ebook Pisma literackie i estetyczne Izabela Czartoryska

O twórczyni Puław i Powązek, arystokratce działającej dla ojczyzny, jednej z nielicznych Polek-uosobień swego czasu, Stanisław Wasylewski napisał:
"Gdyby chcieć wskazać jaką postać niewieścią, najlepiej ujawniającą, najobficiej skupiającąwszystkie rysy czasu tego, to nią może być tylko ona jedna. Standard woman,godna medalu z napisem: vivere ausae… ta, która odważyła się być żywą! Biografiaksiężnej generałowej to zaiste brewiarz epoki – jej profil duchowy, to prawie wypadkowawszystkich linii charakterystycznych ery stanisławowskiej! Wspaniałe, występne,najmilsze, nieznośne i wszystkie znamiona XVIII wieku zbiegły się w tym usposobieniui temperamencie. (…) Chodziła po świecie lat dziewięćdziesiąt z górą. Od Augusta IIIdo Metternicha, od markizy Pompadour do Makryny Mieczysławskiej, widziała Wolterai Chopina, kosynierów Kościuszki i emisariuszów Zaliwskiego, Katarzynę II i Napoleona.Przeżyła epokę saską, barską, listopadową. Pisano, mówiono o puławskiej pani tyledobrego i złego, osobiście przeszła takie tragedie, farsy, wodewile, że można by tym obdzielićdziesięć innych kobiet i jeszcze starczyłoby na jedenastą".