-23%

ebook Słownictwo z zakresu kultury materialnej w gwarze Jaślisk w powiecie krośnieńskim Robert Słabczyński

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego

Rok wydania: 2015

Praca przedstawia słownictwo gwarowe mieszkańców Jaślisk, wsi leżącej w po-łudniowo-wschodniej części powiatu krośnieńskiego w województwie podkarpac-kim. Publikacja nie opisuje całej gwary, lecz tylko wycinek problematyki, wybrane pola semantyczne dotyczące kultury materialnej. W książce przedstawiono ludowe słownictwo odnoszące się do różnych prac wykonywanych dawniej w polu i na gospodarstwie, min. związane z obróbką lnu, młóceniem zboża, hodowlą, orką, sia-nokosami. Znaczną część zgromadzonego materiału leksykalnego stanowią nazwy narzędzi kowalskich, stolarskich, rymarskich i bednarskich. Oprócz nazw różnych przedmiotów praca zawiera również określenia ich elementów składowych, przed-stawiono m.in. nazwy części żaren, cepów, wozu, sań, kosy, warsztatu tkackiego. W książce ujęto także gwarowe nazwy roślin, drzew, grzybów oraz mikrotoponimy funkcjonujące na badanym obszarze.

Spis treści ebooka Słownictwo z zakresu kultury materialnej w gwarze Jaślisk w powiecie krośnieńskim

Rozdział wstępny 11
1. Cel i zakres pracy 11
2. Metoda gromadzenia materiału, układ słownictwa 11
3. Ukształtowanie terenu, warunki klimatyczne i glebowe 12
4. Zarys dziejów Jaślisk 14
5. Stan gwar ludowych w Polsce 18
6. Stan badań nad leksyką gwarową 20

Rozdział I. Mieszkańcy Jaślisk i ich język 22
1. Mieszkańcy Jaślisk 22
2. Czynniki wpływające na współczesny stan gwary w Jaśliskach 23
3. Język jaśliczan 25
4. Zasady opracowania hasła 27
5. Zasady zapisu fonetycznego 27

Rozdział II. Budownictwo 28
1. Budynki gospodarskie 29
2. Pomieszczenia w domu 29
3. Pomieszczenia na kartofle i warzywa 30
4. Pomieszczenia i budynki gospodarcze 30
5. Budowa zrębu 31
6. Stolarka 33
7. Konstrukcja i pokrycie dachu 34
8. Ogrodzenia 35
Ilustracje 36

Rozdział III. Przedmioty, narzędzia używane w pracy na gospodarstwie, czynności z nimi związane 40
1. Ozdoby mieszkania 41
2. Meble do przechowywania ubrań i naczyń 42
3. Stół i meble do siedzenia 42
4. Łóżko i pościel 43
5. Sprzęty i zabawki dziecięce 43
6. Oświetlenie domu 44
7. Rozpalanie ognia 44
8. Części pieca i kuchni 45
9. Pieczenie chleba i rodzaje pieczywa 46
10. Narzędzia i naczynia używane w różnych pracach domowych 47
11. Młocka i czyszczenie zboża 50
12. Mielenie zboża 52
13. Obróbka lnu 53
13.1. Zbiór i omłot lnu 53
13.2. Roszenie i międlenie lnu 53
13.3. Czesanie lnu, przędzenie i motanie nici 54
13.4. Snucie i zakładanie osnowy na krosna 56
14. Powroźnictwo 57
Ilustracje 58

Rozdział IV. Narzędzia i prace polowe 64
1. Orka 64
2. Bronowanie 66
3. Siew 66
4. Uprawa ziemniaków 67
5. Sianokosy 68
6. Żniwa 70
7. Nawożenie 72
Ilustracje 73

Rozdział V. Pokarmy 75

Rozdział VI. Odzież 77
1. Ubrania damskie 79
2. Ubrania męskie 79
3. Buty 81

Rozdział VII. Grunty i rośliny 82
1. Gleby i wielkość pól 82
2. Mikrotoponimy 84
3. Nazwy roślin 89
3.1. Rośliny uprawne, kwiaty, zioła 90
3.2. Krzewy 91
3.3. Drzewa 92
3.4. Grzyby 92

Rozdział VIII. Środki transportu i komunikacja 95
1. Drogi 95
2. Wóz, pojazdy kołowe niemotorowe 96
2.1. Typy wozów 96
2.2. Części wozu 96
3. Sanie 99
3.1. Rodzaje sań 99
3.2. Części sań 99
4. Uprząż 100
5. Pojazdy mechaniczne 101
Ilustracje 102

Rozdział IX. Hodowla 106
1. Pastwisko i pasza 106
2. Nazwy zwierząt i części ich ciała 107
3. Maści koni i krów 108
4. Rozmnażanie i nazwy zwierząt niedorosłych 109
5. Choroby zwierząt 110
6. Drób 110
7. Głosy zwierząt i ptaków domowych 111
8. Przywoływanie i odpędzanie zwierząt 111
9. Zawołania na zwierzęta 112

Rozdział X. Obróbka drewna i żelaza, wyroby ze skóry 113
1. Kowalstwo 115
2. Stolarstwo 116
2.1. Wykonywanie drewnianych rur wodociągowych 119
3. Bednarstwo 120
4. Szewstwo 121
4.1. Części buta 121
4.2. Narzędzia 121
5. Rymarstwo 121
Ilustracje 123

Zakończenie 129

Bibliografia 131

Rozwiązanie skrótów 134

Indeks wyrazów objaśnionych w pracy 136