ebook Prawda i fałsz w nauce i sztuce

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2020

Autorzy podejmują refleksję nad prawdą i fałszem w nauce i sztuce. Przypisują prawdzie status nieredukowalnego punktu odniesienia – tak w próbach dotarcia do elementarnej wiedzy o świecie, jak i w poszukiwaniach metod i środków artystycznych niezbędnych do osiągnięcia tego celu.

Zaprezentowane tu wielopoziomowe i wieloaspektowe badania, prowadzone z wykorzystaniem materiałów pochodzących z różnych epok i różnych kultur, wyraźnie dowodzą, że prawda i fałsz stanowią podstawę wszelkiego rodzaju ludzkich motywacji, wyborów, decyzji i zachowań. Jednocześnie ujawniają, że każda próba ekstrapolacji wyników poszukiwań szczegółowych na poziom uogólnienia o ambicjach uniwersalizujących – przez sam fakt ich dyskursywizacji – albo podporządkowuje prowadzone rozważania regułom logiki formalnej, albo sytuuje je poza prawdą i fałszem.

The authors discuss truth and falsehood in science and the arts. They view truth as an irreducible point of reference, both in striving for elementary knowledge about the world and in seeking methods and artistic means of achieving this goal. The multilevel and multiple-aspect research presented here, conducted on material from different periods and different cultures, shows very clearly that truth and falsehood lie at the foundation of all human motivation, choices, decisions, and behaviors. At the same time, however, it reveals that every bid to extrapolate the results of detailed studies into generalizations aimed at universalization – by the very fact of their discursivation – either subjects the discussion to the rules of formal logic or situates it outside the realm of truth and falsehood.

Spis treści ebooka Prawda i fałsz w nauce i sztuce

Ewa Kosowska, Barbara Bokus Poza prawdą i fałszem 7
Jerzy Axer Między nauką, sztuką i fałszerstwem. Przypadek łacińskiej krytyki tekstu 20
Przemysław Piwowarczyk Mechanizmy mistyfikacji i demistyfikacji w nauce na przykładzie sporu o autentyczność tzw. Ewangelii żony Jezusa 35
Karol Wilczyński Dlaczego filozofia jest zła dla duszy? Komentarz do krytyki filozofów Al-Ġazālego 46
Maria Łukaszewicz-Chantry Jeden tylko poeta nigdy nie kłamie… Maciej Kazimierz Sarbiewski o przywileju poetów 63
Izabella Zatorska Iluzja i prawda w teatrze od baroku po romantyzm 70
Wojciech Sajkowski Uczciwość jako cecha człowieka nieucywilizowanego we francuskim obrazie Słowian Południowych na przełomie XVIII i XIX wieku 90
Adam Grzeliński Prawdziwość sądów estetycznych. George’a Santayany polemika z tradycją 101
Anna Żymełka-Pietrzak Nie naga, lecz nosząca „suknię na sukni”. Metafora prawdy u Johanna Georga Hamanna 116
Marta Baron-Milian Bezcenna nieużyteczna. Ekonomie i prawdy poezji 129
Paweł Tomczok Prawda i fałsz lustra. Podmiotowość – odzwierciedlenie – praktyka 149
Michał Rogalski Figura niezaangażowanego badacza. Prawda
i prawdopodobieństwo w badaniu myśli religijnej 162
Rafał Zawisza Marańskie matactwa Hanny Arendt a prawda jej kryptoteologii 173
Piotr Kałowski Prawda i fałsz w narracjach: teoria dialogowego Ja w psychoterapii 193
Anna Milanowicz Prawda i nieprawda w ironii 210
Adrianna Smurzyńska Kiedy symulacja pozwala na adekwatne
przypisywanie innym stanów mentalnych? 217
Joanna Barska Muzyka a prawda. Ilustracyjność w kontekście estetyki muzyki 227
Karolina Kolinek-Siechowicz Prawda w muzyce – czy jest czego szukać? Rozważania w kontekście nurtu wykonawstwa historycznego 239
Anna Chęćka Prawda ucieleśniona w muzyce 251
Piotr Słodkowski Prawda obrazu, prawda materii. Robert Rauschenberg, Henryk Streng i historia sztuki 256
Maciej Junkiert Polska historia literatury jako miejsce pamięci 263
Jan Kutnik Prawda miejsca a prawda ekspozycji – „analiza
przypadku” na przykładzie Państwowego Muzeum na Majdanku 274
Indeks nazwisk 293