-17%

ebook Prawo i obywatel Marek Wąsowicz

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2015

Książka przedstawia dzieje kształtowania się podstawowych rozwiązań ustrojowych, które pozwoliły cywilizacji europejskiej uruchomić skutecznie wszystkie jej zasoby, zbudować solidny gmach instytucji i uzyskać wpływ na losy całego świata. Ten model kształtował się powoli, przez wiele stuleci, czerpiąc zarówno z dorobku antyku, jak i z doświadczeń „barbarzyńskiej” Europy, a tyglem, w którym te dwa źródła wymieszały się, przynosząc rozwojowy impuls, stały się czasy średniowiecza i epoki nowożytnej.
U schyłku XVIII stulecia katalog podstawowych rozwiązań ukształtował się już ostatecznie. Odnajdziemy w nim konstytucjonalizm, jako ramę prawną funkcjonowania państwa, zasadę tworzenia prawa przez gremia przedstawicielskie, wyodrębnioną władzę wykonawczą kontrolowaną przez legislatywę i niezależne sądy z niezawisłymi sędziami.
Dzisiaj, gdy dyskusja nad przyszłością Europy nabiera rumieńców, gdy powraca bezustanne pytanie o dalsze losy liberalnej demokracji, szczypta historii instytucji państwowych, trochę wiedzy o krętych ścieżkach ich powstawania i świadomość, że ius et civis, prawo i obywatel, stanowiły ich solidny fundament, mogą być pomocne.

Marek Wąsowicz – prawnik, historyk prawa, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Opublikował m.in.: Między tronem, giełdą i barykadą. Francja 1830–1848 (1994), Historia ustroju państw Zachodu. Zarys wykładu (1998).

Spis treści ebooka Prawo i obywatel

Wstęp 9
Europejski standard ustrojowy 13
Konstytucjonalizm 18
Rozdział I
Geneza konstytucjonalizmu 25
Tradycja praw fundamentalnych 27
Konstytucja jako przekształcony mit założycielski 30
Prawo jako narzędzie konstytucjonalizacji państwa 36
Filozoficzne podstawy konstytucjonalizmu 50
Dwa modele regulacji konstytucyjnych –
amerykański i francuski 72
Rozdział II
Głowa państwa 87
Doświadczenia antyku: princeps, cesarz 88
Tradycja germańska: wodz i sędzia 93
Władza krolewska w średniowieczu: od patrymonium
do pojęcia Korony 98
Reguły następstwa tronu: elekcja i sukcesja dynastyczna 105
Krol jako władca absolutny 110
Monarcha jako konstytucyjna głowa państwa 114
Republikańska głowa państwa – prezydent 117
Rozdział III
Tworzenie prawa 131
Doświadczenia antyku: leges, senatus consulta,
konstytucje cesarskie 132
Tradycja germańska: dominacja prawa zwyczajowego 136
Król w parlamencie: przykład równowagi między władcą
i zgromadzeniem stanowym 139
Król jako wyłączny prawodawca – przykład Francji 147
Ustawa jako wyraz woli powszechnej – dorobek oświecenia 153
Struktura parlamentu – jednoizbowość czy dwuizbowość 158
Skład parlamentu – zasada reprezentacji 162
Tok ustawodawczy 169
Zarządzanie państwem 177
Doświadczenie antyku – polis i cesarstwo 179
Tradycja germańska – ustrój rodowy 184
System lenny jako sposób zarządzania państwem 188
Zarząd państwa stanowego – rozwój służb publicznych 194
Administracja w dobie absolutyzmu 200
Rozwój zarządu lokalnego w czasach nowożytnych 210
Rozbudowa zarządu państwa w XIX wieku –
jurydyzacja administracji 216
Rozdział V
Wymiar sprawiedliwości 227
Doświadczenia antyku – obywatelska heliaia i rzymska procedura 228
Tradycja germańska – wiec 231
Król jako najwyższy sędzia 232
Kształtowanie się niezawisłości sędziów – przykład angielski 234
Oświeceniowa krytyka wymiaru sprawiedliwości 238
Sądownictwo jako trzecia władza 242
Edukacja prawników 248
Rozdział VI
Obywatel 261
Doświadczenie antyku – obywatel na agorze i na Forum Romanum 262
Tradycja germańska – od wiecu do przedstawicielstwa stanowego 274
Przedstawicielstwo stanowe jako współuczestnik rządów 280
Miasto jako przestrzeń publicznej aktywności 289
Doświadczenie absolutyzmu – próba ograniczenia reguły reprezentacji 299
Obywatel i jego prawa podmiotowe 302
Pierwsze deklaracje praw człowieka i obywatela 313
Zakończenie 317
Zestawienie bibliograficzne prac
przywoływanych bezpośrednio lub cytowanych 333
Źródła ilustracji 339
Indeks nazwisk 341