ebook Sędziowie w II Rzeczypospolitej Lech Krzyżanowski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2014

Rozprawa dotyczy środowiska sędziów z okręgów apelacyjnych krakowskiego i katowickiego, należących do najmniejszych jednostek administracji sądowej w II Rzeczypospolitej – okręg z siedzibą w Krakowie obejmował obszar niespełna 30 tys. km2 w zachodniej Małopolsce (województwo krakowskie i część województwa lwowskiego), wielkość okręgu katowickiego wynosiła zaledwie 4230 km2. Autor – konstruując, w ogólnym zarysie, swoistą zbiorową biografię sędziów katowickich i krakowskich – posłużył się, obok metody komparatystycznej, także elementami analizy opisowej. Przedstawił całość materiału w ujęciu problemowym. Najpierw zatem ukazane zostały różnice prawniczej tradycji niemieckiej i austriackiej, ujawniające się już w samej strukturze sądownictwa na terenie zachodniej Galicji i dzielnicy pruskiej. Kolejne rozdziały pracy poświęcone są okolicznościom przejęcia wymiaru sprawiedliwości przez państwo polskie, etapom tworzenia apelacji krakowskiej i katowickiej, zawierają także dane statystyczne odnoszące się do obszaru, liczby ludności oraz wielkości środowiska sędziowskiego w obu badanych apelacjach. Następnie autor omówił materialne warunki pracy sędziów oraz zanalizował skład narodowościowy pracowników wymiaru sprawiedliwości w apelacjach krakowskiej i katowickiej. Ostatnie dwa rozdziały dotyczą zagadnień aktywności politycznej sędziów oraz ich zaangażowania w inne przejawy działalności społecznej.

Spis treści ebooka Sędziowie w II Rzeczypospolitej

Wstęp 9

Rozdział pierwszy
Udział pruskiego i austriackiego modelu wymiaru sprawiedliwości w kształtowaniu odrębności dzielnicowych Górnego Śląska, Galicji i Śląska Cieszyńskiego na przełomie XIX—XX w. 15

Społeczne uwarunkowania życia publicznego na Górnym Śląsku, w Galicji i na Śląsku Cieszyńskim na przełomie XIX—XX w. 15
Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Prusach i w monarchii austro-węgierskiej przed I wojną światową. Liczebność środowisk sędziowskich na Górnym Śląsku, w zachodniej Galicji i na Śląsku Cieszyńskim 28
Struktura narodowościowa i pochodzenie społeczne górnośląskich oraz zachodniogalicyjskich i cieszyńskich sędziów na początku XX w. 48
Wzajemne kontakty krakowskich i śląskich prawników na przełomie XIX i XX w. oraz podczas I wojny światowej, powstań śląskich i plebiscytu 64

Rozdział drugi
Okoliczności tworzenia struktur sądowych krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego w okresie międzywojennym 73

Organizowanie wymiaru sprawiedliwości na obszarze krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego u zarania II Rzeczypospolitej 73
Sędziowie krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego wobec idei integracji
państwa polskiego po I wojnie światowej 97
Kształtowanie granic krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego oraz
tworzenie ich wewnętrznej struktury 112

Rozdział trzeci
Środowisko sędziowskie krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego w okresie międzywojennym 136

Liczba sędziów krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego oraz ich terytorialna koncentracja w okresie kształtowania struktury sądownictwa na początku lat 20. 136
Liczebność środowiska sędziowskiego w krakowskim i katowickim okręgu apelacyjnym w latach 1923—1939 150
Wydajność pracy sędziów krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego 168

Rozdział czwarty
Pochodzenie dzielnicowe i społeczne sędziów krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego a dostępność kolejnych szczebli kariery zawodowej 201

Przynależność dzielnicowa sędziów 201
Pochodzenie społeczne oraz czynniki naturalne decydujące o liczebności środowiska sędziowskiego w krakowskim i katowickim okręgu apelacyjnym 220
Problematyka dostępu kobiet do sądownictwa 255

Rozdział piąty
Materialne warunki pracy sędziów w krakowskim i katowickim okręgu apelacyjnym 261

Wysokość płacy sędziowskiej i czynniki ją określające 261
Koncepcje zwiększenia dochodów środowiska sędziowskiego 280
Struktura wydatków rodzin sędziowskich i stopień zaspokojenia potrzeb materialnych 289

Rozdział szósty
Krakowscy i katowiccy sędziowie a kwestia narodowościowa w okresie międzywojennym 317

Sądy w krakowskim i katowickim okręgu apelacyjnym oraz ich rola w procesie kształtowania polskiego oblicza życia społecznego 317
Warunki sprawowania zawodu sędziego przez osoby niepolskiego pochodzenia 331
Wymiar sprawiedliwości wobec podsądnych niepolskiego pochodzenia 358

Rozdział siódmy
Polityczne uwarunkowania aktywności zawodowej sędziów krakowskiego i katowickiego
okręgu apelacyjnego 368

Formy i rozmiar politycznego zaangażowania sędziów 368
Walka o zachowanie niezawisłości sędziowskiej jako czynnik determinujący udział sędziów w życiu politycznym 382
Sędziowie wobec sanacyjnych metod doboru kadr wymiaru sprawiedliwości 396

Rozdział ósmy
Udział sędziów krakowskiego i katowickiego okręgu apelacyjnego w pozapolitycznych formach życia publicznego 417

Zrzeszenie zawodowe sędziów oraz inne stowarzyszenia prawnicze 417
Pozostałe przejawy udziału pracowników wymiaru sprawiedliwości w życiu publicznym 439
Pozycja społeczna sędziów oraz prestiż zawodu w oczach lokalnych środowisk 459

Podsumowanie 471

Bibliografia 477

Wykaz skrótów 495

Indeks nazwisk 497

Summary 507
Zusammenfassung 509