ebook Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo 11(14) 2021 Cezury

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2021

W numerze kontynuowana jest refleksja nad podstawowymi kategoriami dla praktyki literaturoznawczej. Znalazły się w nim artykuły podejmujące zagadnienie cezur, niezbędnych w porządkowaniu i problematyzowaniu procesu historycznoliterackiego. W roczniku spotykają się rozmaite spojrzenia na badawczą przydatność podziałów w rozwoju piśmiennictwa. Za warte czytelniczego wysiłku uznaliśmy teksty traktujące tytułowe pojęcie generalizująco, pytające o znaczenie dat granicznych w konkretnych biografiach twórczych, a także szukające sposobów periodyzacji rodzajów i gatunków literackich. Numer otwiera więc dyskusję na temat sensu i możliwości delimitowania procesów oraz zjawisk ważnych z perspektywy filologicznej.

W dziale „Pożytki Filologiczne” znalazły się także teksty niezwiązane z tematem wiodącym, poświęcone m.in. twórczości Mickiewicza, Barszczewskiego, Lenartowicza, a także problematyce przekładu tekstu poetyckiego.

Spis treści ebooka Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo 11(14) 2021

Cezury. Od Redakcji 9

I. Cezura − płynność − trwanie
EWA PACZOSKA, Progi i mosty. Kod temporalny w historiach literatury 13
ANNA HORECZY, Początki humanizmu w Polsce − problemy z cezurą 31
TOMASZ JEŻ, O (nie)przydatności cezury roku 1600 w historii muzyki 45
DARIUSZ SEWERYN, Dwa przełomy.Wilhelm Dilthey i historycznokulturowe przesłanki science wars 59
MAGDALENA BYSTRZAK, Słowacka postprzeszłość po 1918 roku. Kilka uwag wstępnych 81
RAFAŁ MAJEREK, Rok 1989 w literaturze słowackiej − problematyczna cezura 93

II. Przełom − twórca − dzieło
EWA KOSOWSKA, Cezura ocenzurowana. Raz jeszcze o Panu Tadeuszu 109
ANNA RZEPNIEWSKA, Juliusz Słowacki − konstruktor przełomów we własnej twórczości. Znaki cezurowania w wierszu Ostatnie wspomnienie. Do Laury 125
MAGDALENA SIWIEC, „Sytuacja” Norwida − „sytuacja” Baudelaire’a 141
IWONA WĘGRZYN, Sarmatyzm i biedermeier. Granice, cezury, przepływy. W kręgu galicyjskich spadkobierców Soplicy 161
MAREK DYBIZBAŃSKI, Granice romantyzmu w dziejach polskiej komedii według dziewiętnastowiecznej krytyki krajowej 183
WERONIKA KOSTECKA, GRZEGORZ LESZCZYŃSKI, MACIEJ SKOWERA,
Kamienie milowe w dziejach polskiej literatury dziecięcej i młodzieżowej. Leśmian − Korczak − Brzechwa 203
ELŻBIETA DĄBROWICZ, Stulecie Tyrmanda. Cezura w biografii publicznej pisarza 223

III. Granica − podział − delimitacja
ALEKSANDRA SIERMIŃSKA, Rola figury retorycznej w budowaniu modelu periodyzacji i wyznaczaniu cezur − przykład zastosowania syllepsis w poezji polskiej od średniowiecza do oświecenia 243
WOJCIECH PIETRAS, Wers na pograniczach wersologii 259
MARTA KARASIŃSKA, W poprzek gatunków. O potrzebie nowej taksonomii genologicznej dramatu 275

POŻYTKI FILOLOGICZNE
MARTYNA OSUCH, Lepiej byś był w domu siedział... − analiza śladów lektury z wybranych egzemplarzy Peregrynacji do Ziemi Świętej Mikołaja Krzysztofa
Radziwiłła „Sierotki” jako przyczynek do badań nad dawną recepcją dzieła 295
PAWEŁ KULIGOWSKI, Zbigniew Morsztyn spotyka Stephena Dedalusa 315
ANDRZEJ FABIANOWSKI, Słowacki mentorem Mickiewicza w wierszu Mój Adamito... 335
JAROSŁAW ŁAWSKI, Życie sieroty Jana Barszczewskiego − czarny romantyzm spoza modelu „antagonizmu wieszczów” 349
MAGDALENA BARTNIKOWSKA-BIERNAT, Teofil Lenartowicz jako
wykładowca Akademii im. Adama Mickiewicza w Bolonii − na podstawie niepublikowanych źródeł Biblioteca Comunale dell’Archiginnasio 365
OLGA PŁASZCZEWSKA, Maszyna do pisania, maszyna do zapamiętywania. Antonelli Aneddy zmagania z historią − z perspektywy tłumacza 377

Indeks osób 391

*****

Time marks. Introduction 9

I. Time mark − Fluidity − Continuance
EWA PACZOSKA, Thresholds and Bridges. Temporal Code in Histories of Literature 13
ANNA HORECZY, The Beginnings of Humanism in Poland − the Issue of Defining the Watershed Moment 31
TOMASZ JEŻ, On the (Un)Usefulness of the Turning Point of 1600 in the History of Music 45
DARIUSZ SEWERYN, Two breakthroughs.Wilhelm Dilthey and the Historical and Cultural Premises of Science Wars 59
MAGDALENA BYSTRZAK,The Slovak Post-Past After 1918. A Few Preliminary Remarks 81
RAFAŁ MAJEREK, The Year 1989 in Slovak Literature − a Problematic Breakthrough Moment 93

II. Turning point − Author − Creation
EWA KOSOWSKA, Time Marks Censored. Once Again on Pan Tadeusz 109
ANNA RZEPNIEWSKA, Juliusz Słowacki − an Engineer of Turning Points in His Literary Creation. Turning Points Traces in the Poem Ostatnie wspomnienie. Do Laury 125
MAGDALENA SIWIEC, Norwid’s ‘Situation’ vs. Baudelaire’s ‘Situation’ 141
IWONA WĘGRZYN, Sarmatism and Biedermeier. Borders, Time Frames, Shifts and Changes. Within the Circle of Soplica’s Galician Heirs 161
MAREK DYBIZBAŃSKI, The Time Frames of Romanticism in the History of Polish Comedy According to the 19th-century Polish Criticism 183
WERONIKA KOSTECKA, GRZEGORZ LESZCZYŃSKI, MACIEJ SKOWERA,
Milestones in the History of Polish Children’s and Young Adult Literature: Leśmian − Korczak − Brzechwa 203
ELŻBIETA DĄBROWICZ, The Centenary of Tyrmand. A Time Mark in Writer’s Public Biography 223

III. Border − Division − Delimitation
ALEKSANDRA SIERMIŃSKA, The Role of a Rhetorical Figure in Formulating a Model of Periodization and Establishing Time Marks. The Employment of Syllepsis in Polish Poetry From theMiddle Ages to the Enlightenment 243
WOJCIECH PIETRAS, Grey Areas of Versology 259
MARTA KARASIŃSKA, Across the Genres. On the Need for Alternative ‘Literary Genetics’ of Drama 275

PHILOLOGY IN USE
MARTYNA OSUCH, ‘You should have stayed home...’ − an Analysis of Readers’ Notes Included in Some of the Copies of Peregrination to the Holy Land by Mikołaj Krzysztof ‘The Orphan’ Radziwiłł as a Trigger to a Study
on the Old-Time Reception of the Work 295
PAWEŁ KULIGOWSKI, Zbigniew Morsztyn Meets Stephen Dedalus 315
ANDRZEJ FABIANOWSKI, Słowacki as Mickiewicz’s Mentor in the Poem Mój Adamito... 335
JAROSŁAW ŁAWSKI, Życie sieroty by Jan Barszczewski − Dark Romanticism Beyond the Model of “Antagonism of Bards” 349
MAGDALENA BARTNIKOWSKA-BIERNAT, Teofil Lenartowicz as a Lecturer at Academia Adamo Mickiewicz in Bologne: Based on Unpublished Sources from Biblioteca Comunale dell’Archiginnasio 365
OLGA PŁASZCZEWSKA, A Typewriter, a Memory Writer. Antonella Anedda’s Struggle with History − Translator’s Perspective 377

Index 391