla ludu – wokół tradycji gatunku w kulturze staropolskiej 25
Oświeceniowe i sentymentalne impulsy 33
Tradycje psalmiczne 39
Pieśni codzienne a wzorzec brewiarzowy 51
„Antologia motywów hejnałowych” 56
Summa tradycji – ku analizie „pieśni w działaniu” 65
Pieśni jako modlitwy 72
Pieśni jako pieśni 77
Anonimowość pieśni codziennych 81

Rozdział II. Pieśni jako wehikuł. Śpiewanie liturgiczne, paraliturgiczne i pozaliturgiczne pieśni codziennych Franciszka Karpińskiego 83

Obieg kościelny pieśni codziennych 83
Formy uczestnictwa w liturgii. Śpiew jako sposób participatio? 88
Pieśni codzienne a liturgia 98
Obok liturgii i poza nią – przygodność pieśni 106
Śpiewniki, modlitewniki, druki ulotne 110
Pielgrzymka, czyli Kościół w drodze 126
Polskość pieśni a ich ekumenizm 139
Kopuła wzniosłości. Wokół pobożności prywatnej 144
Pieśni jako wehikuł 148

Rozdział III. Zbłądzić pod strzechy. Obieg folklorystyczny pieśni codziennych 150

Projektowany odbiorca i pierwsze ambiwalencje 150
Próba przeglądu 154
Pieśni codzienne a folklory 167
„Idealne teksty folkloru” 172
Jak działać pieśniami? 175
Zbłądzić pod strzechy. Wokół pewnej metafory 184
Nieodzyskany świat 192

Rozdział IV. „Biblia narodowej pamięci”. Pieśni codzienne w obiegu publicznym, śpiewnik narodowy i dziewiętnastowieczna codzienność 194

Dziewiętnastowieczny obieg publiczny i instytucjonalny – dwa przybliżenia 194
My chcemy Boga 201
Odświętność i codzienność. O pojęciu „śpiewnika narodowego” 206
Obieg szkolny 215
Świat wartości ewokowanych przez pieśni codzienne 236
Moc języka. Wspólnota fatyczna? 247

Rozdział V. Komu ranne wstają zorze. O wykonywaniu pieśni codziennych w XX wieku 251

Karpiński na ławie oskarżonych 251
Śpiew pieśni jako część harcerskiego rytuału obozowego 267
Dom, Kościół, państwo. Pieśni Karpińskiego i międzywojenna codzienność 282
Selva selvaggia XX wieku 303
Między marginalizacją a kanonizacją liturgiczną 327
Restauracje, residua, ślady 330

Pieśń i działanie – o wykonywaniu pieśni polskich w XIX i XX wieku 335

Podziękowania 344

Bibliografia 346

Indeks osób 369