ebook Sądowe zniesienie ułamkowej współwłasności nieruchomości Antoni Górski, Michał Górski, Jan Paweł Górski, Kamil Kuc

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2024

Książka wyczerpująco omawia materialnoprawną problematykę znoszenia współwłasności ułamkowej nieruchomości w postępowaniu sądowym oraz w niezbędnym zakresie kwestie procesowe, z uwzględnieniem odrębności zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego. Szeroko prezentuje wzajemne rozliczenia współwłaścicieli. Ponadto przedstawia najważniejsze różnice między postępowaniem o zniesienie współwłasności a wychodzeniem z innych form współwłasności, takich jak:

dział spadku,
podział majątku dorobkowego
podział majątku spółki cywilnej.

Istotnym walorem książki jest jej praktyczny wymiar uzyskany m.in. dzięki uwzględnieniu aktualnego orzecznictwa sądowego i wykorzystaniu doświadczenia zawodowego autorów. Będzie ona pomocą w pracy zawodowej każdego prawnika zajmującego się omówioną problematyką. Na szczególną uwagę zasługują zamieszczone w niej wzory wniosków wszczynających postępowanie oraz wzory postanowień sądu o zniesieniu współwłasności, takich jak:

Wniosek i postanowienie (podstawowe)
Wniosek i postanowienie (zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego – z rozliczeniami, obniżeniem spłaty, rozłożeniem na raty, wydaniem, orzeczeniem o prawie do dalszego zamieszkiwania)

Zawarte w publikacji wzory pism są dostępne w wersji elektronicznej. Wzory można modyﬁkować i dostosowywać do indywidualnych potrzeb. (http://www.profinfo.pl/materialy-dodatkowe)

Książka przeznaczona jest dla praktyków – adwokatów, radców prawnych, sędziów, notariuszy i komorników. Zainteresuje ona też pracowników naukowych, stanowiąc podstawę do konfrontacji poglądów doktryny z omówioną w niej praktyką sądową.

Spis treści ebooka Sądowe zniesienie ułamkowej współwłasności nieruchomości

SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów&ensp, 15
Wprowadzenie&ensp, 17
Rozdział I
Prawne określenie nieruchomości&ensp, 21
1. Definicja prawna nieruchomości gruntowej&ensp, 21
2. Definicja prawna nieruchomości rolnej i leśnej&ensp, 22
3. Nieruchomość budynkowa i lokalowa&ensp, 23
Rozdział II
Istota i rodzaje współwłasności, domniemanie równych udziałów&ensp, 24
1. Uwagi wprowadzające&ensp, 24
2. Współwłasność ułamkowa&ensp, 25
2.1. Powstanie współwłasności ułamkowej&ensp, 25
2.2. Istota współwłasności ułamkowej w doktrynie prawniczej&ensp, 26
2.3. Istota współwłasności ułamkowej
w orzecznictwie&ensp, 28
2.4. Współwłasność ułamkowa przymusowa&ensp, 29
3. Współwłasność łączna&ensp, 30
4. Domniemanie równych udziałów. Wzruszanie
domniemania&ensp, 33
Rozdział III
Uprawnienia współwłaścicieli do rozporządzania swoim udziałem&ensp, 35
1. Uwagi wprowadzające&ensp, 35
2. Prawo do rozporządzania udziałem w nieruchomości. Wyjątki dotyczące gospodarstwa rolnego&ensp, 35
3. Zakaz rozporządzania udziałem we współwłasności łącznej i przymusowej&ensp, 36
4. Rozporządzanie składnikami majątku spadkowego lub wspólnego majątku małżonków&ensp, 37
5. Zakaz ustanawiania służebności na udziale&ensp, 38
Rozdział IV
Zarząd&ensp, 39
1. Zarząd ustawowy&ensp, 39
1.1. Uwagi wprowadzające&ensp, 39
1.2. Czynności zwykłego zarządu i przekraczające jego zakres&ensp, 40
1.3. Przykłady zarządu zwykłego&ensp, 40
1.4. Przykłady czynności przekraczających zwykły zarząd&ensp, 41
1.5. Zgoda współwłaściciela na czynność przekraczającą zwykły zarząd&ensp, 42
1.6. Skutki dokonania czynności prawnej przekraczającej zwykły zarząd bez zgody współwłaścicieli&ensp, 43
2. Zarząd umowny&ensp, 44
3. Ingerencja sądu w wykonywanie zarządu współwłasnością&ensp, 45
3.1. Uwagi wprowadzające&ensp, 45
3.2. Rozstrzygnięcie sądu w razie braku zgody na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd&ensp, 46
3.3. Upoważnienie do dokonania czynności zwykłego zarządu&ensp, 47
3.4. Zapobieżenie czynności rażąco sprzecznej z zasadami prawidłowego zarządu&ensp, 47
4. Zarząd sądowy&ensp, 50
5. Odmienne uregulowania zarządem rzeczą wspólną&ensp, 55
5.1. Małżeńska wspólność majątkowa i spółka cywilna&ensp, 55
5.2. Zarząd nad wspólnotą mieszkaniową&ensp, 55
5.3. Zarząd nad wspólnotą gruntową&ensp, 57
Rozdział V
Uprawnienie do współposiadania i współkorzystania&ensp, 58
1. Uwagi wprowadzające&ensp, 58
2. Roszczenie o dopuszczenie do współposiadania&ensp, 58
3. Roszczenia z art. 224 §, 2 i art. 225 k.c. między współwłaścicielami&ensp, 60
3.1. Dopuszczalność tzw. roszczeń uzupełniających między współwłaścicielami&ensp, 60
3.1.1. Wcześniejsze orzecznictwo&ensp, 60
3.1.2. Nowsze orzecznictwo &ndash, możliwość dochodzenia roszczeń z art. 224 §, 2 i art. 225 k.c.&ensp, 63
3.1.3. Roszczenia uzupełniające z art. 224 §, 2
i art. 225 k.c. a roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia&ensp, 70
3.1.4. Roszczenia uzupełniające a roszczenie
deliktowe&ensp, 71
3.2. Roszczenia z art. 224 §, 2 i art. 225 k.c. a dobra i zła wiara współposiadacza&ensp, 72
3.3. Zakres i charakter roszczeń uzupełniających z art. 224 §, 2 i art. 225 k.c.&ensp, 75
3.4. Przedawnienie roszczeń z art. 224 §, 2 i art. 225 k.c.&ensp, 78
Rozdział VI
Udział w pożytkach i roszczenia z tytułu ich uzyskania&ensp, 80
1. Uwagi wprowadzające&ensp, 80
2. Definicja pożytków&ensp, 80
3. Zakres i charakter oraz przedawnienie roszczenia
o pożytki&ensp, 81
Rozdział VII
Udział współwłaścicieli w wydatkach i ciężarach związanych z rzeczą wspólną oraz roszczenia z tytułu ich poniesienia&ensp, 84
1. Pojęcie wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną oraz zakres dochodzenia roszczeń z tytułu ich poniesienia&ensp, 84
2. Wyjątki dotyczące udziału w wydatkach. Podział quoad
usum&ensp, 87
3. Dobra lub zła wiara współwłaściciela czyniącego wydatki&ensp, 90
4. Podmiot zobowiązany do zwrotu nakładów w przypadku zbycia udziałów&ensp, 91
5. Wymagalność i przedawnienie roszczenia&ensp, 94
Rozdział VIII
Czynności zachowawcze&ensp, 96
1. Istota czynności zachowawczych &ndash, uwagi ogólne&ensp, 96
2. Związanie treścią orzeczenia innych współwłaścicieli, niebiorących udziału w postępowaniu&ensp, 97
3. Sprzeciw pozostałych współwłaścicieli wobec czynności zachowawczych&ensp, 100
3.1. Uwagi ogólne&ensp, 100
3.2. Forma sprzeciwu&ensp, 102
4. Czynności zachowawcze a zarząd rzeczą wspólną na tle roszczeń o charakterze niepieniężnym&ensp, 104
4.1. Uwaga ogólna&ensp, 104
4.2. Poglądy doktryny&ensp, 104
4.3. Stanowisko orzecznictwa&ensp, 106
4.3.1. Wcześniejsze orzecznictwo&ensp, 106
4.3.2. Nowsze orzecznictwo&ensp, 106
4.3.3. Ustosunkowanie się do rozbieżności w ocenach prawnych&ensp, 108
5. Czynności zachowawcze o charakterze roszczeń
pieniężnych&ensp, 110
5.1. Wcześniejsze orzecznictwo&ensp, 110
5.2. Nowsze orzecznictwo &ndash, uchwała III CZP 50/18&ensp, 112
Rozdział IX
Żądanie zniesienia współwłasności &ndash, uwagi ogólne&ensp, 116
1. Uwagi wprowadzające&ensp, 116
2. Wyłączenia i ograniczenia w zakresie zniesienia współwłasności&ensp, 117
2.1. Współwłasność przymusowa&ensp, 117
2.2. Istota społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości&ensp, 117
2.3. Znoszenie współwłasności łącznej&ensp, 118
2.4. Umowne wyłączenie zniesienia współwłasności&ensp, 118
2.5. Ograniczenia swobody umów przy umownym zniesieniu współwłasności&ensp, 121
2.6. Żądanie zniesienia współwłasności a art. 5 k.c.&ensp, 122
3. Zniesienie współwłasności a dział spadku i podział majątku wspólnego&ensp, 124
Rozdział X
Podział fizyczny nieruchomości&ensp, 126
1. Uwagi ogólne&ensp, 126
2. Spłaty i dopłaty&ensp, 129
3. Podział fizyczny a obciążenie hipoteką&ensp, 131
3.1. Podział nieruchomości obciążonej hipoteką&ensp, 131
3.2. Zniesienie współwłasności nieruchomości z udziałem obciążonym hipoteką&ensp, 133
3.3. Podział majątku wspólnego, w którego skład wchodzi nieruchomość obciążona hipoteką&ensp, 135
4. Znaczenie zgodnego wniosku o podział&ensp, 137
5. Weryfikacja zgodności podziału fizycznego nieruchomości z prawem&ensp, 140
5.1. Uwagi wprowadzające&ensp, 140
5.2. Brak dostępu do drogi publicznej&ensp, 141
5.3. Sprzeczność podziału z miejscowym planem zagospodarowania&ensp, 143
5.3.1. Uwagi ogólne&ensp, 143
5.3.2. Stanowisko orzecznictwa i doktryny dotyczące możliwości dokonania sądowego podziału fizycznego niezgodnie z planem zagospodarowania&ensp, 145
5.3.3. Zakres związania sądu miejscowym planem zagospodarowania&ensp, 148
5.3.4. Podział działek rolnych i leśnych&ensp, 149
5.4. Sprzeczność podziału ze społeczno, gospodarczym przeznaczeniem nieruchomości&ensp, 149
5.5. Znaczne obniżenie wartości nieruchomości&ensp, 151
5.6. Możliwość podziału nieruchomości zabudowanej&ensp, 152
5.7. Zniesienie współwłasności między skonfliktowanymi współwłaścicielami&ensp, 153
Rozdział XI
Podział przez przyznanie nieruchomości jednemu lub kilku współwłaścicielom&ensp, 156
1. Uwagi ogólne&ensp, 156
2. Przyznanie nieruchomości jednemu współwłaścicielowi w przypadku braku porozumienia&ensp, 158
3. Możliwość ustanowienia służebności osobistej&ensp, 160
Rozdział XII
Zniesienie współwłasności przez ustanowienie odrębnej własności lokali&ensp, 162
1. Samodzielność lokalu&ensp, 162
2. Zasady orzekania o zniesieniu współwłasności przez ustanowienie odrębnej własności lokali&ensp, 163
2.1. Uwagi ogólne&ensp, 163
2.2. Możliwość wydania orzeczenia wstępnego &ndash, upoważnienia do wykonania robót adaptacyjnych&ensp, 165
Rozdział XIII
Zniesienie współwłasności przez sprzedaż publiczną (podział cywilny)&ensp, 167
1. Przesłanki wydania postanowienia o sprzedaży publicznej nieruchomości stanowiącej współwłasność&ensp, 167
2. Postanowienie o sprzedaży przedmiotu współwłasności. Warianty postanowienia&ensp, 168
3. Postępowanie egzekucyjne w sprawie sprzedaży nieruchomości&ensp, 171
4. Konsekwencje braku skutecznej sprzedaży publicznej&ensp, 172
Rozdział XIV
Podział do korzystania (quoad usum)&ensp, 177
1. Umowny podział do korzystania&ensp, 177
2. Podział do korzystania a zarząd nieruchomością&ensp, 179
3. Sądowy podział do korzystania&ensp, 181
3.1. Uwagi ogólne&ensp, 181
3.2. Legitymacja do wystąpienie z wnioskiem o podział quoad usum&ensp, 183
3.3. Status prawny posiadacza nieruchomości wydzielonej na skutek podziału quoad usum&ensp, 185
Rozdział XV
Wniosek o zniesienie współwłasności&ensp, 187
1. Treść wniosku&ensp, 187
2. Braki formalne wniosku&ensp, 189
3. Skutki wniesienia wniosku o zniesienie współwłasności&ensp, 193
4. Różnice procesowe między zniesieniem współwłasności a działem spadku oraz podziałem majątku wspólnego&ensp, 193
5. Wnioskodawca&ensp, 198
5.1. Legitymacja do wystąpienia z wnioskiem. Zbycie udziału po złożeniu wniosku&ensp, 198
5.2. Legitymacja nabywcy udziału w przedmiocie należącym do spadku&ensp, 199
6. Uczestnicy postępowania&ensp, 200
6.1. Uwagi ogólne&ensp, 200
6.2. Uczestnictwo posiadacza zależnego&ensp, 202
6.3. Sposoby uzyskania statusu uczestnika postępowania&ensp, 204
6.4. Skutki niewzięcia przez uczestnika udziału w sprawie&ensp, 206
7. Ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu współwłaściciela&ensp, 208
8. Cofnięcie wniosku&ensp, 208
Rozdział XVI
Dowody&ensp, 210
1. Dowody na istnienie współwłasności&ensp, 210
2. Inne dowody istotne w sprawach o zniesienie
współwłasności&ensp, 212
3. Formułowanie wniosków dowodowych. Prekluzja
dowodowa&ensp, 213
4. Dopuszczenie dowodu z urzędu&ensp, 216
Rozdział XVII
Rozpoznawanie roszczeń z art. 618 k.p.c.&ensp, 219
1. Rodzaje roszczeń z art. 618 k.p.c.&ensp, 219
1.1. Uwagi ogólne&ensp, 219
1.2. Roszczenia dotyczące prawa do żądania zniesienia współwłasności&ensp, 219
1.3. Roszczenia dotyczące prawa własności&ensp, 220
1.4. Wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy&ensp, 221
2. Obowiązek przekazywania spraw z zakresu art. 618
§, 1 k.p.c.&ensp, 223
2.1. Uwagi ogólne&ensp, 223
2.2. Konsekwencje nieprzekazania sprawy sądowi prowadzącemu postępowanie o zniesienie współwłasności&ensp, 224
2.3. Roszczenia z art. 618 §, 1 k.p.c. a brak merytorycznego rozpatrzenia wniosku o zniesienie współwłasności&ensp, 226
Rozdział XVIII
Postanowienia częściowe i wstępne&ensp, 228
1. Uwaga ogólna&ensp, 228
2. Postanowienie częściowe&ensp, 228
3. Postanowienie wstępne&ensp, 229
3.1. Uwagi ogólne&ensp, 229
3.2. Przedmiotowy zakres postanowienia wstępnego&ensp, 231
3.3. Czy prawomocne postanowienie wstępne może zostać uchylone?&ensp, 236
Rozdział XIX
Treść postanowienia o zniesieniu współwłasności&ensp, 239
1. Uwagi ogólne&ensp, 239
2. Orzekanie o podziale fizycznym gruntu&ensp, 239
2.1. Uwagi ogólne&ensp, 239
2.2. Podział fizyczny gruntu&ensp, 240
2.3. Podział przez ustanowienie odrębnej własności lokali&ensp, 241
3. Orzekanie o pozostałych sposobach wyjścia ze współwłasności&ensp, 243
4. Sposób zasądzania spłat i dopłat&ensp, 243
5. Odsetki&ensp, 245
6. Rozstrzygnięcie o roszczeniach z art. 618 §, 1 k.p.c.&ensp, 249
7. Obowiązek wydania nieruchomości&ensp, 250
8. Koszty&ensp, 252
Rozdział XX
Skutki uprawomocnienia się merytorycznego postanowienia kończącego sprawę o zniesienie współwłasności&ensp, 254
1. Prawomocność postanowienia znoszącego współwłasność&ensp, 254
2. Prawomocność postanowienia oddalającego wniosek o zniesienie współwłasności&ensp, 258
Rozdział XXI
Zaskarżanie postanowienia o zniesieniu współwłasności apelacją&ensp, 261
1. Uwagi ogólne&ensp, 261
2. Wniosek o sporządzenie i doręczenie postanowienia z uzasadnieniem&ensp, 262
3. Apelacja czy wniosek o uzupełnienie&ensp, 264
4. Interes prawny jako przesłanka apelacji w postępowaniu nieprocesowym&ensp, 267
5. Integralność postanowienia o zniesieniu współwłasności. Zakres zakazu reformationis in peius&ensp, 269
Rozdział XXII
Zaskarżenie skargami nadzwyczajnymi&ensp, 272
1. Uwagi ogólne&ensp, 272
2. Skarga kasacyjna&ensp, 272
3. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia&ensp, 273
4. Skarga nadzwyczajna&ensp, 274
5. Wzajemny stosunek skarg&ensp, 275
Rozdział XXIII
Odrębności dotyczące zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego&ensp, 277
1. Definicja gospodarstwa rolnego&ensp, 277
2. Zakres stosowania przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego do sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości rolnej i gospodarstwa rolnego&ensp, 294
3. Zakres stosowania przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami do sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości rolnej i gospodarstwa rolnego&ensp, 296
4. Odrębności przy znoszeniu współwłasności gospodarstwa rolnego&ensp, 299
5. Wycena wartości gospodarstwa&ensp, 312
6. Spłaty, dopłaty, obniżenie spłat przy zniesieniu współwłasności gospodarstwa rolnego&ensp, 315
7. Wzajemne rozliczenia współwłaścicieli gospodarstwa
rolnego&ensp, 321
8. Uprawnienie do dalszego zamieszkiwania w gospodarstwie rolnym&ensp, 323
Wzory wniosków i postanowień&ensp, 329
Wzór 1. Wniosek i postanowienie (podstawowe)&ensp, 331
Wzór 2. Wniosek i postanowienie (z rozliczeniami)&ensp, 336
Wzór 3. Wniosek i postanowienie (zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego &ndash, zgodny wniosek)&ensp, 344
Wzór 4. Wniosek i postanowienie (zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego &ndash, z rozliczeniami, obniżeniem spłaty, rozłożeniem na raty, wydaniem, orzeczeniem o prawie do dalszego zamieszkiwania)&ensp, 348
Literatura&ensp, 355