ebook Pojęcia w nauczaniu geografii fizycznej Wacław Cabaj

Wydawca: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Rok wydania: 2011

Autor podjął tematykę pojęć, którymi operują nauczający i uczący się geografii. Omawia zagadnienia dotyczące pojęcia (istota, funkcja, kreacja, struktura i cechy), następnie rozwija związaną z tym terminologię, definiowanie, korelację międzyprzedmiotową i ewolucję, by na koniec poruszyć takie problemy, jak nazwy własne, kodyfikacja i dobór pojęć. Książka jest przeznaczona dla bardzo szerokiego grona czytelników, przede wszystkim dla nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjów i liceów, a także pracowników naukowo-dydaktycznych uniwersytetów oraz studentów geografii i pedagogiki.

Spis treści ebooka Pojęcia w nauczaniu geografii fizycznej

Wprowadzenie 5

1. Istota i funkcje pojęć 7
1.1. Pojęcia jako narzędzia logicznego myślenia 7
1.2. Pojęcia jako narzędzia porozumiewania 9

2. Powstawanie pojęć 10

3. Struktura pojęcia 14
3.1. Skład pojęcia 14
3.2. Opis pojęcia 15
3.2.1. Wyodrębnienie 15
3.2.2. Cechy charakterystyczne, typowe 15
3.2.3. Cechy odróżniające (graniczne, diagnostyczne) 16
3.2.4. Cechy osobnicze, indywidualne 18
3.3. Definicje, hasła w słownikach 19

4. Cechy obiektu lub zjawiska 21
4.1. Cechy substancjonalne 21
4.2. Cechy przestrzenne 22
4.3. Cechy czasowe 26
4.4. Cechy fenomenologiczne 27
4.4.1. Zmiany rytmiczne 28
4.4.2. Zmiany cykliczne 29
4.4.3. Zmiany ewolucyjne 30
4.5. Cechy strukturalne 32
4.6. Cechy aksjologiczne 33

5. Terminy 36
5.1. Pochodzenie terminów geograficznych 36
5.1.1. Terminy pochodzące z języka potocznego 37
5.1.2. Terminy innego pochodzenia 37
5.2. Wieloznaczność 38
5.3. Zdrobnienia 41
5.4. Synonimy 42
5.4.1. Synonimy pochodzące z języka potocznego i gwar 42
5.4.2. Synonimy uformowane w różnych szkołach lub ośrodkach naukowych i pochodzące z języków obcych 43
5.4.3. Synonimy stosowane w różnych grupach zawodowych 44
5.5. Określenia regionalne, gwarowe 45
5.6. Udziwnianie, nowotwory 46
5.7. Zmiana terminów 47
5.8. Dobór terminów dla potrzeb szkolnych 47

6. Dokładność definiowania a stosowanie pojęć 53
6.1. Stosowanie cech granicznych w oznaczaniu obiektów i zjawisk 54
6.1.1. Pomiary w terenie i na mapie 54
6.1.2. Oznaczanie obiektów i zjawisk 55
6.2. Wyznaczanie granic 61
6.2.1. Granice obiektów 61
6.2.2. Granice regionów 62

7. Korelacja międzyprzedmiotowa 68

8. Ewolucja pojęć 74
8.1. Czas wprowadzenia 74
8.2. Ewolucja pojęć 75
8.2.1. Zanik pojęcia 75
8.2.2. Zmiana treści, zachowanie terminu 76
8.2.3. Zmiana treści i terminu 77
8.2.4. Zachowanie treści i terminu, zmiana warunków stosowania pojęcia 78
8.2.5. Rozszerzenie zakresu, wieloznaczność terminów 78
8.3. Słowniki pojęć i terminów 79

9. Nazwy własne 80

10. Klasyfikacje pojęć 84

11. Dobór pojęć dla potrzeb szkolnych 88

Zakończenie 94
Literatura 96
Summary 101