ebook Rola Kanady w transformacji. Imperium Brytyjskiego

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2014

Historyczna droga, jaką przebyła Kanada od statusu brytyjskiej kolonii do pełnej emancypacji politycznej przebiegała etapami. Kanadyjska odrębność państwowa kształtowała się w wyniku stopniowego uzyskiwania przez Ottawę coraz szerszej autonomii w zakresie polityki wewnętrznej i zagranicznej. Proces ten trwał kilkadziesiąt lat, a największy postęp w dążeniach do suwerenności dyplomatycznej Kanada odnotowała w okresie międzywojennym, za rządów premiera Williama Lyona Mackenzie Kinga. Temu też okresowi relacji kanadyjsko-brytyjskich poświęcona jest niniejsza monografia.
Autor przyjmuje tezę o szczególnej, wręcz pionierskiej roli, jaką odegrało Dominium Kanady w transformacji Imperium Brytyjskiego w latach międzywojennych. Swoje ustalenia przedstawia na tle rywalizacji międzynarodowej, skomplikowanej sytuacji wewnętrznej Imperium Brytyjskiego oraz podziałów w samym społeczeństwie kanadyjskim, czyniąc to w sposób rzetelny i przystępny. Publikacja wnosi istotny wkład w poszerzenie wiedzy o historii politycznej Kanady okresu międzywojnia omawiając zagadnienia, które nie były dotąd wnikliwie opisywane w polskiej literaturze przedmiotu.
Z recenzji wydawniczej dr. hab. Roberta Kłosowicza, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego

Spis treści ebooka Rola Kanady w transformacji. Imperium Brytyjskiego

Wykaz skrótów 9

Wstęp 11
Pytania badawcze 12
Struktura pracy 14
Przegląd literatury 15
Terminologia 21
Podziękowania 23

I Kanada i Imperium Brytyjskie do 1914 roku 25
I.1. Czynniki kształtujące Imperium Brytyjskie do 1914 roku 25
I.2. Struktura Imperium Brytyjskiego 33
I.3. Kolonie brytyjskie w Ameryce Północnej w latach 1763–1867 35
I.4. Polityka pierwszych premierów Dominium Kanady wobec Wielkiej Brytanii 39
I.5. Pomiędzy Imperium a USA (1867–1914) 41
I.5.1. Początki kanadyjskiej polityki zagranicznej 43
I.5.2. Rola czynników gospodarczych 45
I.5.3. Sfera wojskowa 49

II William Lyon Mackenzie King i nowa era w kanadyjskiej polityce zagranicznej 55
II.1. W.L. Mackenzie King: bagaż biograficzny 56
II.2. Doktryna autonomii wewnątrz Imperium (1911–1921) 62
II.2.1. Kanadyjskie członkostwo w Lidze Narodów. Konferencja pokojowa w Wersalu (1919) 65
II.2.2. Doktryna autonomii za rządów Arthura Meighena (1920–1921) 70
II.3. Doktryna biernego oporu 75
II.4. Wewnątrzkanadyjskie uwarunkowania polityki zagranicznej za rządów Mackenzie Kinga 79
II.4.1. Kanadyjskie partie polityczne wobec polityki Mackenzie Kinga 81
II.4.2. Oskar D. Skelton i Departament Spraw Zewnętrznych 88
II.5. Podsumowanie 91

III Kanada a polityka wewnętrzna Imperium Brytyjskiego w latach 1921–1926 95
III.1. Spór wokół raportu z konferencji imperialnej z 1921 roku 96
III.2. Kryzys turecki (Chanak crisis) w 1922 roku 97
III.3. Konferencja w Lozannie (1922–1923) 104
III.4. Upadek idei scentralizowanego Imperium 106
III.5. Konferencja w Locarno (1925) 114
III.6. Skandal King – Byng (1926) i kryzys konstytucyjny 118
III.7. Podsumowanie 134

IV Utworzenie Brytyjskiej Wspólnoty Narodów 137
IV.1. Konferencja imperialna w 1926 roku 141
IV.2. Konferencja o zakresie działania ustawodawstwa w dominiach (1929) 151
IV.3. Gabinet Richarda Bennetta a relacje kanadyjsko-brytyjskie 156
IV.4. Statut westminsterski (1931) 159
IV.5. Emancypacja polityczna Kanady i innych dominiów po uchwaleniu Statutu westminsterskiego 167
IV.6. Kanada a polityka gospodarcza i obronna Imperium 174

V Rola USA w rozwoju niezależnej kanadyjskiej dyplomacji 179
V.1. Wpływ amerykańskiego izolacjonizmu na politykę kanadyjską 180
V.2. Wizyta premiera W.L. Mackenzie Kinga w Waszyngtonie (1922) 186
V.3. Halibut Treaty (1923 188
V.4. Kanadyjskie poselstwo w Waszyngtonie 193
V.5. Wpływ prezydenta Franklina D. Roosevelta na zacieśnienie współpracy kanadyjsko-amerykańskiej 199
V.6. Podsumowanie 206

Zakończenie 209

Bibliografia 225

Załączniki 241
1. Statut westminsterski [11 XII 1931] 241
2. Monarchowie i gubernatorzy generalni Kanady od 1867 roku 244
3. Premierzy Wielkiej Brytanii i Kanady od 1867 roku 246

Indeks nazwisk 249
Summary 253