ebook Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego Bogusław Dauter, Agnieszka Dauter-Kozłowska

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2023

W opracowaniu omówiono wszystkie instytucje procedury sądowoadministracyjnej, którymi powinien posługiwać się sędzia sądu administracyjnego w swojej codziennej pracy.

Wskazano poszczególne aspekty postępowania przed sądami administracyjnymi obu instancji, takie jak:• podmioty uprawnione do występowania w postępowaniu przed sądami administracyjnymi,• pisma w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym,• wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności,• doręczenia, terminy procesowe oraz zawieszenie postępowania,• postępowanie mediacyjne i uproszczone,• posiedzenia sądowe, wydawanie orzeczeń sądowych, pisemne uzasadnienie orzeczenia oraz środki odwoławcze,• prawomocność i wykonanie orzeczeń sądowych,• wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego,• skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,• uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz pytania prawne,• postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt,• koszty sądowe i zwrot kosztów postępowania.

Siódme wydanie książki zostało uzupełnione o najnowsze orzecznictwo sądowe, w tym wszystkie uchwały składów poszerzonych, piśmiennictwo prawnicze oraz omówienie zmian legislacyjnych dotyczących m.in.:• udziału w postępowaniu Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców,• przeprowadzania rozpraw na odległość przy użyciu urządzeń technicznych,• udziału i roli w postępowaniu Prokuratorii Generalnej,• doręczania na wskazany adres skrytki pocztowej

Publikacja jest przeznaczona w szczególności dla sędziów, asesorów oraz kandydatów na sędziów i asesorów, a także dla asystentów sędziego i referendarzy sądowych. Jej praktyczny wymiar powinien zainteresować również profesjonalnych pełnomocników stron, którzy występują przed sądami administracyjnymi.

Spis treści ebooka Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego

Wykaz skrótów , str. 15
Wstęp , str. 21
Rozdział I
Zagadnienia ogólne , str. 23

Konstytucyjne zasady funkcjonowania sądownictwa administracyjnego , str. 23

1.1. Prawo do sądu , str. 23
1.2. Prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy , str. 25
1.3. Jawność postępowania sądowego , str. 26
1.4. Prawo do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki , str. 27
1.5. Prawo do bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji RP , str. 31

Sądowa kontrola administracji publicznej , str. 33

2.1. Uwagi ogólne , str. 33
2.2. Sprawa sądowoadministracyjna , str. 34
2.3. Zakres podmiotowy kontroli sądów administracyjnych , str. 36
2.4. Zakres przedmiotowy postępowania przed sądami administracyjnymi , str. 37

Wybrane zasady postępowania przed sądami administracyjnymi , str. 48

3.1. Uwagi ogólne , str. 48
3.2. Zasada udzielania pomocy stronom , str. 49
3.3. Zasada koncentracji materiału procesowego , str. 50
3.4. Zasada ochrony praworządności , str. 54
3.5. Zasada związania sądu administracyjnego prawomocnym wyrokiem skazującym co do popełnienia przestępstwa , str. 57

Właściwość sądów administracyjnych , str. 59

4.1. Właściwość wojewódzkich sądów administracyjnych , str. 59
4.2. Właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego , str. 61

Skład sądu i ,zasady jego wyznaczania , str. 63

5.1. Skład sądu , str. 63
5.2. Zasady wyznaczania składu orzekającego , str. 66

Wyłączenie sędziego , str. 68

6.1. Przesłanki bezwzględne wyłączenia sędziego , str. 68
6.2. Przesłanki względne wyłączenia sędziego , str. 73
6.3. Postępowanie w ,przedmiocie wyłączenia sędziego , str. 75
Rozdział II
Podmioty legitymowane do występowania w ,postępowaniu przed sądami administracyjnymi , str. 81

Zdolność sądowa i ,zdolność procesowa , str. 81

1.1. Zdolność sądowa , str. 81
1.2. Zdolność procesowa , str. 83

Strony i ,uczestnicy postępowania , str. 85

2.1. Strona postępowania , str. 85
2.2. Uczestnik postępowania , str. 87

Podmioty umocowane do występowania w ,imieniu strony , str. 94

3.1. Przedstawiciele ustawowi , str. 94
3.2. Organy i ,osoby uprawnione do działania w ,imieniu osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej mającej zdolność ,sądową , str. 96
3.3. Pełnomocnicy , str. 102
3.3.1. Uwagi ogólne , str. 102
3.3.2. Podmioty legitymowane do występowania w ,charakterze pełnomocnika , str. 103
3.3.3. Rodzaje pełnomocnictw , str. 108
3.3.4. Forma pełnomocnictwa , str. 111
3.3.5. Wygaśnięcie pełnomocnictwa , str. 116
3.4. Kurator na czas podjęcia czynności niecierpiącej zwłoki , str. 119
Rozdział III
Pisma w ,postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym , str. 121

Charakterystyka pism , str. 121

1.1. Rodzaje pism , str. 121
1.2. Warunki formalne , str. 123
1.3. Braki formalne i ,tryb ich usuwania , str. 131

Oświadczenia i ,wnioski , str. 135

2.1. Oświadczenie , str. 135
2.2. Wniosek , str. 136

Skarga , str. 139

3.1. Podmioty uprawnione do wniesienia skargi , str. 139
3.2. Przesłanki dopuszczalności skargi , str. 144
3.2.1. Wyczerpanie środków zaskarżenia i ,wniosek o ,ponowne rozpatrzenie sprawy , str. 144
3.2.2. Termin do wniesienia skargi , str. 146
3.2.3. Tryb wnoszenia skargi , str. 149
3.2.4. Warunki formalne skargi , str. 150

Sprzeciw , str. 155

4.1. Sprzeciw od decyzji , str. 155
4.2. Sprzeciw od rozstrzygnięcia procesowego referendarza sądowego , str. 159
4.3. Sprzeciw od rozstrzygnięć referendarza sądowego w ,sprawach prawa pomocy , str. 162
Rozdział IV
Czynności stron i ,sądu po wniesieniu skargi , str. 167

Czynności organu , str. 167

1.1. Przekazanie skargi sądowi , str. 167
1.2. Uwzględnienie skargi przez organ , str. 169

Czynności skarżącego , str. 175

2.1. Wniosek o ,ukaranie grzywną oraz żądanie rozpoznania sprawy w ,trybie uproszczonym , str. 175
2.2. Cofnięcie skargi , str. 178

Czynności sądu , str. 182

3.1. Ukaranie grzywną , str. 182
3.2. Wystąpienie sygnalizacyjne , str. 184
3.3. Przekazanie sprawy według właściwości , str. 186
3.4. Odrzucenie skargi , str. 187
3.4.1. Uwagi ogólne , str. 187
3.4.2. Brak właściwości , str. 188
3.4.3. Uchybienie terminowi , str. 191
3.4.4. Nieuzupełnienie braków formalnych , str. 192
3.4.5. Powaga rzeczy osądzonej , str. 194
3.4.6. Brak zdolności sądowej lub procesowej , str. 195
3.4.7. Brak interesu prawnego lub uprawnienia , str. 196
3.4.8. Niedopuszczalność z ,innych przyczyn , str. 198
3.5. Umorzenie postępowania , str. 200
3.5.1. Uwagi ogólne , str. 200
3.5.2. Cofnięcie skargi , str. 202
3.5.3. Śmierć strony , str. 203
3.5.4. Bezprzedmiotowość z ,innych przyczyn , str. 203

Postępowania nadzwyczajne a ,wszczęcie postępowania sądowego , str. 205

Rozdział V
Wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności , str. 209

Uwagi ogólne , str. 209
Wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub ,czynności przez organ , str. 211
Wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub ,czynności przez sąd administracyjny , str. 214

3.1. Ochrona tymczasowa przed sądem pierwszej instancji , str. 214
3.2. Zawieszenie wykonalności aktu lub czynności , str. 218
3.3. Ochrona tymczasowa przed Naczelnym Sądem Administracyjnym , str. 219
Rozdział VI
Doręczenia , str. 221

Uwagi ogólne , str. 221
Tryb doręczania pism sądowych przez operatora pocztowego , str. 227
Doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej , str. 228
Doręczenia pism osobom fizycznym , str. 232

3.1. Doręczenie właściwe , str. 232
3.2. Doręczenie na adres skrytki pocztowej , str. 234
3.3. Doręczenie zastępcze , str. 235

Doręczenia pism osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej , str. 237
Doręczenia awizowane , str. 239
Domniemanie doręczenia , str. 241
Doręczenia podmiotom uprawnionym do odbioru pism w ,imieniu lub ,za ,stronę postępowania , str. 243

7.1. Doręczenie przedstawicielowi ustawowemu , str. 243
7.2. Doręczenie upoważnionemu pracownikowi , str. 243
7.3. Doręczenie osobie upoważnionej do odbioru pism , str. 243
7.4. Doręczenie pełnomocnikowi , str. 244
7.5. Doręczenie pełnomocnikowi do doręczeń , str. 245
7.6. Doręczenie kuratorowi , str. 246

Doręczenia w ,obrocie zagranicznym , str. 250

Rozdział VII
Terminy procesowe , str. 253

Rodzaje terminów , str. 253
Bieg terminu , str. 255
Uchybienie terminowi , str. 258
Przywrócenie terminu , str. 259

4.1. Wymogi formalne , str. 259
4.2. Przesłanki przywrócenia terminu , str. 264
4.3. Dopuszczalność przywrócenia terminu , str. 266
4.4. Wstrzymanie postępowania , str. 267
Rozdział VIII
Zawieszenie postępowania , str. 269

Uwagi ogólne , str. 269
Obligatoryjne zawieszenie postępowania z ,urzędu , str. 272
Fakultatywne zawieszenie postępowania z ,urzędu , str. 277
Podjęcie postępowania z ,urzędu , str. 281
Zawieszenie i ,podjęcie postępowania na zgodny wniosek stron , str. 283
Umorzenie zawieszonego postępowania , str. 284

Rozdział IX
Postępowanie mediacyjne i ,uproszczone , str. 287

Postępowanie mediacyjne , str. 287
Postępowanie uproszczone , str. 296

Rozdział X
Posiedzenia sądowe , str. 307

Rodzaje posiedzeń i ,ich charakterystyka , str. 307
Rozprawa , str. 309

2.1. Przygotowanie do rozprawy , str. 309
2.2. Jawność rozprawy , str. 314
2.3. Początek rozprawy , str. 317
2.4. Przebieg rozprawy , str. 319
2.5. Odroczenie rozprawy , str. 323
2.6. Protokół rozprawy , str. 328
2.6.1. Załącznik , str. 332
2.6.2. Zastrzeżenia , str. 334
2.7. Zamknięcie rozprawy , str. 335

Dowody uzupełniające z ,dokumentów , str. 337
Łączenie spraw , str. 341
Środki dyscyplinujące , str. 345

5.1. Policja sesyjna , str. 345
5.2. Grzywna za uchylanie się organu od zastosowania się do ,postanowienia sądu , str. 347
5.3. Sygnalizacja , str. 349
Rozdział XI
Orzeczenia sądowe , str. 353

Wyrok , str. 353

1.1. Wydanie i ,ogłoszenie wyroku , str. 353
1.1.1. Wydanie wyroku , str. 353
1.1.2. Ogłoszenie wyroku , str. 359
1.2. Zasady orzekania , str. 363
1.2.1. Niezwiązanie granicami skargi , str. 363
1.2.2. Zakaz reformationis in peius , str. 366
1.2.3. Orzekanie w ,granicach sprawy , str. 367
1.3. Zakres uprawnień orzeczniczych sądu pierwszej instancji , str. 369
1.3.1. Uwzględnienie skargi na decyzję lub postanowienie , str. 369
1.3.2. Wydanie orzeczenia reformatoryjnego , str. 375
1.3.3. Uwzględnienie skargi na akt lub czynność , str. 378
1.3.4. Uwzględnienie skargi na uchwałę lub akt nadzoru , str. 379
1.3.5. Uwzględnienie skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania , str. 383
1.3.6. Oddalenie skargi , str. 388
1.4. Rektyfikacja orzeczeń sądowych , str. 390
1.4.1. Sprostowanie , str. 390
1.4.2. Uzupełnienie , str. 393
1.4.3. Wykładnia , str. 396

Postanowienia , str. 399

2.1. Uwagi ogólne , str. 399
2.2. Postanowienia kończące postępowanie , str. 400
2.3. Postanowienia niekończące postępowania , str. 403
Rozdział XII
Pisemne uzasadnienie orzeczenia , str. 407

Uwagi ogólne , str. 407
Normatywny charakter uzasadnienia , str. 409

2.1. Wymogi formalne , str. 409
2.2. Treść uzasadnienia , str. 416
2.2.1. Stan sprawy , str. 416
2.2.2. Zarzuty skargi oraz stanowisko pozostałych stron postępowania , str. 421
2.2.3. Podstawa prawna i ,jej wyjaśnienie , str. 424
2.2.4. Wskazania co do dalszego postępowania , str. 430
2.2.5. Uzasadnienie zdania odrębnego , str. 434

Metodyka sporządzania uzasadnienia , str. 437

3.1. Język uzasadnienia , str. 437
3.2. Zakres argumentacji , str. 440
3.3. Odwołanie do zasad ogólnych , str. 444
3.4. Społeczny aspekt uzasadnienia , str. 447
3.5. Najczęściej spotykane uchybienia , str. 451
3.5.1. Błędy językowe , str. 451
3.5.2. Uchybienia formalne , str. 452

Sądowa wykładnia prawa , str. 455

4.1. Uwagi ogólne , str. 455
4.2. Wykładnia językowa , str. 457
4.2.1. Uwagi ogólne , str. 457
4.2.2. Dyrektywa języka polskiego ogólnego , str. 458
4.2.3. Dyrektywa języka prawnego , str. 459
4.2.4. Dyrektywa języka specjalnego , str. 461
4.3. Wykładnia systemowa , str. 462
4.4. Wykładnia celowościowa , str. 465
4.5. Zakres wykładni , str. 468
Rozdział XIII
Środki odwoławcze , str. 471

Uwagi ogólne , str. 471
Skarga kasacyjna , str. 472

2.1. Warunki dopuszczalności skargi kasacyjnej , str. 472
2.1.1. Przedmiot zaskarżenia , str. 472
2.1.2. Podmioty uprawnione do wniesienia i ,sporządzenia skargi kasacyjnej , str. 474
2.1.3. Wymagania formalne , str. 477
2.1.4. Termin i ,tryb wnoszenia skargi kasacyjnej , str. 482
2.1.5. Odpowiedź na skargę kasacyjną , str. 488
2.1.6. Autokontrola orzeczenia po wniesieniu skargi kasacyjnej , str. 490
2.2. Odrzucenie skargi kasacyjnej , str. 495
2.3. Podstawy skargi kasacyjnej , str. 498
2.3.1. Naruszenie prawa materialnego , str. 498
2.3.2. Naruszenie przepisów postępowania , str. 501
2.4. Związanie granicami skargi kasacyjnej , str. 505
2.5. Nieważność postępowania , str. 508
2.6. Skład sądu , str. 511
2.7. Zakres uprawnień orzeczniczych Naczelnego Sądu Administracyjnego , str. 514
2.7.1. Oddalenie skargi kasacyjnej , str. 514
2.7.2. Uchylenie orzeczenia sądu pierwszej instancji i ,przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania , str. 515
2.7.3. Orzeczenie reformatoryjne , str. 520
2.7.4. Odrzucenie skargi lub umorzenie postępowania w ,sprawie , str. 523

Zażalenie , str. 524

3.1. Dopuszczalność zażalenia , str. 524
3.2. Wymogi formalne zażalenia , str. 526
3.3. Autokontrola dokonywana przez sąd pierwszej instancji , str. 528
3.4. Odpowiednie stosowanie przepisów o ,skardze kasacyjnej , str. 530
Rozdział XIV
Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego , str. 533

Uchwała mająca na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w ,orzecznictwie sądów administracyjnych , str. 533
Uchwała rozstrzygająca zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości w ,konkretnej sprawie , str. 537
Postanowienie odmawiające podjęcia uchwały , str. 543

Rozdział XV
Pytania prawne , str. 547

Pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej , str. 547
Pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego , str. 551

Rozdział XVI
Prawomocność i ,wykonanie orzeczeń sądowych , str. 557

Prawomocność formalna , str. 557
Prawomocność materialna , str. 562
Powaga rzeczy osądzonej , str. 565
Związanie oceną prawną i ,wskazaniami co do dalszego postępowania , str. 566
Wykonanie orzeczeń sądu , str. 571
Skutki niewykonania orzeczenia sądu , str. 572
Unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego , str. 575

Rozdział XVII
Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego , str. 577

Dopuszczalność wznowienia , str. 577
Przesłanki wznowienia , str. 581
Postępowanie w ,sprawach wznowienia , str. 584

Rozdział XVIII
Skarga o ,stwierdzenie niezgodności z ,prawem prawomocnego orzeczenia , str. 591

Podstawa prawna, przedmiot i ,podmioty legitymowane do wniesienia skargi , str. 591
Przesłanki dopuszczalności skargi , str. 596
Wymagania formalne skargi , str. 601
Postępowanie w ,sprawie skargi , str. 606

Rozdział XIX
Postępowanie w ,razie zaginięcia lub ,zniszczenia akt , str. 615

Wszczęcie postępowania , str. 615
Czynności przewodniczącego , str. 617
Czynności sądu , str. 618

Rozdział XX
Koszty sądowe , str. 623

Przepisy ogólne , str. 623

1.1. Uwagi ogólne , str. 623
1.2. Wartość przedmiotu zaskarżenia , str. 625
1.3. Obowiązek uiszczenia opłaty sądowej , str. 627
1.4. Zasady uiszczenia opłaty sądowej , str. 628
1.5. Ustalenie opłaty sądowej w ,należnej wysokości , str. 630
1.6. Udzielanie ulg w ,spłacie należności z ,tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych oraz orzeczonych grzywien , str. 634

Wpis , str. 637
Opłata kancelaryjna , str. 640
Wydatki , str. 642

Rozdział XXI
Zwrot kosztów postępowania , str. 647

Uwagi ogólne , str. 647
Zasada związania wnioskiem strony o ,zwrot kosztów postępowania , str. 649
Zwrot kosztów w ,postępowaniu przed sądem pierwszej instancji , str. 650

3.1. Zwrot kosztów postępowania od organu , str. 650
3.2. Zwrot kosztów postępowania a ,wielość podmiotów uprawnionych , str. 652
3.3. Zwrot kosztów postępowania w ,razie częściowego uwzględnienia skargi , str. 653
3.4. Zwrot kosztów postępowania zawinionych zachowaniem strony , str. 655

Zwrot niezbędnych kosztów postępowania , str. 656

4.1. Zwrot niezbędnych kosztów postępowania prowadzonego przez stronę osobiście , str. 656
4.2. Zwrot niezbędnych kosztów postępowania strony reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika , str. 657

Zwrot kosztów postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym , str. 660

5.1. Zwrot kosztów postępowania w ,razie uwzględnienia skargi kasacyjnej , str. 660
5.2. Zwrot kosztów postępowania w ,razie oddalenia skargi kasacyjnej , str. 662
5.3. Odstąpienie od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego , str. 664

Koszty pomocy prawnej udzielonej z ,urzędu , str. 665

Rozdział XXII
Prawo pomocy , str. 671

Uwagi ogólne , str. 671
Wniosek o ,przyznanie prawa pomocy , str. 672

2.1. Wymagania formalne wniosku , str. 672
2.2. Postępowanie w ,sprawie wniosku , str. 675
2.3. Rozstrzygnięcie w ,przedmiocie wniosku , str. 677
2.4. Środki zaskarżenia , str. 681

Zakres przyznawanego prawa pomocy , str. 683

3.1. Zwolnienie od kosztów sądowych , str. 683
3.2. Prawo pomocy w ,postaci ustanowienia pełnomocnika , str. 684

Prawo pomocy dla osoby fizycznej , str. 686

4.1. Przesłanki prawa pomocy w ,zakresie całkowitym , str. 686
4.2. Przesłanki prawa pomocy w ,zakresie częściowym , str. 688

Prawo pomocy dla osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej , str. 690

5.1. Przesłanki prawa pomocy w ,zakresie całkowitym , str. 690
5.2. Przesłanka prawa pomocy w ,zakresie częściowym , str. 691

Niedopuszczalność prawa pomocy , str. 692

6.1. Oczywista bezzasadność skargi , str. 692
6.2. Cofnięcie prawa pomocy , str. 694

Czynności referendarza sądowego , str. 695

7.1. Czynności o ,charakterze techniczno-procesowym , str. 695
7.2. Czynności o ,charakterze orzeczniczym , str. 696
Bibliografia , str. 699