ebook Podstawy biologii człowieka Hanna Mizgajska-Wiktor, Wojciech Jarosz, Renata Fogt-Wyrwas

Spis treści ebooka Podstawy biologii człowieka

Przedmowa XI
1. Budowa i funkcje komórki Renata Fogt-Wyrwas 1
1.1. Budowa i właściwości błon biologicznych 3
1.1.1. Modele budowy błony 3
1.1.2. Transport błonowy substancji drobnocząsteczkowych 7
1.1.3. Transport makrocząstek i cząstek 12
Pytania 15
1.2. Cytoplazma 16
1.2.1. Skład chemiczny i właściwości cytozolu 16
1.2.2. Organelle komórkowe 18
Pytania 36
1.3. Jądro komórkowe 37
1.3.1. Budowa jądra 38
Pytania 43
1.4. Kwasy nukleinowe 44
1.4.1. Budowa DNA 44
1.4.2. Replikacja DNA 46
1.4.3. Budowa RNA 49
1.4.4. Transkrypcja 51
1.4.5. Dojrzewanie RNA 53
1.4.6. Kod genetyczny 56
1.4.7. Translacja 58
Pytania 60
1.5. Cykl życiowy komórki 60
1.5.1. Podział mitotyczny 63
1.5.2. Podział mejotyczny 65
Pytania 70
1.6. Rodzaje śmierci komórki 71
1.7. Komórki macierzyste 74
Pytania 76
Literatura uzupełniająca 76
2. Tkanki Wojciech Jarosz 77
2.1. Tkanka nabłonkowa 77
2.1.1. Budowa tkanki nabłonkowej 78
2.1.2. Klasyfikacja nabłonków 82
2.1.3. Funkcje nabłonków 86
2.1.4. Odnowa i regeneracja komórek tkanki nabłonkowej 87
Pytania 89
2.2. Tkanka łączna 89
2.2.1. Tkanka łączna właściwa 90
2.2.2. Tkanka łączna galaretowata 96
2.2.3. Tkanka siateczkowata 96
2.2.4. Tkanka tłuszczowa 96
2.2.5. Tkanka chrzęstna 99
2.2.6. Tkanka kostna 104
Pytania 110
2.3. Krew i limfa 110
2.3.1. Osocze 111
2.3.2. Erytrocyty 112
2.3.3. Leukocyty 115
2.3.4. Trombocyty 122
2.3.5. Funkcje krwi 124
2.3.6. Limfa 126
Pytania 126
2.4. Tkanka mięśniowa 126
2.4.1. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa 127
2.4.2. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana sercowa 134
2.4.3. Tkanka mięśniowa gładka 136
Pytania 138
2.5. Tkanka nerwowa 138
2.5.1. Budowa komórki nerwowej 138
2.5.2. Przewodzenie impulsu przez neuron 142
2.5.3. Synapsa nerwowa 145
2.5.4. Odruch i łuk odruchowy 147
2.5.5. Komórki neurogleju 149
2.5.6. Regeneracja tkanki nerwowej 150
Pytania 151
Literatura uzupełniająca 152
3. Gruczoły wydzielania wewnętrznego Wojciech Jarosz 153
3.1. Hormony 153
3.2. Przysadka mózgowa 156
3.3. Szyszynka 160
3.4. Tarczyca 161
3.5. Przytarczyce 164
3.6. Nadnercza 165
3.7. Wyspy trzustkowe 167
Pytania 170
Literatura uzupełniająca 171
4. Rozmnażanie i rozwój Hanna Mizgajska-Wiktor 173
4.1. Gonada męska 173
4.1.1. Budowa jądra 173
4.1.2. Spermatogeneza 176
4.1.3. Hormony jądra 180
Pytania 181
4.2. Gonada żeńska 182
4.2.1. Budowa jajnika 182
4.2.2. Hormonalna regulacja cyklu jajnikowego 187
Pytania 191
4.3. Rozwój zarodkowy 191
4.3.1. Zapłodnienie 192
4.3.2. Bruzdkowanie (blastulacja) 193
4.3.3. Powstawanie listków zarodkowych – gastrulacja 196
4.3.4. Organogeneza i histogeneza 199
4.3.5. Błony płodowe 200
4.3.6. Łożysko 200
Pytania 205
Literatura uzupełniająca 206
5. Zmienność i dziedziczność Hanna Mizgajska-Wiktor 207
5.1. Podstawy genetyki mendlowskiej 207
5.1.1. Podstawowe pojęcia genetyczne 208
5.1.2. Prawa Mendla 209
5.1.3. Reguły mendlowskie 210
Pytania 216
5.2. Współdziałanie genów 216
5.2.1. Geny polimeryczne (poligeny, geny kumulatywne) 216
5.2.2. Geny plejotropowe (polifeniczne) 218
5.2.3. Epistaza 218
5.2.4. Geny dopełniające się i uzupełniające się 219
5.2.5. Geny letalne i subletalne 220
Pytania 221
5.3. Krzyżowanie i jego znaczenie 221
5.3.1. Dziedziczenie grup krwi: A, B, AB, 0 222
5.3.2. Dziedziczenie czynnika Rh 223
Pytania 224
5.4. Chromosomowa teoria dziedziczenia Morgana 224
5.4.1. Główne założenia chromosomowej teorii dziedziczenia 225
5.4.2. Inne osiągnięcia „szkoły morganowskiej” 225
5.5. Cechy sprzężone z płcią u człowieka 227
5.5.1. Hemofilia 228
5.5.2. Daltonizm 229
5.5.3. Dystrofia mięśniowa Duchenne’a (DMD) 229
5.6. Cechy związane z płcią 230
Pytania 231
5.7. Rodzaje zmienności 232
5.7.1. Zmienność fenotypowa 233
5.7.2. Zmienność genotypowa 235
Pytania 238
5.8. Rodzaje mutacji 238
5.8.1. Mutacje genowe 239
5.8.2. Mutacje (aberracje) chromosomowe strukturalne 243
5.8.3. Mutacje (aberracje) chromosomowe liczbowe 247
Pytania 256
5.9. Choroby genetyczne wieloczynnikowe 257
5.10. Choroby mitochondrialne 257
5.11. Wady rozwojowe i czynniki teratogenne 258
5.12. Podstawy genetyki populacji 258
Pytania 261
Literatura uzupełniająca 270
6. Wybrane zagadnienia z genetyki molekularnej 263
Wstęp Hanna Mizgajska-Wiktor 263
6.1. Genom człowieka Renata Fogt-Wyrwas 263
6.2. Budowa genu Renata Fogt-Wyrwas 267
6.3. Regulacja ekspresji genów Renata Fogt-Wyrwas 268
6.3.1. Ekspresja genów u Procaryota 268
6.3.2. Ekspresja genów u człowieka 271
Pytania 274
6.4. Epigenetyka Hanna Mizgajska-Wiktor 275
6.4.1. Biochemiczny mechanizm epigenezy 276
6.4.2. Znaczenie zmian epigenetycznych 277
Pytania 280
6.5. Transgeneza Hanna Mizgajska-Wiktor 280
6.5.1. Rośliny transgeniczne 281
6.5.2. Zwierzęta transgeniczne 283
6.5.3. Klonowanie organizmów 285
6.6. Nauki „omiczne” Hanna Mizgajska-Wiktor 287
6.6.1. Genomika 288
6.6.2. Transkryptomika 288
6.6.3. Proteomika 289
6.6.4. Metabolomika 289
Pytania 290
6.7. Podstawowe metody badania DNA Renata Fogt-Wyrwas 291
6.7.1. Pobieranie i przechowywanie materiału biologicznego 291
6.7.2. Izolacja DNA 291
6.7.3. Elektroforeza 292
6.7.4. Reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR) 294
6.7.5. Enzymy restrykcyjne 297
6.7.6. Klonowanie DNA 299
6.7.7. Sekwencjonowanie 301
6.7.8. Techniki wysokoprzepustowe 302
6.8. Bioinformatyka Renata Fogt-Wyrwas 306
Pytania 307
Literatura uzupełniająca 308
Wykaz skrótów 309
Skorowidz 313
Źródła ilustracji i tabel 323