-17%

ebook Psychologia języka i komunikacji Ida Kurcz

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2005

Pierwsze wydanie Psychologii języka uzyskało w 2004 roku Nagrodę im. Władysława Witwickiego, przyznawaną przez Wydział I Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk Rozważania tej książki koncentrują się na dwóch podstawowych funkcjach języka: reprezentatywnej w stosunku do rzeczywistości i komunikacyjnej służącej porozumiewaniu się. Każda z nich ma swe korzenie w biologicznej ewolucji gatunku Homo sapiens. Te funkcje języka realizowane są przez dwie kompetencje naszego umysłu: ściśle językową i komunikacyjną. W książce przedstawiono ich charakterystykę, filogenezę i ontogenezę, podstawy neurofizjologiczne, jak też związki z myśleniem i komunikowaniem się niewerbalnym. Książka adresowana jest do psychologów, językoznawców, dziennikarzy i szerzej do osób zainteresowanych procesami komunikacji społecznej.

Spis treści ebooka Psychologia języka i komunikacji

PRZEDMOWA DO WYDANIA DRUGIEGO 9
ROZDZIAŁ I. PSYCHOLOGIA JĘZYKA A PSYCHOLINGWISTYKA I SOCJOLINGWISTYKA. UWAGI WSTĘPNE 11
ROZDZIAŁ 2. PODSTAWOWE POJĘCIA, HISTORIA I METODY PSYCHOLINGWISTYKI 16
2.1. Podstawowe pojęcia psycholingwistyki 16
2.2. Historia psycholingwistyki 17
2.3. Metody psycholingwistyki 20
ROZDZIAŁ 3. FUNKCJE JĘZYKA: REPREZENTATYWNA I KOMUNIKACYJNA ORAZ ICH ODNIESIENIE DO KOMPETENCJI JĘZYKOWEJ I KOMUNIKACYJNEJ 22
3.1. Różne użycia języka 22
3.2. Charakterystyka językowej funkcji reprezentatywnej 25
3.3. Charakterystyka językowej funkcji komunikacyjnej 30
3.4. Relacje między kompetencją językową a kompetencją komunikacyjną 32
3.5. Konkluzja 37
ROZDZIAŁ 4. POCHODZENIE JĘZYKA 38
4.1. Czym język ludzki różni się od "języków" zwierzęcych? 38
4.2. Protojęzyk a język naturalny 43
4.3. Filogeneza języka 47
4.3.1. Powstanie języka a dobór naturalny 50
4.3.2. Język a teoria umysłu 51
4.3.3. Dwustopniowość ewolucji języka 53
4.3.4. Po co powstał język? 55
ROZDZIAŁ 5. NEUROFIZJOLOGICZNE PODŁOŻE JĘZYKA 57
5.1. Uwagi wstępne 57
5.2. Metody badań neurofizjologicznych mózgu 58
5.3. Lokalizacja mózgowa funkcji językowych 59
5.4. Specjalizacja półkul mózgowych w funkcjach językowych 62
ROZDZIAŁ 6. WYTWARZANIE I PERCEPCJA DZWIĘKÓW MOWY 67
6.1. Uwagi wstępne 67
6.2. Wytwarzanie dźwięków mowy 68
6.3. Percepcja dźwięków mowy 72
ROZDZIAŁ 7. PRZYSWAJANIE JĘZYKA PRZEZ MAŁE DZIECKO 80
7.1. Wprowadzenie 80
7.2. Metody badania rozwoju języka małego dziecka 80
7.3. Fazy rozwoju języka 84
7.4. Przyswajanie poszczególnych składników wiedzy językowej 87
7.4.1. Rozwój składnika fonologicznego 87
7.4.2. Rozwój słownika umysłowego 88
7.4.3. Rozwój aspektu syntaktycznego wiedzy językowej 91
7.4.4. Rozwój aspektu pragmatycznego wiedzy językowej 93
7.5. Zaburzenia rozwoju językowego 94
7.6. Główne podejścia teoretyczne w badaniu rozwoju językowego u dziecka 95
7.6.1. Dowody na biologiczne uwarunkowania języka 95
7.6.2. Dowody na społeczne uwarunkowania języka 69
7.6.3. Inne problemy kontrowersyjne 97
ROZDZIAŁ 8. CHARAKTERYSTYKA KOMPETENCJI JĘZYKOWEJ 100
8.1. Ustalenia terminologiczne 100
8.2. Główne założenia leżące u podstaw kompetencji językowej 101
8.3. Rys historyczny generatywistycznych koncepcji kompetencji językowej 103
8.4. Istota UG w świetle różnych koncepcji generatywistycznych 108
8.5. Inne modele UG 111
8.6. Współczesne podejścia do kompetencji językowej 114
Dodatek. Kompetencja językowa ludzi niesłyszących 118
ROZDZIAŁ 9. SŁOWNIK UMYSŁOWY 119
9.1. Uwagi wstępne 119
9.2. Znaczenie słów 120
9.3. Metody badania słownika umysłowego 122
9.4. Organizacja słownika umysłowego 125
9.4.1. Aspekt semantyczny 129
9.4.2. Aspekt syntaktyczny 132
9.4.3. Aspekt fonologiczny i ortograficzny 134
9.5. Dostęp leksykalny 135
9.6. Słowotwórstwo i fleksja (regóły morfologiczne) 141
ROZDZIAŁ 10. KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA 143
10.1. Uwagi wstępne 143
10.2. Akty mowy 144
10.3. Znaczenie zdania a znaczenie wypowiedzi 147
10.4. Zasady efektywnej komunikacji 149
10.5. Rozmowa jako podstawowa forma realizacji kompetencji komunikacyjnej 152
10.6. Główne koncepcje teoretyczne w badaniach nad kompetencją komunikacyjną 153
10.6.1. Etnografia komunikowania się 153
10.6.2. Wspólny grunt: wspólne działanie, wspólne czynności 154
10.7. Społeczne aspekty używania języka 157
10.8. Siła tkwiąca w ludzkiej kompetencji komunikacyjnej 159
ROZDZIAŁ 11. DYSKURS 161
11.1. Czym jest dyskurs? 161
11.2. Dyscypliny zajmujące się dyskurcem 163
11.3. Metody analizy dyskursu 164
11.3.1. Metody jakościowe 164
11.3.2. Metody ilościowe 165
11.4. Dyskurs konwersacyjny 166
11.5. Kulturowe uwarunkowania dyskursu konwersacyjnego 168
11.5.1. Konwencje konwersacyjne 168
11.5.2. Konwencje otwierania i zamykania dyskursu 169
11.6. Dyskurs tekstowy 170
11.7. Teoretyczne podejścia do analizy dyskursu 172
11.7.1. Pragmatyzm 172
11.7.2. Socjolingwistyczne analizy konwersacji 173
11.7.3. Psychologia dyskursywna 173
11.7.4. Krytyczna analiza dyskursu 173
11.7.5. Psychologia polityczna 174
11.8. Psycholingwistyczne analizy strategii językowych w sytuacjach społecznych 175
ROZDZIAŁ 12. JĘZYK A MYŚLENIE 178
12.1. Uwagi wstępne 178
12.2. Niezależność myślenia od języka 180
12.2.1. Argumenty za stanowiskiem kognitywnym, czyli łączącym myśl z językiem 181
12.2.1. Argumenty za stanowiskiem nie utożsamiającym języka z myśleniem 182
12.3. Relatywizm językowy 185
12.4. Badania nad związkiem języka z myśleniem 187
12.4.1. Badania międzyjęzykowe 187
12.4.2. Badania wewnątrzjęzykowe 191
12.5. Podobieństwa w funkcjonowaniu obu kompwtencji: językowej i poznawczej 194
ROZDZIAŁ 13. DWUJĘZYCZNOŚĆ 196
13.1. Rodzaje dwujęzyczności 196
13.2. Dwujęzyczność u dzieci 198
13.2.1. Rodzaje dwujęzyczności u dzieci 198
13.2.2. Znaczenie okresu krytycznego dla przyswajania L2 198
13.2.3. Submersja versus immersja 199
13.2.4. Korzyści poznawcze z dwujęzyczności u dzieci 202
13.3. Dwujęzyczność u ludzi dorosłych 204
13.3.1. Rola zdolności językowych w nabywaniu L2 204
13.3.2. Rola motywacji w nabywaniu L2 204
13.3.3. Transfer między L1 i L2 206
13.3.4. Wiek a dwujęzyczność 210
13.4. Dwujęzyczny umysł 211
13.4.1. Interjęzyk, czyli język mieszany 211
13.4.2. Modele dwujęzycznego umysłu 213
13.4.3. Dane neuropsychologiczne w badaniach dwujęzyczności 214
13.4.3.1. Dane z neuroobrazowania mózgu 214
13.4.3.2. Dane z badań nad afazją 215
13.5. Społeczne problemy związane z dwujęzycznością 215
ROZDZIAŁ 14. KOMUNIKACJA NIEWERBALNA 218
14.1. Komunikacja niewerbalna czy komunikacja niejęzykowa? 218
14.2. Formy komunikacji niewerbalnej 219
14.3. Funkcje komunikacji niewerbalnej 221
14.4. Uniwersalne i kulturowo specyficzne cechy komunikacji niewerbalnej 222
14.5. Porównywanie komunikacji niewerbalnej z werbalną 225
14.6. Psychologia kłamstwa 228
SŁOWO KOŃCOWE 233
LITERATURA 235
INDEKS NAZWISK 259