ebook Przedsiębiorstwa komunalne w teorii i praktyce Efektywność a cele społeczne Eugeniusz Wojciechowski

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2022

Książka omawia ekonomiczne mechanizmy funkcjonowania przedsiębiorstw komunalnych w warunkach gospodarki rynkowej. Problematyka podręcznika obejmuje przede wszystkim analizę i ocenę działania spółek komunalnych. Tematyka ta jest obecnie niezwykle istotna z trzech powodów. Po pierwsze, brakuje na polskim rynku pozycji omawiającej całościowo przedsiębiorstwa komunalne, po drugie spółka komunalna stanowi podstawową formę realizacji zadań publicznych jednostek samorządowych. Po trzecie, istnieje niewielka wiedza o działalności gospodarczej tego typu podmiotów. A spółki komunalne to przedsiębiorstwa odznaczające się cechami specyficznymi w stosunku do działalności rynkowej. Ich funkcjonowanie odbywa się w sferze użyteczności publicznej, która nakazuje działanie w szczególnym reżimie prawno-ekonomicznym. Przedsiębiorstwa te poddawane są regulacji oraz nadzorowi właścicielskiemu w interesie mieszkańców wspólnoty samorządowej, jako odbiorców (konsumentów usług komunalnych). Obecny system ekonomiczny określający sposób działania przedsiębiorstw komunalnych jest ułomny i dysfunkcyjny. Dlatego podręcznik zawiera również analizę efektywności ekonomicznej przedsiębiorstw komunalnych oraz regulacji prawnych komunalnych przedsiębiorstw użyteczności publicznej.

Autor omawia w podręczniku zagadnienia takie jak:
• Rola przedsiębiorstwa komunalnego w realizacji zadań publicznych.
• Specyfika działalności gospodarczej o charakterze użyteczności publicznej.
• Funkcjonowanie w różnych formach organizacyjno-prawnych, od budżetowych do komercyjnych.
• Związki przedsiębiorstw komunalnych z samorządem terytorialnym, unią majątkową, personalną i finansową.
• Świadczenie usług w różnych systemach organizacji, pozostając pod kontrolą czynnika polityczno-administracyjnego.
• Efektywność przedsiębiorstw, która pozostaje w sprzeczności z celami społecznymi. W gospodarce tych przedsiębiorstw występuje wiele dysfunkcji, utrudniających dostęp do usług oraz poprawę efektywności ich świadczenia.

Książkę zamyka wspomniana analiza regulacji prawnej komunalnego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Podręcznik został napisany dla studentów studiujących na kierunkach ekonomicznych i zarządzania. Może być wykorzystywany do przedmiotów takich jak:
• Gospodarka komunalna,
• Efektywność sektora publicznego,
• Ekonomika sektora publicznego,
• Przekształcenia w sektorze publicznym,
• Instrumenty zarządzania w służbach publicznych,
• Gospodarowanie majątkiem komunalnym,
• Zarządzanie w jednostkach organizacyjnych samorządu terytorialnego.

Spis treści ebooka Przedsiębiorstwa komunalne w teorii i praktyce

Przedmowa 9

Część I. Municypalizacja usług publicznych 17
1. Podstawowe pojęcia i uwagi terminologiczne 19
2. Rodowód przedsiębiorstwa komunalnego 24
3. Przedmiotowe i podmiotowe ujęcie gospodarki komunalnej 29
4. Wiedza o przedsiębiorstwie komunalnym 32
5. Reasumpcja 35

Część II. Treść i formy przedsiębiorstwa komunalnego 37
1. Istota i pojęcie przedsiębiorstwa komunalnego 39
2. Formy i typy działalności komunalnej 43
3. Postać spółki komunalnej 51
4. Organy przedsiębiorstwa komunalnego 56
5. Reasumpcja 63

Część III. Specyfika działalności komunalnej 65
1. Odrębności warunków 67
2. Specyfika popytu 71
3. Specyfika podaży 73
4. Użyteczność publiczna działalności 79
5. Reasumpcja 84

Część IV. System ekonomiczny przedsiębiorstwa komunalnego 87
1. Logika hybrydowa 89
2. Motywy działalności a sprzeczność celów 93
3. Kształtowanie taryf opłat 100
4. Kryteria oceny 104
5. Reasumpcja 108

Część V. Organizacja świadczenia usług 111
1. Kierunki przekształceń w sektorze komunalnym 113
2. Model samowystarczalny 116
3. Model rynkowy i mieszany 122
4. Kwestia prywatyzacji 126
5. Reasumpcja 131

Część VI. Regulacja działalności przedsiębiorstw 133
1. Uzasadnienie regulacji publicznej 135
2. Modele regulacyjne 137
3. Mechanizm nadzoru i kontroli zewnętrznej 141
4. Rada nadzorcza jako regulator 144
5. Reasumpcja 149

Część VII. Przedsiębiorstwa własne w polityce komunalnej 153
1. Strategie władz wobec przedsiębiorstw 155
2. Polityka zatrudnienia i polityka majątkowa 158
3. Jawność i przejrzystość działalności 162
4. Monitorowanie i weryfikacja 166
5. Reasumpcja 169

Część VIII. Badanie efektywności w przedsiębiorstwach komunalnych 171
1. Czynniki określające efektywność ekonomiczną 173
2. Metodyka pomiaru efektywności 177
3. Efektywność w świetle badań zagranicznych 183
4. Efektywność w polskich spółkach 188
5. Reasumpcja 194

Część IX. Sytuacja ekonomiczna spółek w branżach komunalnych 197
1. Spółki w branżach sieciowych 199
2. Spółki w branży przewozowej i gospodarki odpadami 206
3. Zróżnicowanie międzybranżowe 210
4. Efektywność przedsiębiorstw komunalnych i prywatnych w praktyce 218
5. Reasumpcja 222

Część X. Komunalne przedsiębiorstwo użyteczności publicznej 225
1. Założenia statusu prawno-ekonomicznego 227
2. Organizacja przedsiębiorstwa 230
3. Rozwiązania ekonomiczno-finansowe 233
4. Koncepcja przedsiębiorstwa – projekt ustawy 237
5. Reasumpcja 242

Wnioski i refleksje 245

Wybrana literatura przedmiotu 257