Za darmo

ebook Polityka klimatyczna państwa Katarzyna Dośpiał-Borysiak

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2018

Prezentowana książka jest pierwszym w polskiej politologii kompleksowym studium poświęconym istocie i wyzwaniom polityki klimatycznej współczesnego państwa ukazanym na przykładzie Norwegii. Podjęcie tego tematu ma szczególny wymiar poznawczy, ponieważ zmiany klimatu stają się czołowym zagrożeniem o charakterze globalnym oraz generują napięcia polityczne, społeczne i gospodarcze. W publikacji z jednej strony wnikliwie określono cechy, zasady czy instrumenty polityki klimatycznej jako stosunkowo nowego obszaru aktywności państw i nowej polityki sektorowej, z drugiej zaś - wyjaśniono konsekwencje tej polityki dla systemu politycznego, tj. zmiany tradycyjnych grup interesu, konieczność oparcia agendy politycznej na perspektywie długookresowej czy podejmowanie decyzji politycznych w warunkach niepewności. Wskazano, iż obok uwarunkowań narodowych niezbędna jest analiza wpływu otoczenia zewnętrznego, czyli dynamiki regionalnej i międzynarodowej.
Wybór Norwegii jako obszaru badań empirycznych stanowi dodatkowy walor pracy, gdyż na tym przykładzie można się dowiedzieć, jak jest prowadzona polityka klimatyczna w państwie wysoko rozwiniętym, o skonsolidowanej formie demokracji i wysokich aspiracjach w obszarze zrównoważonego rozwoju, które oparło swój model rozwojowy na eksporcie ropy i gazu.

Spis treści ebooka Polityka klimatyczna państwa

Wykaz skrótów 21
Wstęp 23

CZĘŚĆ I. ZMIANY KLIMATU – RAMY KONCEPTUALNE 37

Rozdział 1. ROZWÓJ DOMENY EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA 37
1.1. Wzrost świadomości ekologicznej i jego polityczne konsekwencje 38
1.2. Reforma ekologiczna państwa 46
1.3. Koncepcja zrównoważonego rozwoju 49
1.4. Wnioski 58

Rozdział 2. ISTOTA POLITYKI KLIMATYCZNEJ PAŃSTWA 63
2.1. Cechy konstytutywne polityki klimatycznej 64
2.2. Polityka klimatyczna jako element agendy i przetargu politycznego 79
2.3. Zmiany klimatu jako długookresowy problem polityczny 84
2.4. Wpływ wiedzy i niepewności na percepcję zmian klimatu 87
2.5. Problem zmian klimatu w ramach aktywności międzynarodowej państw 94
2.6. Wnioski 107

CZĘŚĆ II. WYMIAR POLITYCZNY NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ 109

Rozdział 3. EWOLUCJA CELÓW I ŚRODKÓW POLITYKI KLIMATYCZNEJ NORWEGII W LATACH 1987–2017. PERSPEKTYWA POLITYCZNO-INSTYTUCJONALNA 109
3.1. Okres idealizmu i działań narodowych w latach 1987–1995 111
3.2. Reorientacja stanowiska norweskiego na rzecz międzynarodowych rozwiązań w latach 1995–2005 117
3.3. Działania rządu Jensa Stoltenberga w latach 2005–2013 126
3.4. Rząd Erny Solberg (2013–2017) wobec zmian klimatu 136
3.5. Ramy instytucjonalne polityki klimatycznej Norwegii 140
3.6. Wnioski 145

Rozdział 4. NORWESKIE PARTIE POLITYCZNE WOBEC PROBLEMU ZMIAN KLIMATU 147
4.1. Partia Pracy 149
4.2. Partia Konserwatywna 154
4.3. Partia Postępu 158
4.4. Chrześcijańska Partia Ludowa 161
4.5. Partia Liberalna 164
4.6. Partia Centrum 166
4.7. Socjalistyczna Partia Lewicy 168
4.8. Norweska Partia Zielonych 170
4.9. Porozumienie partii politycznych w kwestii polityki klimatycznej z 2008 i 2012 r. 171
4.10. Wnioski 175

Rozdział 5. REGIONALNY I LOKALNY WYMIAR NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ 177
5.1. Znaczenie Arktyki dla państwa norweskiego 178
5.2. Morze Barentsa jako nowy obszar eksploatacji ropy i gazu 184
5.3. Ewolucja miejsca i roli archipelagu Svalbard w polityce norweskiej 186
5.4. Konflikt interesów w regionach wrażliwych ekologicznie na przykładzie Lofotów 193
5.5. Aktywność władz lokalnych w działaniach na rzecz ochrony klimatu 196
5.6. Wnioski 201

CZĘŚĆ III. WYMIAR GOSPODARCZY POLITYKI KLIMATYCZNEJ NORWEGII 205

Rozdział 6. UWARUNKOWANIA GOSPODARCZE NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ 205
6.1. Model rozwoju gospodarczego Norwegii 207
6.2. Bilans paliwowo-energetyczny Norwegii 210
6.3. Emisje gazów cieplarnianych w Norwegii 218
6.4. Wnioski 227

Rozdział 7. HISTORIA, ROZWÓJ I ZNACZENIE SEKTORA ROPY I GAZU W NORWEGII 229
7.1. Model zarządzania sektorem 231
7.2. Rola i znaczenie firmy Statoil w realizacji polityki energetycznej i klimatycznej Norwegii 234
7.3. Dochody sektora ropy i gazu 245
7.4. Norweski Fundusz Emerytalny 249
7.5. Wnioski 257

Rozdział 8. NARZĘDZIA EKONOMICZNE I TECHNOLOGICZNE NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ – WYMIAR NARODOWY 261
8.1. Podatki ekologiczne 263
8.2. System wychwytywania i składowania dwutlenku węgla 270
8.3. Zrównoważone rozwiązania w transporcie 276
8.4. Energia odnawialna 283
8.5. Efektywność energetyczna 285
8.6. Adaptacja do zmian klimatu 286
8.7. Finansowanie projektów i innowacji klimatycznych 289
8.8. Wnioski 291

CZĘŚĆ IV. WYMIAR SPOŁECZNY POLITYKI KLIMATYCZNEJ NORWEGII 293

Rozdział 9. OPINIA PUBLICZNA, BADANIA NAUKOWE I KOMUNIKACJA PROBLEMU ZMIAN KLIMATU 293
9.1. Percepcja zmian klimatu i polityki klimatycznej 295
9.2. Rozwój i znaczenie norweskich badań naukowych w obszarze zmian klimatu 310
9.3. Rola mediów w kształtowaniu dyskursu o zmianach klimatu 322
9.4. Wnioski 328

Rozdział 10. PROBLEM ZMIAN KLIMATU W AGENDZIE NORWESKICH ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH 331
10.1. Norweski ruch ekologiczny 333
10.2. Organizacje o profilu klimatycznym 349
10.3. Wpływ międzynarodowych organizacji ekologicznych – Greenpeace 354
10.4. Sektor pozarządowy a międzynarodowe negocjacje klimatyczne 358
10.5. Norwescy Samowie 362
10.6. Kościół Norwegii 367
10.7. Wnioski 371

CZĘŚĆ V. WYMIAR MIĘDZYNARODOWY POLITYKI KLIMATYCZNEJ NORWEGII 373

Rozdział 11. MIĘDZYNARODOWE DZIAŁANIA NORWEGII W ZAKRESIE POLITYKI ROZWOJOWEJ, OCHRONY ŚRODOWISKA I ZMIAN KLIMATU 373
11.1. Norweska wizja polityki rozwojowej i międzynarodowej ochrony środowiska 375
11.2. Norwegia wobec międzynarodowego reżimu zmian klimatu 377
11.3. Programy międzynarodowe Norwegii 379
11.4. Wnioski 395

Rozdział 12. EUROPEJSKI WYMIAR NORWESKIEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ 397
12.1. Unia Europejska 398
12.2. Kontekst nordycki 413
12.3. Wnioski 424

Zakończenie 427
Wykaz tabel, rysunków i wykresów 433
Aneksy 435
Bibliografia 437
Summary 495