ebook Sens ikony. Sens świata Pamięci Iriny Tatarovej

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2025

Książka stanowi owoc konferencji naukowej dedykowanej pamięci dr Iriny Tatarovej, przedwcześnie zmarłej badaczki sztuki wschodniochrześcijańskiej, teatro- i filmolożki, wieloletniej pracowniczki Wydziału „Artes Liberales” UW, niezwykłej naukowczyni i humanistki. Teksty zawarte w tomie dotyczą bądź myśli i działalności dr Tatarovej, bądź zagadnień wchodzących w krąg jej zainteresowań naukowych, takich jak: ikona jako artystyczny i teologiczny koncept kultury wschodniochrześcijańskiej, historia sztuki sakralnej, teologia prawosławna, myśl patrystyczna i filozofia chrześcijańska.

******

The Meaning of the Icon. The Meaning of the World. In Memory of Irina Tatarova

The book is the result of a scientific conference dedicated to the memory of Doctor Irina Tatarova, a prematurely deceased researcher of Eastern Christian art, theatrologist and filmologist, a long-time employee of the Faculty of “Artes Liberales” at the University of Warsaw, an extraordinary scientist and humanist. The texts contained in the volume concern either the thoughts and activities of Doctor Tatarova or the issues within her scientific interests, such as icon as an artistic and theological concept of Eastern Christian culture, the history of religious art, Orthodox theology, patristic thought and Christian philosophy.

Spis treści ebooka Sens ikony. Sens świata

WSTĘPNIE
Jerzy Axer: Irina i sztuki wyzwolone 13
Elżbieta Smułkowa: Irina – Ergo sum 17
Witali Michalczuk: Dr Irina Tatarova. 23.01.1964–30.10.2021 23
Irina Tatarova: Jeżyk we mgle Jurija Norsztejna 26
bp Michał Janocha: Jeżyk we mgle, albo Irinowe Ergo sum 29

FILOZOFICZNIE O IKONIE
Janusz Dobieszewski: Ikony moment tremendum 35
Marcin Trepczyński: Semiotyka ikony a nie-pojęcia 44
ks. Andrzej Persidok: Analogia bytu u podstaw katolickiej wizji sztuki sakralnej 55
Antoni Źrebiec: Ikona a ekspresja. Henry Duméry i Jean-Luc Marion o twórczości i objawieniu 64
ks. Jan Wojciechowski: Wewnętrzny „ikonoklazm” prawosławia? Rola wyobraźni w modlitwie na Wschodzie. Wstępne wyniki analizy Filokalii Ojców neptyckich z rzymskokatolickiego punktu widzenia 75

LITURGIA A IKONA
Bogna Kosmulska: Ikoniczność liturgii i świata w ujęciu Mystagogii Maksyma Wyznawcy. Uwagi w świetle współczesnej dyskusji o ikonie i ikonach 89
ks. Henryk Paprocki: Czas w liturgii 101
Witali Michalczuk: Teatr śmierci i zmartwychwstania jutrzni Wielkiej Soboty 119
Łukasz Hajduczenia: Niebezpieczeństwa teologii ikony jako metody badania liturgii prawosławnej 139

IRINOWE ŚWIATY
Kultura rosyjska
Aleksandra Sulikowska-Bełczowska: Małpa w cerkwi, albo granice świętości 153
Urszula Cierniak: „Nieostrożny zapał”. Dylematy religijne rosyjskich arystokratek wieku XIX 164
Piotr Kopszak: Jacek Malczewski i Nikołaj Ge wobec Chrystusa przed Piłatem 173
Zbigniew Olczak: Staroobrzędowcy – bezpopowcy zwani titowcami. Wiara i kultura religijna wobec świata współczesnego 180

Kultura białoruska
Konrad Kuczara: Białoruskość Kościoła greckokatolickiego w Białorusi. Powstanie, likwidacja i odrodzenie 190

Kultura Rzeczypospolitej
ks. Marek Wojnarowski: Odwieczny Dniami na ikonach Sądu Ostatecznego z eparchii przemyskiej i terenów sąsiednich. Rozwój ikonografii w XVI–XVII wieku 204
Paweł Sygowski: O dekanacie potylickim unickiej diecezji chełmskiej, o cerkwi w Ulicku i jej kolatorach – w XVIII wieku 217
Mirosław P. Kruk: O jednej ikonie na pograniczu kultur polskiej i ruskiej w połowie XVIII wieku 232
Joanna Tomalska: Pracownia z „ruskiej” strony Drohiczyna 249
Maria Romanowska-Zadrożna: Sukienki brata Klemensa Tomaszewskiego do obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej 260
Agnieszka Gronek: Józef Łepkowski o zabytkach cerkiewnych i sztuce bizantyńskiej 271
Maria Bikont: Wspólna praktyka śpiewacza 281

DWUDZIESTOWIECZNE KONTEKSTY
Krystyna Czerni: Nieznane projekty Jerzego Nowosielskiego dla kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu w Izabelinie – Droga Krzyżowa (połowa lat 50.) i Stygmatyzacja św. Franciszka (1980) 299
Anna Siemieniec: Wpływ twórczości witrażowej Adama Stalony-Dobrzańskiego na rozwój witrażownictwa cerkiewnego w Polsce 317
Karol Szczerbiński: Symbol w twórczości Andrieja Tarkowskiego 333
bp Michał Janocha: Filmozofia Iriny Tatarovej 343

GŁOSY ARTYSTÓW
Mateusz Środoń: Losy kaplicy Redemptoris Mater w Watykanie. Refleksja artysty o smutnej współczesności 353
Hanna Dąbrowska-Certa: O malowaniu ikon. Doświadczenie artysty 356

NA ZAKOŃCZENIE
Robert A. Sucharski: Posłowie 369
Ludmiła Hryckiewicz: Podziękowanie 373