-17%

ebook Psychologiczne wyznaczniki i konsekwencje roszczeniowości w perspektywie (między)kulturowej Magdalena Żemojtel-Piotrowska

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2016

Monografia przedstawia wyniki badań nad roszczeniowością prowadzone przez Magdalenę Żemojtel-Piotrowską i jej współpracowników w latach 2006–2015. Autorka proponuje szerokie rozumienie roszczeniowości – jako skłonności do formułowania oczekiwań wobec innych i koncentracji na własnym interesie, zrywa z jednostronnym, pejoratywnym rozumieniem roszczeniowości, pokazując zarówno negatywne, jak i pozytywne aspekty tej postawy.
Książka zawiera liczne wyniki badań zrealizowanych na łącznej próbie ponad 20 000 osób pochodzących z 44 krajów. Autorka stawia w niej pytanie o to, czym właściwie jest roszczeniowość, jakie są jej najważniejsze przyczyny i skutki, czy polska roszczeniowość różni się czymś od roszczeniowości w innych krajach. Wreszcie, analizuje znaczenie roszczeniowości w codziennych relacjach międzyludzkich: jej wpływ na zadowolenie ze związku czy funkcjonowanie w miejscu pracy.
Książka może zainteresować nie tylko psychologów, lecz także politologów, socjologów i specjalistów-praktyków, zwłaszcza pracujących z młodzieżą czy beneficjentami rozmaitych instytucji.

Dr Magdalena Żemojtel-Piotrowska, adiunkt w Zakładzie Psychologii Ekonomicznej i Organizacji Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego. Stopień doktora uzyskała w Polskiej Akademii Nauk (2006). Autorka blisko czterdziestu publikacji z zakresu psychologii międzykulturowej, społecznej i marketingu politycznego. Zajmuje się badaniami wyznaczników i konsekwencji roszczeniowości, związkami narcyzmu z dobrostanem, adaptacją i konstrukcją kwestionariuszy psychologicznych, wizerunkiem polityków z uwzględnieniem ich płci, skutkami uwikłania w skandal polityczny. Autorka książki Narzekanie i roszczeniowość a postrzeganie świata społecznego (2009). Członek-założyciel Sekcji Psychologii Międzykulturowej Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej i członek International Association of Cross-Cultural Psychology (IACCP). Członek rady redakcyjnej kilku czasopism międzynarodowych, m.in. Current Issues in Personality Psychology, Romanian Sociology Journal.

Spis treści ebooka Psychologiczne wyznaczniki i konsekwencje roszczeniowości w perspektywie (między)kulturowej

Wprowadzenie 11
CZĘŚĆ I
ROSZCZENIOWOŚĆ JAKO ZJAWISKO PSYCHOLOGICZNE
Rozdział 1. Roszczeniowość – główne koncepcje i definicje 17
1.1. Roszczeniowość jako domaganie się przywilejów
i szczególnego traktowania – ujęcie narcystyczne 17
1.1.1. Roszczeniowość jako przejaw narcyzmu –
ujęcie psychodynamiczne 18
1.1.2. Niekliniczne ujęcie roszczeniowości narcystycznej –
psychologia osobowości 21
1.1.3. Roszczeniowość narcystyczna – ujęcie kulturowe 23
1.2. Roszczeniowość jako „zasługiwanie” –
badania nad sprawiedliwością i uprawnieniem 24
1.3. Polskie ujęcie roszczeniowości 27
1.3.1. Roszczeniowość jako przejaw mentalności 27
1.3.2. Roszczeniowość i syndrom roszczeniowości
w ujęciu Marii Lewickiej 29
1.4. Roszczeniowość jako zjawisko psychologiczne – podsumowanie 30
Rozdział 2. Roszczeniowość jako zjawisko wielowymiarowe –
ujęcie własne 35
2.1. Operacjonalizacja roszczeniowości i narzędzie pomiaru 35
2.1.1. Struktura czynnikowa Kwestionariusza Roszczeniowości –
analizy konfirmacyjne 37
2.1.2. Właściwości psychometryczne Kwestionariusza Roszczeniowości
Psychologicznej 41
2.2. Kwestionariusz Roszczeniowości – trafność zbieżna i różnicowa
narzędzia 42
2.3. Rozkład wyników Kwestionariusza Roszczeniowości
i tymczasowe normy 48
2.4. Roszczeniowość a zmienne demograficzne i pozycja społeczna
jednostki 51
2.5. Roszczeniowość jako zjawisko wielowymiarowe – podsumowanie 56
Rozdział 3. Osobowościowe wyznaczniki roszczeniowości 58
3.1. Temperamentalne i osobowościowe uwarunkowania
roszczeniowości 58
3.2. Roszczeniowość a Ciemna Triada cech osobowości:
narcyzm, psychopatia i makiawelizm 63
3.3. Roszczeniowość a samoocena 64
3.4. Roszczeniowość a poziomy ja 70
3.5. Roszczeniowość a umiejscowienie poczucia kontroli 73
3.6. Roszczeniowość a sposób regulacji zachowań jednostki 77
3.6.1. Roszczeniowość a sprawczość i wspólnotowość
oraz niepohamowana sprawczość i wspólnotowość 77
3.6.2. Roszczeniowość a nastawienie promocyjne i prewencyjne 79
3.7. Roszczeniowość a wartości 80
3.8. Roszczeniowość a aspiracje życiowe 85
3.9. Osobowościowe wyznaczniki roszczeniowości – podsumowanie 88
Rozdział 4. Mentalnościowe uwarunkowania roszczeniowości –
roszczeniowość a wizja świata społecznego 94
4.1. Roszczeniowość a wizja świata społecznego –
ukryte założenia normatywne 94
4.2. Ukryte założenia normatywne a roszczeniowość – podsumowanie 104
Rozdział 5. Sytuacyjne wyznaczniki roszczeniowości 106
5.1. Roszczeniowość a zagrożenie interesu własnego 107
5.2. Roszczeniowość a wykluczenie społeczne 114
5.3. Roszczeniowość a władza 121
5.4. Sytuacyjne wyznaczniki roszczeniowości – podsumowanie 127
Rozdział 6. Skutki roszczeniowości – roszczeniowość a relacje
interpersonalne w środowisku prywatnym i w miejscu pracy 129
6.1. Roszczeniowość a postrzegana natura relacji z innymi –
bilans wymiany społecznej, pozytywna i negatywna norma wzajemności
oraz orientacja na dobro absolutne vs. względne 129
6.2. Roszczeniowość a zachowania prospołeczne 134
6.3. Skutki roszczeniowości – postawy roszczeniowe a funkcjonowanie
w związkach i reakcja na zdradę 137
6.4. Skutki roszczeniowości – roszczeniowość w środowisku pracy 145
6.5. Skutki roszczeniowości – podsumowanie 151
Rozdział 7. Roszczeniowość a dobrostan hedonistyczny
i eudajmonistyczny 153
7.1. Dobrostan psychiczny jako zjawisko wielowymiarowe:
dobrostan hedonistyczny i eudajmonistyczny oraz ich składowe 153
7.2. Roszczeniowość a dobrostan i materializm 157
7.3. Roszczeniowość a dobrostan hedonistyczny i eudajmonistyczny –
podsumowanie 162
Rozdział 8. Roszczeniowość a wizja systemu społeczno-politycznego
i poglądy polityczne – przekonania o naturze zjawisk społecznych,
preferencje dla systemu politycznego i stosunek do własnego narodu 164
8.1. Roszczeniowość a ogólna ocena systemu społecznego – zaufanie
interpersonalne, świat jako dżungla, wiara w niebezpieczny świat 164
8.2. Roszczeniowość a przekonania polityczne i stosunek do demokracji 166
8.3. Roszczeniowość a postawy wobec własnego narodu:
patriotyzm, nacjonalizm, mesjanizm 170
8.4. Roszczeniowość a wizja systemu społeczno-politycznego i przekonania
polityczne – podsumowanie 173
CZĘŚĆ II
ROSZCZENIOWOŚĆW PERSPEKTYWIE MIĘDZYKULTUROWEJ
Rozdział 9. Roszczeniowość w perspektywie międzykulturowej:
indywidualny poziom analizy 177
9.1. Uniwersalność trzech wymiarów postaw roszczeniowych – równoważność
pomiaru za pomocą Kwestionariusza Roszczeniowości (KR-15) 179
9.2. Roszczeniowość a płeć i status ekonomiczny badanych w 28 krajach 186
9.3. Roszczeniowość a wartości indywidualne w ujęciu Shaloma Schwartza
w społeczeństwach agrarnych, industrialnych i postindustrialnych 187
9.4. Roszczeniowość a dobrostan psychologiczny –
badania międzykulturowe 205
9.4.1. Roszczeniowość a dobrostan w społeczeństwach
kolektywistycznych i indywidualistycznych 206
9.4.2. Roszczeniowość a dobrostan w dziewięciu krajach europejskich –
znaczenie systemu politycznego (kraje postkomunistyczne
vs. kraje bez przeszłości komunistycznej) 207
9.5. Roszczeniowość w perspektywie międzykulturowej:
indywidualny poziom analizy – podsumowanie 212
Rozdział 10. Roszczeniowość jako zmienna kulturowa –
kulturowy poziom analizy 214
10.1. Roszczeniowość kulturowa jako adaptacja kulturowa –
model ekokulturowy i jego znaczenie w kulturowym
wyjaśnianiu roszczeniowości 214
10.2. Charakterystyka badanych krajów 216
10.3. Roszczeniowość jako zmienna kulturowa –
tożsamość wymiarów z poziomu indywidualnego i kulturowego 218
10.4. Kulturowa mapa roszczeniowości 221
10.5. Roszczeniowość a rozwój społeczno-ekonomiczny społeczeństw 229
10.6. Roszczeniowość a aksjomaty społeczne i wskaźniki kulturowe 232
10.6.1. Roszczeniowość a wymiary kulturowe w ujęciu
Geerta Hofstedego i projektu GLOBE 233
10.6.2. Roszczeniowość a aksjomaty społeczne w ujęciu
Michaela Harrisa Bonda i Kwoka Leunga oraz inne przekonania
społeczne 238
10.6.3. Roszczeniowość a zagregowane zmienne psychologiczne:
profile osobowości, samoocena i zadowolenie z życia 241
10.6.4. Roszczeniowość a wartości kulturowe –
ujęcie Shaloma Schwartza i Ronalda Ingleharta 243
10.7. Roszczeniowość a wartości kulturowe w ujęciu Ronalda Ingleharta
i Christiana Welzela 249
10.8. Testowanie hipotezy adaptacyjnej – roszczeniowość a poziom
rozwoju społeczno-politycznego i wartości 250
10.9. Roszczeniowość jako zmienna kulturowa – podsumowanie 254
Rozdział 11. Podsumowanie 256
11.1. Jedno- czy wielowymiarowość zjawiska roszczeniowości 256
11.2. Roszczeniowość jako cecha osobowości czy utrwalony system
przekonań? 258
11.3. Wyznaczniki roszczeniowości – indywidualny poziom analizy 259
11.4. Skutki roszczeniowości 262
11.5. Uniwersalność czy lokalność trzech wymiarów roszczeniowości? 264
11.6. Kulturowy poziom analizy: wyznaczniki i korelaty roszczeniowości
na poziomie makrospołecznym 265
Dyskusja i wnioski końcowe 269
Załączniki 280
Pytania Kwestionariusza Roszczeniowości Psychologicznej
(wersja 15-pozycyjna) 280
Skala Roszczeniowości Psychologicznej (PES) 281
Aneks.
Charakterystyka prób krajowych z badań międzykulturowych 282
Literatura cytowana 285
Wykaz rycin 311
Wykaz tabel 315
Indeks nazwisk 320