ebook Rozwój dziecka w przedszkolu. Stymulujące wartości wybranych systemów edukacyjnych Iwona Sikorska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2010

Rozwój dziecka w przedszkolu to książka, która przybliża rolę, jaką w rozwoju dziecka odgrywa wybrany system edukacyjny. Autorka porównuje trzy różniące się ideologią i prezentujące odmienne modele wychowania systemy: montessoriański, waldorfski i standardowy.

Z uwagi na brak badań porównawczych istotnym celem pracy stało się urealnienie często skrajnie pozytywnych lub negatywnych opinii wobec alternatywnych podejść do rozwoju i edukacji dziecka. Wyniki badań mogą być przydatne dla zwolenników alternatywnych pedagogik i pomóc im w umacnianiu własnych pozycji.

„Autorka pokazuje procesy rozwojowe pobudzane przez oddziaływania edukacyjne przewidziane w poszczególnych systemach pracy z dzieckiem. Okazuje się, że kompetencje rozwijane w poszczególnych systemach edukacyjnych wpływają na występowanie zmian także w zakresie innych umiejętności […]. Warto podkreślić, że praca Iwony Sikorskiej stanowi potwierdzenie ogólnej idei propagowanej przez psychologię ekologiczną, dotyczącej interakcji właściwości rozwijającej się jednostki z mikrośrodowiskiem, w jakim się znajduje”.

Z recenzji prof. dr hab. Marii Kielar-Turskiej

Spis treści ebooka Rozwój dziecka w przedszkolu. Stymulujące wartości wybranych systemów edukacyjnych

WPROWADZENIE 7

CZĘŚĆ PIERWSZA 13

ROZDZIAŁ I. ROLA ŚRODOWISKA W ROZWOJU 15

Kształtowanie się procesów poznawczych w kontekście środowiska 15
Rozwój zdolności strategicznych: koncentracja i pamięć świeża 19
Powstawanie twórczego nastawienia wobec świata 23
Formowanie się umiejętności społecznych w kontakcie z otoczeniem 26
Rozwój samodzielności i niezależności 30
Podsumowanie 32

ROZDZIAŁ II. ISTOTA ROZWOJU I METODY JEGO STYMULOWANIA W UJĘCIU MARII MONTESSORI 35

Podstawowe pojęcia w pedagogice M. Montessori 36
Dynamizmy rozwojowe 36
Dyspozycje wewnętrzne 38
Etapy rozwoju człowieka oraz związane z nimi fazy wrażliwości 39
Przygotowane otoczenie, praca i zabawa w rozwoju dziecka 44
Otoczenie rozwijającego się dziecka 44
Cele wychowania według Marii Montessori 47
Praca będąca zabawą 48
Podsumowanie – opinie o systemie pedagogicznym M. Montessori 50

ROZDZIAŁ III. RUDOLFA STEINERA ANTROPOZOFICZNE ROZUMIENIE ROZWOJU CZŁOWIEKA

Antropologia antropozoficzna 53
Cele pedagogiki waldorfskiej oraz drogi ich osiągania 56
Wychowanie do wolności 58
Otwarte otoczenie, zadania nauczyciela 59
Podsumowanie – miejsce podejścia waldorfskiego w edukacji polskiej 62

ROZDZIAŁ IV. PROPOZYCJA PROGRAMU WYCHOWANIA W POLSKIM PRZEDSZKOLU STANDARDOWYM 65

Cele pracy wychowawczej z dzieckiem w wieku przedszkolnym 65
Poznawanie świata w działaniu 70
Aktywność zabawowa dziecka w wieku przedszkolnym
Podsumowanie – cele edukacji dla XXI wieku

ROZDZIAŁ V. PORÓWNANIE TRZECH ZAPREZENTOWANYCH SYSTEMÓW PEDAGOGICZNYCH 79

Kryteria dokonywanych porównań 79
Co łączy, a co dzieli systemy edukacyjne? 84

CZĘŚĆ DRUGA 87

ROZDZIAŁ VI. BADANIA WŁASNE 89

Pytania i hipotezy badawcze 89
Studium przypadku jako metoda badawcza 90
Techniki i narzędzia badawcze 90
Postępowanie badawcze – metoda badania 94
Podsumowanie 95

ROZDZIAŁ VII. ŚRODOWISKO PREZENTOWANYCH GRUP PRZEDSZKOLNYCH. WYNIKI BADAŃ 97

Zmiany sceny pedagogicznej końca XX wieku 97
Opis badanych placówek
Kontekst rodzinny 104
Aktywności i doświadczenia dzieci 107

ROZDZIAŁ VIII. GRUPY PRZEDSZKOLNE W DZIAŁANIU. WYNIKI BADAŃ 109

Rozwój procesów poznawczych w badanych grupach 109
Formy pracy specyficzne dla danej rzeczywistości przedszkolnej 109
Wyniki badań ilościowych w zakresie wybranych zmiennych sfery poznawczej 112
Interpretacja i dyskusja wyników 121
Kreatywność w wieku przedszkolnym 124
Formy pracy specyficzne dla danej rzeczywistości przedszkolnej 124
Wyniki badań ilościowych w zakresie zmiennej „kreatywność” 126
Interpretacja i dyskusja wyników 129
Rozwój społeczny 132
Formy pracy specyficzne dla danej rzeczywistości przedszkolnej 132
Wyniki badań ilościowych w zakresie wybranych zmiennych sfery społecznej 134
Interpretacja i dyskusja wyników 139
Rozwój samodzielności 142
Formy pracy specyficzne dla danej rzeczywistości przedszkolnej 142
Wyniki badań ilościowych w zakresie zmiennej osiowej „samodzielność” 144
Interpretacja i dyskusja wyników 146
Wzajemne relacje pomiędzy stymulowanymi kompetencjami 149
Prezentacja analiz korelacyjnych 149
Interpretacja i dyskusja wyników 153

ROZDZIAŁ IX WNIOSKI DLA PRAKTYKI STYMULOWANIA ROZWOJU DZIECKA 157

BIBLIOGRAFIA 163

ZAŁĄCZNIKI 173