ebook Prawo karne. Część ogólna Jarosław Warylewski

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2020

W podręczniku omówiono zagadnienia dotyczące tzw. części ogólnej prawa karnego obejmujące m.in. naukę o czynie zabronionym, karze, środkach karnych, kompensacyjnych, zabezpieczających i innych środkach reakcji karnej. Opracowanie prezentuje dane statystyczne z zakresu przestępczości, polityki kryminalnej i penitencjarystyki oraz liczne przykłady z orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych.
Każdy rozdział podręcznika zawiera pytania i polecenia kontrolne, które pozwalają na weryfikację stopnia opanowania materiału oraz na lepsze przygotowanie się do kolokwiów i egzaminów.
W celu ułatwienia nauki wprowadzono piktogramy pomagające w odnalezieniu istotnych fragmentów oraz numery boczne umożliwiające szybkie odszukanie w tekście pojęć z indeksów.
Adresaci:Publikacja jest przeznaczona przede wszystkim dla studentów prawa, administracji, kryminologii, kryminalistyki, a także naukowców i nauczycieli akademickich prowadzących wykłady i ćwiczenia z prawa karnego. Będzie również przydatna sędziom, adwokatom, prokuratorom oraz aplikantom tych zawodów.

Spis treści ebooka Prawo karne. Część ogólna

Wykaz skrótów , str. 15

Od autora , str. 19

Część pierwsza
ZAGADNIENIA WSTĘPNE I NAUKA O USTAWIE KARNEJ

Rozdział I
Pojęcie i podział prawa karnego , str. 23
1. Uwagi ogólne , str. 24
2. Prawo karne materialne , str. 27
3. Prawo karne procesowe , str. 28
4. Prawo karne wykonawcze , str. 29
5. Prawo karne skarbowe , str. 30
6. Prawo karne wojskowe , str. 31
7. Prawo karne nieletnich dewiantów , str. 32
8. Prawo karne krajowe i międzynarodowe , str. 33
9. Prawo karne wykroczeń , str. 36

Rozdział II
Nauka prawa karnego oraz nauki pokrewne i pomocnicze , str. 40
1. Szkoły, kierunki i ich przedstawiciele , str. 40
1.1. Kierunek legalistyczno -racjonalistyczny oświecenia , str. 41
1.2. Szkoła klasyczna , str. 44
1.3. Szkoła pozytywna , str. 45
1.4. Szkoła socjologiczna , str. 48
1.5. Normatywizm , str. 50
1.6. Ruch obrony społecznej , str. 50
1.6.1. Kierunek radykalny (subiektywny) , str. 51
1.6.2. Kierunek umiarkowany (nowa obrona społeczna) , str. 53
1.7. Neoklasycyzm, nieinterwencja, kryminologia radykalna, abolicjonizm i restorative justice , str. 54
1.8. Ekonomiczna analiza prawa karnego , str. 57
2. Polska nauka prawa karnego , str. 59
3. Nauki pokrewne i pomocnicze , str. 66
3.1. Kryminologia , str. 68
3.2. Penologia , str. 71
3.3. Wiktymologia , str. 72
3.4. Penitencjarystyka , str. 74
3.5. Polityka kryminalna , str. 75
3.6. Kryminalistyka , str. 76
3.7. Medycyna sądowa , str. 77
3.8. Psychiatria sądowa , str. 78

Rozdział III
Cele i funkcje prawa karnego , str. 80
1. Uwagi ogólne , str. 80
2. Ochrona dóbr prawnych , str. 81
3. Zapobieganie (prewencja przeciwprzestępcza) , str. 81
4. Zaspokojenie społecznego poczucia sprawiedliwości , str. 82
5. Poprawa (resocjalizacja) i wychowanie , str. 83
6. Kompensacja i restytucja , str. 84
7. Pozostałe funkcje , str. 88

Rozdział IV
Uwarunkowania historyczne i tendencje rozwojowe prawa karnego , str. 90
1. Od zemsty krwawej do całkowitego upaństwowienia , str. 90
1.1. Zemsta krwawa , str. 91
1.2. Odwet (zasada talionu) , str. 92
1.3. Okup (system kompozycji) , str. 94
1.4. System proporcjonalności i upaństwowienie kary , str. 96
2. Zagadnienia kryminalizacji i dekryminalizacji , str. 97
3. Problematyka związków prawa karnego materialnego z moralnością, religią, polityką i zróżnicowaniem kulturowym społeczeństwa , str. 102

Rozdział V
Podstawowe zasady prawa karnego , str. 113
1. Uwagi ogólne , str. 113
2. Zasada praworządności , str. 114
2.1. Nullum delictum sine lege poenali , str. 114
2.2. Nulla sanctio sine lege , str. 116
3. Zasada sprawiedliwości , str. 117
4. Zasada humanizmu , str. 120
5. Zasada subsydiarności , str. 123
6. Zasada czynu , str. 125
7. Zasada społecznej szkodliwości , str. 126
8. Zasada winy , str. 127
9. Zasada indywidualizacji odpowiedzialności , str. 128
10. In dubio pro reo , str. 129
11. Nulla sanctio sine iudicio , str. 130
12. Zasada stałości i pewności prawnej , str. 130

Rozdział VI
Źródła polskiego prawa karnego , str. 132
1. Uwagi ogólne , str. 132
2. Zwyczaj i prawo zwyczajowe , str. 135
3. Akty normatywne , str. 136
4. Judykatura , str. 137
5. Doktryna , str. 139
6. Elementy dawnego i współczesnego polskiego prawa karnego , str. 141
6.1. Kodeksy , str. 141
6.2. Ustawy szczególne , str. 147
6.3. Umowy międzynarodowe , str. 149

Rozdział VII
Budowa i rodzaje zakazów karnych , str. 153
1. Uwagi ogólne , str. 153
2. Metoda nazwowa i opisowa (zdaniowa) , str. 154
3. Dyspozycje pojedyncze (proste) i złożone , str. 155
4. Dyspozycje kazuistyczne, syntetyczne i kauczukowe , str. 157
5. Dyspozycje zupełne i niezupełne , str. 158
6. Zagrożenia karne bezwzględnie i względnie określone , str. 160
7. Zagrożenia karne jedno- i wielorodzajowe , str. 163

Rozdział VIII
Stosowanie przepisów ustawy karnej , str. 166
1. Uwagi ogólne , str. 166
2. Wykładnia i jej rodzaje , str. 167
3. Analogia , str. 172

Rozdział IX
Zakres obowiązywania i zastosowania polskiej ustawy karnej , str. 176
1. Obowiązywanie ustawy , str. 176
2. Zmiana ustawy. Zakres temporalny , str. 176
3. Czas popełnienia czynu zabronionego , str. 186
4. Miejsce popełnienia czynu zabronionego , str. 189
5. Zasada terytorialności , str. 190
6. Odpowiedzialność za czyny zabronione popełnione za granicą , str. 194
6.1. Zasada obywatelstwa (narodowości podmiotowej) , str. 199
6.2. Zasady przedmiotowe , str. 203
6.3. Zasada represji wszechświatowej , str. 204
7. Immunitety , str. 206
8. Azyl i ekstradycja , str. 212

Rozdział X
Przesłanki przestępności czynu i odpowiedzialności karnej , str. 219
1. Struktura i defi nicja przestępstwa oraz wykroczenia , str. 219
2. Rodzaje odpowiedzialności karnej i system sankcji , str. 224
3. Problematyka obywatelskiego nieposłuszeństwa , str. 228

Część druga
NAUKA O CZYNIE ZABRONIONYM

Rozdział XI
Czyn , str. 235
1. Uwagi ogólne , str. 235
2. Teorie kauzalne , str. 237
3. Teoria fi nalna , str. 238
4. Teorie socjologiczne , str. 239
5. Problematyka psychicznego uwarunkowania czynu , str. 240
6. Problematyka odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych (kolektywnych) , str. 243
7. Podsumowanie , str. 250

Rozdział XII
Pojęcie i znaczenie związku przyczynowego , str. 252
1. Uwagi ogólne , str. 253
2. Teorie indywidualizujące , str. 253
3. Teoria ekwiwalencji (równowartości warunków) i koncepcja obiektywnego przypisania , str. 254
4. Teoria adekwancji (przeciętnej przyczynowości) , str. 257
5. Teoria relewancji , str. 258
6. Problematyka przyczynowości zaniechania , str. 259
7. Wnioski , str. 261

Rozdział XIII
Kryminalna bezprawność czynu , str. 263
1. Rodzaje bezprawności , str. 264
2. Wyróżnianie zbrodni, występków i wykroczeń , str. 268

Rozdział XIV
Znamiona typów czynów zabronionych , str. 273
1. Ustawowa typizacja czynów zabronionych , str. 273
2. Podział znamion , str. 275
3. Teoria znamion negatywnych , str. 279

Rozdział XV
Klasyfikacja przestępstw i wykroczeń , str. 281
1. Czyny powszechne (ogólnosprawcze) i indywidualne (właściwe i niewłaściwe) , str. 281
2. Czyny skutkowe (materialne) i bezskutkowe (formalne) , str. 283
3. Przestępstwa kierunkowe , str. 284
4. Typ podstawowy (ogólny) i typy szczególne (uprzywilejowane i kwalifikowane) , str. 284
5. Czyny naruszające dobra prawne (naruszenia) lub zagrażające im (zagrożenia) , str. 285
6. Czyny zagrożenia konkretnego i zagrożenia abstrakcyjnego , str. 286
7. Przestępstwa podobne , str. 286
8. Tryb ścigania , str. 289
9. Problematyka przestępstw pospolitych i politycznych , str. 294
10. Czyny o charakterze chuligańskim , str. 296

Rozdział XVI
Kontratypy , str. 300
1. Uwagi ogólne , str. 300
2. Defi nicja i skutki karnoprawne , str. 302
3. Rodzaje kontratypów , str. 306
4. Przekroczenie kontratypu , str. 315
5. Problematyka nadużycia kontratypu , str. 315
6. Obrona konieczna , str. 316
7. Stan wyższej konieczności , str. 325
8. Eksperyment (dozwolone ryzyko) , str. 329
9. Rozkaz , str. 331
10. Ostateczna potrzeba , str. 332
11. Dozwolona samopomoc , str. 333
12. Działanie w granicach uprawnień lub obowiązków , str. 334
13. Zgoda pokrzywdzonego , str. 334
14. Świadczenia zdrowotne , str. 340
14.1. Sterylizacja (pozbawienie zdolności płodzenia) , str. 343
14.2. Chirurgiczna zmiana płci , str. 344
14.3. Transplantacja (pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek i narządów) , str. 345
15. Zabiegi kosmetyczne , str. 348
16. Ryzyko sportowe , str. 350
17. Karcenie wychowawcze małoletnich , str. 351
18. Pozostałe kontratypy , str. 354
18.1. Działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego , str. 354
18.2. Przerwanie ciąży , str. 355
18.3. Wyłączenie przestępności zniesławienia , str. 361
18.4. Śmigus -dyngus , str. 362
18.5. Prima aprilis , str. 364
18.6. Sobótki , str. 367
18.7. Topienie Marzanny , str. 368
18.8. Napiwki , str. 369
18.9. Zwyczajowe dowody wdzięczności , str. 369
18.10. Prawo do obrony , str. 370

Rozdział XVII
Społeczna szkodliwość czynu , str. 373
1. Uwagi ogólne , str. 374
2. Dobro prawne i przedmiot przestępstwa (ochrony, zamachu) , str. 377
3. Obiektywna antyspołeczność , str. 385
4. Stopniowanie i wyłączenie społecznej szkodliwości , str. 386

Rozdział XVIII
Zawinienie i jego przesłanki , str. 390
1. Teorie winy , str. 391
2. Tak zwane formy winy (umyślności i nieumyślności) , str. 393
3. Wina kombinowana , str. 400
4. Dorosłość , str. 401
5. Okoliczności wyłączające i redukujące zawinienie , str. 405
5.1. Niepoczytalność , str. 405
5.2. Poczytalność ograniczona , str. 409
5.3. Stany nietrzeźwości i odurzenia , str. 409
5.4. Stan wyższej konieczności , str. 413
5.5. Błąd , str. 415
5.5.1. Pojęcie i rodzaje , str. 415
5.5.2. Błąd co do okoliczności faktycznych , str. 416
5.5.3. Błąd co do okoliczności wyłączających bezprawność lub zawinienie , str. 417
5.5.4. Nieświadomość i urojenie bezprawności , str. 419
5.5.5. Problematyka błędu co do społecznej szkodliwości czynu , str. 421
5.6. Przymus i pozostałe okoliczności , str. 421

Rozdział XIX
Formy stadialne i postacie zjawiskowe czynu zabronionego , str. 423
1. Dokonanie , str. 425
2. Usiłowanie , str. 426
2.1. Uwagi ogólne , str. 426
2.2. Usiłowanie nieudolne , str. 428
2.3. Czynny żal , str. 431
3. Przygotowanie , str. 434
4. Odmiany sprawstwa , str. 435
5. Podżeganie , str. 441
6. Pomocnictwo , str. 442
7. Odpowiedzialność współdziałających i prowokatora , str. 444

Rozdział XX
Wielość przepisów ustawy i wielość czynów zabronionych , str. 448
1. Pozorny (pomijalny) zbieg przepisów ustawy , str. 449
1.1. Zasady usuwania pozornego zbiegu przepisów , str. 449
1.1.1. Zasada specjalności , str. 449
1.1.2. Zasada konsumpcji , str. 450
1.1.3. Zasada subsydiarności , str. 450
2. Realny zbieg przepisów ustawy i jego konsekwencje , str. 451
2.1. Zbieg kumulatywny , str. 452
2.2. Zbieg eliminacyjny , str. 454
2.3. Problematyka tzw. idealnego (jednoczynowego) zbiegu przestępstw , str. 455
3. Pozorny (pomijalny) zbieg przestępstw , str. 455
3.1. Przestępstwa o wieloczynowo (zbiorowo) określonych znamionach , str. 456
3.2. Przestępstwa wieloodmianowe, dwuaktowe i złożone , str. 456
3.3. Przestępstwa współukarane , str. 457
3.4. Przestępstwo trwałe , str. 458
4. Realny zbieg przestępstw i jego konsekwencje , str. 459
4.1. Zbieg przestępstw , str. 459
4.2. Łączenie kar i środków karnych , str. 460
4.3. Orzekanie kary łącznej , str. 464
5. Problematyka przestępstwa ciągłego , str. 466
5.1. Tak zwane przestępstwo ciągłe , str. 466
5.2. Ciąg przestępstw , str. 469
5.3. Czyn ciągły , str. 470
5.4. Przestępstwo ratalne , str. 472

Część trzecia
NAUKA O ŚRODKACH REAKCJI KARNEJ

Rozdział XXI
Teorie karne , str. 477
1. Uwagi ogólne , str. 477
2. Teorie absolutne , str. 481
3. Teorie względne , str. 488
4. Teorie eklektyczne , str. 494

Rozdział XXII
Kary , str. 497
1. Uwagi ogólne , str. 497
2. Nagana , str. 502
3. Grzywna i problematyka kar majątkowych , str. 503
4. Ograniczenie wolności , str. 508
5. Areszt i areszt wojskowy , str. 512
6. Pozbawienie wolności , str. 513
7. Problematyka długoterminowego pozbawienia wolności , str. 530
8. Dożywotnie pozbawienie wolności , str. 533
9. Problematyka kar najsurowszych , str. 536

Rozdział XXIII
Środki karne , str. 544
1. Uwagi ogólne , str. 544
2. Środki karne stosowane powszechnie , str. 546
2.1. Pozbawienie praw publicznych , str. 546
2.2. Zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej , str. 547
2.3. Zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi , str. 548
2.4. Zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu , str. 549
2.5. Zakaz wstępu na imprezę masową , str. 549
2.6. Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych , str. 550
2.7. Nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym , str. 551
2.8. Zakaz prowadzenia pojazdów , str. 551
2.9. Świadczenie pieniężne , str. 553
2.10. Podanie wyroku do publicznej wiadomości , str. 554
3. Środki karne stosowane wobec żołnierzy , str. 555
3.1. Wydalenie z zawodowej służby wojskowej , str. 555
3.2. Degradacja i problematyka obniżenia stopnia wojskowego , str. 556
4. Pozostałe środki , str. 556
4.1. Zawiadomienie sądu rodzinnego (art. 43c k.k.) , str. 556
4.2. Odstąpienie od wymierzenia kary , str. 557
4.3. Środki stosowane w stosunku do sprawcy wykroczenia , str. 558

Rozdział XXIV
Przepadek i środki kompensacyjne , str. 559
1. Uwagi ogólne , str. 559
2. Przepadek (przedmiotów, korzyści majątkowych i przedsiębiorstwa) , str. 560
3. Obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę , str. 564
4. Nawiązka , str. 566

Rozdział XXV
Środki probacyjne , str. 570
1. Uwagi ogólne , str. 570
2. Warunkowe umorzenie postępowania karnego , str. 572
3. Warunkowe zawieszenie wykonania kary , str. 575
4. Warunkowe przedterminowe zwolnienie , str. 579

Rozdział XXVI
Środki zabezpieczające , str. 584
1. Uwagi ogólne, pochodzenie, klasyfi kacja , str. 584
2. Katalog środków zabezpieczających i zasady ich stosowania , str. 588
3. Środki o charakterze leczniczym i rehabilitacyjnym , str. 590
4. Środki o charakterze administracyjnym (nieleczniczym) , str. 592

Rozdział XXVII
Środki zwalczania recydywy, przestępczości zawodowej i zorganizowanej oraz terroryzmu , str. 594
1. Środki związane z powrotem do przestępstwa , str. 594
2. Pojęcie i zwalczanie przestępczości zawodowej , str. 598
3. Pojęcie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej , str. 599
4. Pojęcie i zwalczanie przestępstw o charakterze terrorystycznym , str. 601

Rozdział XXVIII
Zasady i dyrektywy wymiaru kar oraz innych środków reakcji karnej , str. 604
1. Problematyka ustawowego wymiaru kary , str. 604
2. Zasady sądowego wymiaru kary , str. 605
3. Dyrektywy ogólne i szczególne , str. 607
4. Wymiar kar i środków karnych nieletnim i młodocianym , str. 610
5. Okoliczności łagodzące i obciążające , str. 611
6. Problematyka tzw. średniego wymiaru kary , str. 613
7. Nadzwyczajne obostrzenie kary , str. 615
8. Nadzwyczajne złagodzenie kary , str. 616
9. Problematyka wielości podstaw nadzwyczajnego złagodzenia lub obostrzenia kary , str. 618

Rozdział XXIX
Środki wychowawcze oraz środek poprawczy , str. 621
1. Przesłanki stosowania , str. 622
1.1. Przejawy demoralizacji , str. 622
1.2. Czyn karalny , str. 623
2. Rodzaje środków wychowawczych , str. 624
3. Zakład poprawczy , str. 625

Rozdział XXX
Wyłączenie i redukcja reakcji karnej , str. 630
1. Abolicja , str. 630
2. Amnestia , str. 631
3. Ułaskawienie , str. 632
4. Przedawnienie , str. 637
5. Zatarcie skazania , str. 642

Wykaz literatury podstawowej , str. 649

Spis tablic , str. 653

Skorowidz rzeczowy , str. 655

Indeks osób , str. 673