ebook Podpis elektroniczny w obrocie prawnym Jacek Janowski

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2007

Publikacja poświęcona jest skomplikowanym technologiom informatycznym oraz zawiłym regulacjom prawnym uwierzytelniania dokumentów elektronicznych za pomocą podpisu elektronicznego.
Temat pracy przedstawiono w trzech aspektach: ogólno - poglądowym, techniczno - organizacyjnym i formalnoprawnym. Zasadniczą część książki poświęcono wyróżnieniu i omówieniu zwykłego, bezpiecznego oraz kwalifikowanego podpisu elektronicznego w świetle ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym oraz w nawiązaniu do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 grudnia 1999 r. o wspólnotowej infrastrukturze podpisów elektronicznych.

Książka prezentuje jedynie podstawowe zagadnienia składające się na prawo podpisu elektronicznego, gdyż została przygotowana nie tylko dla studentów prawa i administracji, ale również innych kierunków, takich jak ekonomia czy marketing i zarządzanie.

Książka dostępna także w wersji elektronicznej. Kliknij i sprawdź ---&gt,

Spis treści ebooka Podpis elektroniczny w obrocie prawnym

Wykaz skrótów
str. 15

Akty prawne
str. 15
Czasopisma
str. 16
Inne
str. 17

Od autora
str. 19

Wstęp
str. 21

Rozdział I
Podpis i jego rodzaje
str. 25

1. Pojęcie podpisu w ogólności
str. 25
1.1. Wstępny opis podpisu
str. 25
1.2. Struktura podpisu
str. 26
1.3. Istota podpisu
str. 27
1.4. Sposoby definiowania podpisu
str. 28
1.5. Konsekwencje prawne różnego ujęcia podpisu
str. 28
1.6. Funkcje podpisu
str. 29
1.7. Rola podpisu
str. 31
1.8. Rodzaje podpisów
str. 32
2. Podpis własnoręczny
str. 33
2.1. Definicja podpisu własnoręcznego
str. 33
2.2. Podpis własnoręczny a inne sposoby znakowania
str. 34
2.3. Zastępcze postacie podpisu
str. 35
2.4. Parafy
str. 35
2.5. Kopia podpisu własnoręcznego
str. 36
2.6. Wymogi pewności podpisu własnoręcznego
str. 36
3. Podpis elektroniczny
str. 37
3.1. Definicja podpisu elektronicznego
str. 37
3.2. Rodzaje podpisów elektronicznych
str. 38
3.3. Ujęcia podpisu elektronicznego
str. 40
3.4. Interpretacja ujęć podpisu elektronicznego
str. 41
3.5. Zastosowanie ściśle pojętego podpisu elektronicznego
str. 42
4. Podpis własnoręczny a podpis elektroniczny
str. 43
4.1. Pojawienie się podpisu elektronicznego obok podpisu własnoręcznego
str. 43
4.2. Rozróżnienie podpisu elektronicznego i własnoręcznego
str. 44
4.3. Cechy wspólne podpisu elektronicznego i własnoręcznego
str. 45
4.4. Cechy różne podpisu elektronicznego i własnoręcznego
str. 47
4.5. Posługiwanie się podpisem elektronicznym i podpisem własnoręcznym
str. 48
4.6. Podpis własnoręczny i elektroniczny a pieczęć
str. 49
4.7. Istota różnicy pomiędzy podpisem elektronicznym a własnoręcznym
str. 50

Rozdział II
Technologia i organizacja podpisu elektronicznego
str. 53

1. Mechanizm podpisu elektronicznego
str. 53
1.1. Podstawowe elementy działania podpisu elektronicznego
str. 53
1.2. Zasadnicze etapy obsługi podpisu elektronicznego
str. 55
1.3. Bezpieczeństwo podpisu elektronicznego
str. 56
1.4. Zastosowanie technologii podpisu elektronicznego
str. 58
2. Algorytm kryptograficzny a podpis elektroniczny
str. 59
2.1. Kryptologia
str. 59
2.2. Szyfrowanie i deszyfrowanie dokumentu
str. 59
2.3. Elementy kryptosystemu podpisu elektronicznego
str. 60
2.4. Algorytm kryptograficzny
str. 61
2.5. Kryptografia asymetryczna
str. 62
2.6. Standardy algorytmów kryptograficznych
str. 64
3. Funkcja skrótu a podpis elektroniczny
str. 65
3.1. Przyspieszenie szyfrowania za pomocą funkcji skrótu
str. 65
3.2. Istota funkcji skrótu
str. 65
3.3. Legalna definicja funkcji skrótu
str. 66
3.4. Funkcja skrótu SHA-I
str. 66
3.5. Wykorzystanie funkcji skrótu w podpisie
str. 67
3.6. Weryfikacja podpisu elektronicznego przez porównanie skrótów
str. 68
3.7. Analogia pomiędzy skrótem a odciskiem palca
str. 68
4. Składanie i weryfikacja podpisu elektronicznego
str. 69
4.1. Etapy składania i weryfikacji podpisu elektronicznego
str. 69
4.2. Podpisanie i nadanie dokumentu elektronicznego
str. 70
4.3. Wielokrotny podpis elektroniczny
str. 72
4.4. Odbieranie i weryfikowanie dokumentu elektronicznego
str. 72
5. Zaufana strona trzecia
str. 74
5.1. Pojęcie infrastruktury klucza publicznego
str. 74
5.2. Pojęcie zaufanej strony trzeciej klucza publicznego
str. 75
5.3. Uczestnicy posługiwania się podpisem elektronicznym
str. 75
5.4. Modele infrastruktury klucza publicznego
str. 76
5.5. Rola urzędów certyfikacji
str. 77
5.6. Hierarchia urzędów certyfikacji
str. 77
5.7. Uwierzytelnianie się urzędów certyfikacji
str. 78
6. Certyfikat podpisu elektronicznego
str. 79
6.1. Rodzaje certyfikatów
str. 79
6.2. Zastosowanie certyfikatu do podpisu elektronicznego
str. 79
6.3. Definicja certyfikatu podpisu elektronicznego
str. 80
6.4. Składniki certyfikatu podpisu elektronicznego
str. 81
6.5. Wykorzystywanie certyfikatu podpisu elektronicznego
str. 82
6.6. Proces wystawiania certyfikatu podpisu elektronicznego
str. 82
6.7. Polityka certyfikacji
str. 83

Rozdział III
Prawna regulacja podpisu elektronicznego
str. 84

1. Przebieg prawnej regulacji podpisu elektronicznego
str. 84
1.1. Ryzyko uznania podpisu elektronicznego
str. 84
1.2. Podpis elektroniczny w społeczeństwie informacyjnym
str. 85
1.3. Historia prawnej regulacji podpisu elektronicznego
str. 85
1.4. Pierwszy akt prawny o podpisie elektronicznym
str. 87
1.5. Modele prawnej regulacji podpisu elektronicznego
str. 88
1.6. Modelowe prawo UNCITRAL
str. 89
1.7. Prawna regulacja podpisu a ustalanie pochodzenia i prawdziwości oświadczeń
str. 90
2. Podpis elektroniczny w Europie
str. 91
2.1. Dyrektywa UE o podpisie elektronicznym
str. 91
2.2. Charakterystyka dyrektywy o podpisie elektronicznym
str. 92
2.3. Zasady naczelne dyrektywy o podpisie elektronicznym
str. 93
2.4. Definicja podpisu elektronicznego w dyrektywie o podpisie elektronicznym
str. 94
2.5. Stosowanie podpisu elektronicznego w dyrektywie o podpisie elektronicznym
str. 96
2.6. Zobowiązanie państw członkowskich UE
str. 97
3. Przepisy polskie o podpisie elektronicznym
str. 98
3.1. Wprowadzenie przepisów o podpisie elektronicznym
str. 98
3.2. Cele ustawowej regulacji podpisu elektronicznego
str. 99
3.3. Zakres unormowania podpisu elektronicznego
str. 100
3.4. Zasady unormowania podpisu elektronicznego
str. 101
3.5. Rodzaje podpisów elektronicznych w prawie polskim
str. 102
3.6. Szczególne unormowania podpisu elektronicznego
str. 103

Rozdział IV
Zwykły podpis elektroniczny
str. 106

1. Pojęcie zwykłego podpisu elektronicznego
str. 106
1.1. Definicja zwykłego podpisu elektronicznego
str. 106
1.2. Zakres definicji zwykłego podpisu elektronicznego
str. 108
1.3. Funkcje zwykłego podpisu elektronicznego
str. 109
1.4. Rodzaje zwykłych podpisów elektronicznych
str. 110
2. Składanie zwykłego podpisu elektronicznego
str. 111
2.1. Definicja składania podpisu elektronicznego
str. 111
2.2. Osoba składająca podpis elektroniczny
str. 113
2.3. Dane służące do składania podpisu elektronicznego
str. 115
2.4. Urządzenia służące do składania podpisu elektronicznego
str. 116
3. Weryfikacja zwykłego podpisu elektronicznego
str. 117
3.1. Definicja weryfikacji podpisu elektronicznego
str. 117
3.2. Podmiot weryfikujący podpis elektroniczny
str. 118
3.3. Dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego
str. 119
3.4. Urządzenia służące do weryfikacji podpisu elektronicznego
str. 120
4. Certyfikat zwykły
str. 120
4.1. Pojęcie certyfikatu zwykłego
str. 120
4.2. Wydawanie certyfikatów zwykłych
str. 121
4.3. Ważność certyfikatów zwykłych
str. 123
4.4. Informacja o ważności certyfikatu zwykłego
str. 124
4.5. Modele zaufania certyfikatom
str. 125
4.6. Poświadczenie elektroniczne
str. 126
4.7. Zaświadczenie certyfikacyjne
str. 127
5. Usługi certyfikacyjne
str. 128
5.1. Definicja usług certyfikacyjnych
str. 128
5.2. Świadczenie usług certyfikacyjnych
str. 128
5.3. Podmioty świadczące usługi certyfikacyjne
str. 129
5.4. Odbiorcy usług certyfikacyjnych
str. 130
5.5. Znakowanie czasem
str. 131
5.6. Rola znacznika czasu
str. 133
5.7. Inne usługi certyfikacyjne
str. 135

Rozdział V
Bezpieczny podpis elektroniczny
str. 137

1. Pojęcie bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 137
1.1. Szczególna postać podpisu elektronicznego
str. 137
1.2. Definicja bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 138
1.3. Neutralność technologiczna definicji bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 139
1.4. Bezpieczny podpis elektroniczny a biometria
str. 140
1.5. Cechy bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 141
2. Składanie bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 142
2.1. Unormowanie składania bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 142
2.2. Dane służące do składania bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 143
2.3. Cechy danych służących do składania bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 144
2.4. Bezpieczne urządzenia służące do składania podpisu elektronicznego
str. 146
2.5. Kontrola nad urządzeniami służącymi do złożenia bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 147
2.6. Dostępność bezpiecznych urządzeń służących do składania podpisu elektronicznego
str. 149
2.7. Składniki bezpiecznych urządzeń służących do składania podpisu elektronicznego
str. 149
2.8. Wymagania dotyczące komponentu technicznego
str. 150
2.9. Bezpieczna ścieżka uwierzytelnienia
str. 151
2.10. Masowe składanie bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 152
3. Weryfikacja bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 153
3.1. Przebieg weryfikacji bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 153
3.2. Dane służące do weryfikacji bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 155
3.3. Bezpieczne urządzenia służące do weryfikacji podpisu elektronicznego
str. 156
3.4. Składniki bezpiecznych urządzeń służących do weryfikacji podpisu elektronicznego
str. 157
3.5. Potwierdzenie danych służących do weryfikacji bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 158
3.6. Wyniki weryfikacji bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 159
3.7. Wpływ ważności certyfikatu na wyniki weryfikacji bezpiecznego podpisu elektronicznego
str. 160

Rozdział VI
Kwalifikowany podpis elektroniczny
str. 162

1. Pojęcie kwalifikowanego podpisu elektronicznego
str. 162
1.1. Definicja kwalifikowanego podpisu elektronicznego
str. 162
1.2. Wymagania gwarantujące pewność kwalifikowanego podpisu elektronicznego
str. 163
1.3. Kwalifikowany certyfikat
str. 164
1.4. Udostępnienie kwalifikowanego certyfikatu
str. 165
1.5. Obowiązek wskazania lub podania kwalifikowanego certyfikatu
str. 166
1.6. Obligatoryjna zawartość kwalifikowanego certyfikatu
str. 167
1.7. Fakultatywna zawartość kwalifikowanego certyfikatu
str. 169
1.8. Format kwalifikowanego certyfikatu
str. 170
2. Ważność kwalifikowanego certyfikatu
str. 172
2.1. Przypadki wyłączenia albo ograniczenia ważności kwalifikowanego certyfikatu
str. 172
2.2. Przypadki unieważnienia kwalifikowanego certyfikatu
str. 173
2.3. Unieważnienie kwalifikowanego certyfikatu z powodu utraty pełnej zdolności do czynności prawnych
str. 174
2.4. Unieważnienie kwalifikowanego certyfikatu w razie upublicznienia klucza prywatnego
str. 174
2.5. Unieważnienie certyfikatu kwalifikowanego na wniosek
str. 175
2.6. Zawieszenie kwalifikowanego certyfikatu
str. 176
2.7. Przebieg zawieszenia lub unieważnienia certyfikatu
str. 177
2.8. Wpływ ważności kwalifikowanego certyfikatu na skuteczność kwalifikowanego podpisu elektronicznego
str. 178
2.9. Lista unieważnionych i zawieszonych certyfikatów
str. 179
3. Kwalifikowane podmioty świadczące usługi certyfikacyjne
str. 181
3.1. Systemy świadczenia usług certyfikacyjnych
str. 181
3.2. Definicja kwalifikowanego podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne
str. 182
3.3. Uprawnienia kwalifikowanego podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne
str. 183
3.4. Obowiązki kwalifikowanego podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne
str. 185
3.5. Obowiązek opracowania polityki certyfikacji
str. 187
3.6. Obowiązek zachowania tajemnicy
str. 189
3.7. Obowiązek archiwizacji
str. 190
3.8. Udostępnianie danych osobowych właścicieli certyfikatów kwalifikowanych
str. 192
4. Uzyskanie statusu kwalifikowanego podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne
str. 194
4.1. Dopuszczenie do świadczenia kwalifikowanych usług certyfikacyjnych
str. 194
4.2. Akredytacja podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne
str. 195
4.3. Wpis do rejestru kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne
str. 196
4.4. Wydawanie zaświadczeń certyfikacyjnych
str. 198
4.5. Dane służące do składania poświadczenia elektronicznego
str. 199
4.6. Dane służące do weryfikacji poświadczenia elektronicznego
str. 200
4.7. Rodzaje zaświadczeń certyfikacyjnych
str. 201
4.8. Powierzenie zadań przez ministra właściwego do spraw gospodarki
str. 202
5. Nadzór nad kwalifikowanymi podmiotami świadczącymi usługi certyfikacyjne
str. 203
5.1. Narzędzia nadzoru nad podmiotami świadczącymi usługi certyfikacyjne
str. 203
5.2. Niezgodna z prawem działalność podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne
str. 205
5.3. Unieważnienie zaświadczenia certyfikacyjnego
str. 206
6. Umowa o wydanie certyfikatu kwalifikowanego
str. 208
6.1. Warunki wydania certyfikatu kwalifikowanego
str. 208
6.2. Umowa o wydanie certyfikatu
str. 208
6.3. Strony umowy o wydanie certyfikatu
str. 209
6.4. Obowiązek informacyjny wystawcy certyfikatu
str. 210
6.5. Zgoda na wykorzystywanie danych do weryfikacji podpisu elektronicznego
str. 211
6.6. Forma umowy o wydanie certyfikatu
str. 212
6.7. Ważność umowy o wydanie certyfikatu
str. 213
7. Odpowiedzialność związana ze świadczeniem usług certyfikacyjnych
str. 214
7.1. Ogólny zakres zastosowania odpowiedzialności podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne
str. 214
7.2. Przypadki zastosowania odpowiedzialności podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne
str. 216
7.3. Odpowiedzialność w razie przekroczenia warunków certyfikatu
str. 217
7.4. Odpowiedzialność z tytułu prawdziwości danych zawartych w certyfikacie
str. 218

Rozdział VII
Obrót prawny z wykorzystaniem podpisu elektronicznego
str. 219

1. Skutki prawne podpisu elektronicznego
str. 219
1.1. Rola podpisu elektronicznego w obrocie prawnym
str. 219
1.2. Implementacja prawa międzynarodowego
str. 220
1.3. Idea zrównania podpisu elektronicznego i własnoręcznego
str. 222
1.4. Sposoby rozumienia dokumentu elektronicznego
str. 223
1.5. Zasada równoważności podpisu elektronicznego
str. 224
1.6. Istota skutków prawnych podpisu elektronicznego
str. 225
1.7. Zróżnicowanie zastosowania podpisów elektronicznych
str. 226
1.8. Skuteczność w czasie złożenia kwalifikowanego podpisu elektronicznego
str. 227
1.9. Skutek prawny złożenia zwykłego podpisu elektronicznego
str. 228
1.10. Moc dowodowa niekwalifikowanego podpisu elektronicznego
str. 230
1.11. Sprawdzenie skuteczności danych opatrzonych kwalifikowanym podpisem elektronicznym
str. 231
1.12. Skutki prawne znakowania czasem
str. 234
1.13. Zastosowanie unormowań skutków prawnych znakowania czasem
str. 236
2. Domniemania dotyczące chwili złożenia podpisu elektronicznego
str. 238
2.1. Rodzaje domniemań dotyczących podpisu elektronicznego
str. 238
2.2. Domniemanie integralności danych
str. 239
2.3. Domniemanie dotyczące osoby uwidocznionej w certyfikacie
str. 240
2.4. Domniemanie dotyczące urządzeń i danych
str. 241
2.5. Domniemanie dotyczące chwili złożenia podpisu elektronicznego
str. 242
3. Moc dowodowa dokumentu elektronicznego
str. 245
3.1. Pojęcie dowodu w podpisie elektronicznym
str. 245
3.2. Problemy wykorzystania dokumentów wprowadzanych do sieci
str. 246
3.3. Moc dowodowa w zależności od rodzaju podpisu elektronicznego
str. 248
3.4. Dokument urzędowy i dokument prywatny
str. 249
3.5. Dowód istnienia danych w określonym czasie
str. 251
3.6. Dowód elektroniczny w postępowaniu cywilnym
str. 253
3.7. Dowód elektroniczny w postępowaniu administracyjnym
str. 254
3.8. Niezaprzeczalność autorstwa i zapoznania się z dokumentem
str. 254
4. Złożenie podpisu elektronicznego przez osobę nieuprawnioną
str. 256
4.1. Posłużenie się podpisem przez osobę nieuprawnioną
str. 256
4.2. Prawnokarna ocena użycia podpisu elektronicznego przez osobę nieuprawnioną w ustawie o podpisie elektronicznym
str. 258
4.3. Prawnokarna ocena użycia podpisu elektronicznego przez osobę nieuprawnioną w kodeksie karnym
str. 260
4.4. Prawnocywilna ocena użycia podpisu elektronicznego przez osobę nieuprawnioną
str. 262
4.5. Dobrowolne udostępnienie urządzeń i danych do składania podpisu
str. 263
4.6. Samowolne przejęcie danych i urządzeń do składania podpisu elektronicznego
str. 264
4.7. Prawnoadministracyjna ocena użycia podpisu elektronicznego przez osobę nieuprawnioną
str. 265
4.8. Odpowiedzialność za sfałszowanie znacznika czasu
str. 266
5. Podpis elektroniczny w obrocie prawnym
str. 268
5.1. Możliwości posługiwania się dokumentami elektronicznymi przed wejściem w życie ustawy o podpisie elektronicznym
str. 268
5.2. Możliwości posługiwania się dokumentami elektronicznymi po wejściu w życie ustawy o podpisie elektronicznym
str. 269
5.3. Ograniczenia zastosowania dokumentu elektronicznego
str. 270
5.4. Podpis elektroniczny w prawie cywilnym
str. 271
5.5. Podpis elektroniczny w prawie papierów wartościowych
str. 272
5.6. Podpis elektroniczny w prawie administracyjnym
str. 274
5.7. Podpis elektroniczny w prawie podatkowym
str. 275
5.8. Zastosowanie podpisu elektronicznego do faktur
str. 277
5.9. Podpis elektroniczny w kontroli finansowej
str. 278
5.10. Podpis elektroniczny w kontaktach z PFRON-em
str. 279
6. Podpis elektroniczny a forma czynności prawnej
str. 280
6.1. Elektroniczne czynności prawne
str. 280
6.2. Forma prawna elektronicznej czynności prawnej
str. 281
6.3. Postać elektroniczna i forma elektroniczna w przepisach
str. 283
6.4. Elektroniczna postać a elektroniczna forma oświadczenia woli
str. 284
6.5. Obligatoryjne zastosowanie podpisu elektronicznego
str. 285
6.6. Złagodzenie wymogu stosowania kwalifikowanego podpisu elektronicznego
str. 287
6.7. Konstytutywna rola podpisu elektronicznego
str. 288
6.8. Stanowiska w zakresie zastosowania kwalifikowanego podpisu elektronicznego
str. 290
6.9. Sytuacje zastosowania podpisu elektronicznego
str. 291
6.10. Elektroniczna postać formy szczególnej pisma z datą pewną
str. 292
7. Elektroniczny obrót notarialny
str. 293
7.1. Istota elektronicznego obrotu notarialnego
str. 293
7.2. Elektroniczny akt notarialny
str. 295
7.3. Udział notariusza w elektronicznym obrocie prawnym
str. 296
7.4. Konieczność posługiwania się elektronicznymi środkami komunikacji przez notariuszy
str. 297
7.5. Problemy związane z elektronicznym aktem notarialnym
str. 298
7.6. Zasięg formalny elektronicznego obrotu prawnego
str. 298

Zakończenie
str. 301

Bibliografia
str. 305

Literatura podstawowa
str. 305
Literatura uzupełniająca
str. 305
Literatura pozostała
str. 306

Akty prawne
str. 311

Podstawowe akty prawne
str. 311
Uzupełniające akty prawne
str. 311
Pozostałe akty prawne
str. 312